دبی در حال استفاده از پهپاد برای ایجاد بارندگی است

امارات متحده عربی این فصل گرمای شدیدی تجربه کرده و در ماه ژوئن دمای ۵۱٫۸ درجه‌ی سانتی‌گراد به خود دیده است. بدتر از آن، مقدار بارش سالانه در دبی ۴ اینچ است که تابستان‌ها را طاقت‌فرسا و کشاورزی را تقریبا غیر ممکن می‌کند (این کشور بیش از ۸۰ درصد از مواد غذایی خود را وارد می‌کند).

همان‌طور که مردم امارات متحده عربی تلاش می‌کنند در فضاهای بسته بمانند و خود را خنک نگه دارند، کارشناسان مرکز ملی هواشناسی این کشور به فناوری جدیدی روی آورده‌اند که شرایط را متفاوت خواهد کرد استفاده از پهپاد و ایجاد بارندگی با استفاده از پرتو لیزر. این رویکرد بارورسازی ابر نامیده می‌شود و چندین دهه به شکل‌های مختلف وجود داشته است. افزودن برخی مواد یا ترکیبات شیمیایی مانند یدید نقره به ابرها می‌تواند موجب بارش باران یا برف شود.

ممکن است داستان تلاش‌های چین برای اطمینان از داشتن آسمانی صاف پیش از بازی‌های المپیک تابستانی سال ۲۰۰۸ در پکن را به یاد داشته باشید یا حادثه‌ای که طی آن، روسیه به‌اشتباه بلوک سیمانی را روی خانه‌ی ساکنان بیچاره‌ی مسکو انداخت.

با توجه به اینکه محصولات جانبی این مأموریت‌های تغییردهنده‌ی آب‌و‌هوا به معنای واقعی کلمه بر سر مردم، محصولات کشاورزی و آب آشامیدنی فرود خواهد آمد، نگرانی‌های ایمنی قابل‌ توجهی در مورد بارورسازی ابرها وجود دارد. برخی می‌ترسند ذرات مورد استفاده برای بارورسازی ابرها ماندگار شوند و در نهایت مشخص خواهد شد که برای انسان سرطان‌زا هستند یا برای محیط زیست ضرر دارند.

مرکز هواشناسی امارات به‌ جای پخش کردن ذرات به شکلی که در روش سنتی بارورسازی ابرهای استفاده می‌شود، در حال استفاده از هواپیمای بدون سرنشین است تا ابرها را وادار به بارندگی کند. این هواپیماهای بدون سرنشین برای هدف قرار دادن ابرهای خاصی طراحی شده‌اند و از تخلیه بار الکتریکی از طریق لیزر متمرکز برای ادغام قطرات آب موجود در هوا استفاده می‌کنند و موجب بارندگی می‌شوند. طبق ویدئوهایی که در اینستاگرام پست شده است، دبی در انجام این کار موفق شده است.

سؤال این است که آیا بقیه‌ی جهان روش آن‌ها را دنبال خواهند کرد. شکل سنتی بارورسازی ابر توسط آمریکا در هشت ایالت غربی استفاده شده است. شرکت‌هایی مانند Weather Modification Inc ادعا می‌کنند در استفاده از یدید نقره برای القای باران یا برف سنگین‌تر تخصص دارند؛ اما حتی در این شرایط، تعیین کارایی چنین پروژه‌های بسیار دشوار بوده است.

اگر ناوگان هواپیماهای بدن سرنشین بتواند به شیوه‌ای کارآمد و مقرون‌به‌صرفه خشکسالی را برطرف کند، نمی‌توان از مزیت‌های آن چشم‌پوشی کرد؛ البته چنین دستاوردی نباید موجب شود که در مورد این فناوری قدرتمند بی‌احتیاطی کنیم.

برخی کارشناسان نگران‌اند این فرایند به‌طور ناخواسته موجب آغاز سیل شود. علاوه بر‌ این، اگر تلاش برای ایجاد یک روز برفی موجب ایجاد شرایط جوی نامساعدی در منطقه شود، لازم است در مورد مالکیت هواپیماها و نهادهای صاحب‌اختیار در این مورد، بحث کرد.

