کشف ویروس‌های باستانی ۱۵ هزار ساله در یخچال‌های در حال ذوب شدن تبت

همچون شروع فیلمی ترسناک، موجودات باستانی در انبار سرد خاک منجمدی که در حال ذوب شدن است، در انتظار ظاهر شدن هستند: از جانوران عظیم‌الجثه‌ی منقرض‌شده به‌خوبی حفظ‌شده مانند کرگدن پشمالو گرفته تا بقایای ۴۰ هزارساله‌ی گرگ غول‌پیکر و باکتری‌هایی که بیش از ۷۵۰ هزار سال قدمت دارند. همه‌ی آن‌ها نمرده‌اند و خزه‌های چند صدساله در گرمای آزمایشگاه توانستند به حیات برگردند. همچنین کرم‌های لوله‌ای ریز ۴۲ هزارساله به‌طور باورنکردنی به زندگی برگشتند.

این نگاه اجمالی جذاب به موجوداتی که در زمان‌های دور روی زمین زندگی می‌کردند، تاریخچه اکوسیستم‌های باستانی از جمله جزئیات محیطی که آن‌ها در آن زندگی می‌کردند، آشکار می‌کند؛ اما این ذوب شدن‌ نگرانی‌هایی نیز در مورد امکان بازگشت ویروس‌های باستانی ایجاد کرده است. پژوهشگران در مطالعه‌ی جدیدی که به سرپرستی ژی پینگ ژونگ، میکروب‌شناس دانشگاه ایالتی اوهایو انجام شد، نوشتند: «ذوب شدن نه‌تنها موجب تخریب مجموعه میکروب‌ها و ویروس‌های باستانی پنهان می‌شود بلکه آن‌ها را در محیط آزاد می‌کند.»

پژوهشگران به کمک تکنیک‌های جدید متاژنومیکس و روش‌های دیگر برای استریل نگه داشتن نمونه‌های هسته‌های یخی، در حال انجام بررسی‌هایی برای دستیابی به درک بهتری از آنچه درون سرما وجود دارد، هستند. به گزارش ساینس الرت، آن‌ها در پژوهش جدید آرشیوی از ده‌ها ویروس منحصر‌به‌فرد با قدمت ۱۵ هزار سال در کلاهک یخی گولیا در فلات تبت شناسایی کردند و در مورد عملکردهای آن‌ها بینش‌هایی به دست آوردند. ژونگ می‌گوید: «این یخچال‌ها به‌تدریج تشکیل شده‌اند و همراه با گرد‌وغبار و گازها، ویروس‌های زیادی در آن یخ‌ها رسوب کرده‌اند.» پژوهشگران در مقاله‌ی خود توضیح می‌دهند که این میکروب‌ها به‌طور بالقوه نمایانگر میکروب‌هایی هستند که در زمان ته‌نشین‌ شدن، در اتمسفر وجود داشتند.

مطالعات گذشته نشان داده‌اند که جوامع میکروبی با تغییر در غلظت یون و گرد‌و‌غبار در اتمسفر ارتباط دارند و می‌توانند شرایط اقلیمی و محیطی آن زمان را نیز نشان بدهند.

این‌ها ویروس‌هایی هستند که در محیط‌های با شرایط بسیار سخت شکوفا شده‌‌اند و آثاری از ژن‌هایی دارند که به آن‌ها کمک می‌کند در محیط‌های سرد سلول‌ها را آلوده کنند.

پژوهشگران با مقایسه‌ی توالی‌های ژنتیکی ویروس‌های جدید با پایگاه داده‌ای از ویروس‌های شناسایی‌شده، متوجه شدند فراوان‌ترین ویروس‌ها در هر دو نمونه از هسته یخی، باکتریوفاژهایی هستند که متیلوباکتریوم را آلوده می‌کنند متیلوباکتریوم نوعی باکتری است که برای چرخه‌ی متان درون یخ اهمیت دارد. آن‌ها بیشترین ارتباط را با ویروس‌هایی داشتند که در سویه‌های متیلوباکتریومی یافت می‌شوند. این سویه‌ها در گیاهان و خاک دیده می‌شوند که با گزارشی پیشین سازگار است که بر اساس آن، منبع اصلی گرد‌و‌غبار ته‌نشین‌شده در کلاهک یخی گولیا احتمالا خاک است. پژوهشگران نتیجه‌گیری کردند: «این ویروس‌های منجمد احتمالا از خاک یا گیاهان منشأ گرفته‌اند و دستیابی به مواد مغذی را برای میزبانانشان تسهیل می‌کردند.»

 در میانه‌ی دنیاگیری کووید ۱۹، ویروس‌های باستانی نگران‌کننده به‌ نظر می‌رسند؛ اما بیشترین خطر مربوط به چیزی است که یخ در حال ذوب شدن آن را آزاد می‌کند؛ ذخایر عظیم متان و کربنی که در خاک زندانی بوده است.

اما واضح است که یخ می‌تواند اطلاعاتی در مورد تغییرات محیطی گذشته و تکامل ویروس‌ها به همراه داشته باشد. لونی تامسون، دانشمند علوم زمین، می‌گوید:

درباره‌ی ویروس‌ها و میکروب‌ها در این نوع محیط‌ها و اینکه چه چیزی واقعا در آنجا وجود دارد، دانش بسیار کمی داریم. چگونه باکتری‌ها و ویروس‌ها در برابر تغییرات اقلیمی واکنش نشان می‌دهند؟ اگر از عصر یخبندان به دوره‌ی گرمی مانند اکنون برویم، چه اتفاقی می‌افتد؟

هنوز ناشناخته‌های زیادی وجود دارد که باید کشف شود.

این مطالعه در مجله‌ی Microbiome منتشر شده است.