مسئله‌ی نگران‌کننده‌تر تهدیدی است که حتی اگر مشخص شود فرایند مذکور کاملا بی‌خطر است، همچنان وجود دارد. امنیت آب برای هر کشوری یک اولویت است. بدون آب، نه حیاتی وجود دارد، نه کشاورزی و نه کشوری. جنگ بر سر دسترسی به آب از قدیم وجود داشته است و هنوز هم وجود دارد.

شاخ آفریقا (شمال‌ شرقی آفریقا) در مورد سد نوزایی بزرگ (GERD) و کنترل رود نیل که هزاران سال آبادانی و البته درگیری را به این منطقه آورده، خشمگین است. مصر و سودان به‌ علت اینکه سد مذکور می‌تواند ایالت‌های پایین‌دست را از آب محروم کند، اتیوپی را تهدید به جنگ می‌کنند؛ البته ابراز امیدواری کرده‌اند که دیپلماسی پیشگیرانه مانع از درگیری واقعی شود. اینکه آیا این تنش‌ تشدید باید یا فروکش می‌کند، تا حد زیادی به فشارهای بین‌المللی بستگی دارد. در سمت دیگر خلیج فارس، گرما موجب خشکسالی شدیدی در خوزستان شده که اعتراض مردم را به دنبال داشته است.

مکان ساخت‌ سد GERD نزدیک گوبا در اتیوپی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۹. این سد با ۱۴۵ متر ارتفاع و ۱٫۸ کیلومتر طول، قرار است بزرگ‌ترین نیروگاه برق‌آبی در آفریقا باشد. در سراسر اتیوپی، از کشاورزان فقیر گرفته تا تاجران ثروتمند، همه مشتاقانه منتظر بیش از ۶ هزار مگاوات برقی هستند که مقامات می‌گویند در نهایت این سد تولید خواهد کرد. با‌این‌حال، همان‌طور که هزاران کارگر شب و روز برای تمام کردن این پروژه در تلاش هستند، مذاکره‌کننده‌های اتیوپیایی در این مورد سکوت کرده‌اند که این سد بر مناطق پایین‌دست خصوصا مصر چه تأثیری خواهد گذاشت.

اگر بارورسازی ابرها رواج پیدا کند، به‌راحتی می‌توان تصور کرد برخی کشورها از اصلاحات آب‌و‌هوایی به‌عنوان ابزاری در برابر مخالفان داخلی و خارجی بهره ببرند یا تلاش همسایگان برای بارورسازی ابرها را به‌عنوان ریشه مشکلات آب‌و‌هوایی داخلی خود اعلام کنند. کشور گرم یا خشکی که باعث بارش باران به ضرر همسایگان خود می‌شود، مسلما چیزی را می‌گیرد که متعلق به او نیست.

در حال‌ حاضر قوانین بین‌المللی خاصی در مورد بارورسازی ابرها وجود ندارد و این رویکرد احتمالا با افزایش دعاوی برای جبران خسارت همراه خواهد شد. اگر کنترل آب‌و‌هوا به ابزار دست کشورهای قدرتمند و ثروتمند تبدیل شود، دسترسی به آب ممکن است به وسیله‌ی فشار یا آغاز درگیری تبدیل شود.

طبق کنوانسیون چهار دهه‌ای سازمان ملل متحد، استفاده‌ی خصمانه از فناوری‌های اصلاح محیط زیست ممنوع است و اگر کشوری بخواهد فصل خشک بی‌پایانی را برای مخالفان خود ایجاد کند، با اعتراضات بین‌المللی رو‌به‌رو خواهد شد.

حل‌و‌فصل دعاوی و درگیری بر سر باران دزدیده‌شده شکل جدیدی از نزاع در جهان خواهد بود؛ به‌خصوص وقتی این احتمال وجود دارد که تابستان‌های آینده همچون تابستان امسال گرم باشند.