۷۵ درصد انتشارات کربنی بخش برق از ۵ درصد از نیروگاه‌ها ناشی می‌شود

به‌نظر می‌رسد جهان به‌طور هم‌زمان در آتش و سیل قرار گرفته باشد و آخرین گزارش کارشناسان حاکی از آن است که در آستانه‌ی از دست دادن فرصت اجتناب از تغییرات اقلیمی شدیدتر هستیم. همه‌ی این‌ها باید ما را مجبور کند تا به دنبال راه‌هایی باشیم که با حداکثر سرعت ممکن و از راهی اقتصادی، انتشارات کربنی را کاهش دهیم.

برخی اخبار خوب در این زمینه از مقاله‌ای می‌آید که اخیرا منتشر شده است و بررسی می‌کند که هر نیروگاه در انتشارات جهانی گازهای گلخانه‌ای چه سهمی دارد. این مطالعه نشان می‌دهد بسیاری از کشورها نیروگاه‌های زیادی دارند که کربن‌دی‌اکسید را با نرخ کاملا بالاتری نسبت‌به میانگین کشور یا میانگین جهانی منتشر می‌کنند. تعطیلی ۵ درصد نیروگاهی که در این فهرست، از همه بدتر هستند، حدود ۷۵ درصد از انتشارات کربنی حاصل از تولید برق را از بین می‌برد.

می‌توان درمورد تولید برق به شکل ساده‌ای مانند «تجدیدپذیرها خوب، زغال‌سنگ بد» فکر کرد که البته تاحدودی درست است. اما این تعریف تمامی نیروگاه‌های تولید برق را، از «تاحدودی بد» تا «بسیار بد»، در یک دسته قرار می‌دهد. اما از پژوهش‌های مختلف آشکار است که موقعیت پیچیده‌تر از این است.

نیروگاه‌های مختلف سوخت‌های فسیلی را با کارآیی‌های متفاوتی به برق تبدیل می‌کنند. علاوه‌بر‌این، برخی از نیروگاه‌های دارای کمترین کارآیی فقط در دوره‌هایی که تقاضا به‌شدت بالا است، فعالیت می‌کنند و در مواقع دیگر غیرفعال بوده و انتشاراتی ندارند. تعاملات میان این عوامل تعیین می‌‌کند که آیا یک نیروگاه خاص سهم قابل‌توجهی در انتشارات دارد یا نه.

اگر فهرستی جهانی از میزان انتشار و تولید هر نیروگاه داشته باشیم، می‌توانیم از این اطلاعات برای شناسایی بدترین متخلفان استفاده کنیم و فهرست هدفی برای کاهش کارآمد کربن خود ایجاد کنیم. درواقع، نمونه‌ای نسبتا قدیمی از این فهرست وجود داشت. پژوهشگری با استفاده از داده‌های سال ۲۰۰۹ پایگاه داده‌ای تحت عنوان «نظارت بر کربن به‌منظور اقدام» یا کارما (CARMA) ایجاد کرده بود. اخیرا پژوهشگران دانشگاه کلرادو بولدر از داده‌های سال ۲۰۱۸ برای به‌روزرسانی کارما استفاده کرده‌اند و اطلاعاتی ارائه کرده‌اند که به زمان حاضر نزدیک‌تر است.

البته کار سخت‌تر از آن بود که به‌نظر می‌رسد. برخی کشورها اطلاعات دقیق انتشارات را در سطح هر نیروگاه ارائه می‌کنند، بنابراین داده‌های آن‌ها را می‌توان مستقیما وارد کارما کرد. اما بسیاری از کشورها این کار را انجام نمی‌دهند. پژوهشگران درمورد این کشورها از هر نوع اطلاعاتی، از داده‌های تولید که از آژانس بین‌المللی انرژی به دست آمد تا مشخصات مهندسی هر نیروگاه استفاده کردند تا میزان انتشارات کربنی آن‌ها را تخمین بزنند.

وقتی پژوهشگران بزرگ‌ترین منبع عدم قطعیت در داده‌های خود را شناسایی کردند، دریافتند که عمدتا در نیروگاه‌های کوچک‌تر جمع می‌شود که کمترین تأثیر را روی انتشارات کلی خواهد داشت. برای تاسیسات بزرگ که احتمالا مشارکت‌کنندگان اصلی هستند، داده‌ها معمولا بسیار خوب است.

ده نیروگاه نخست ازنظر آلایندگی در سال ۲۰۱۸ (شدت نسبی یعنی نسبت شدت آلایندگی نیروگاه به میانگین تمام نیروگاه‌های سوزاننده‌ی سوخت‌های فسیلی در کشوری که نیروگاه در آن قرار دارد. شدت آلایندگی به ازای واحد خروجی یا ظرفیت است).

تعجبی ندارد که بدترین متخلفان نیروگاه‌هایی هستند که زغال‌سنگ می‌سوزانند. اما توزیع نیروگاه‌های دارای بالاترین آلایندگی ممکن است کمی غیرمنتظره باشد. برای مثال، چین با وجود شهرت بدی که به‌عنوان خانه زغال‌سنگ دارد، فقط یک نیروگاه در فهرست بدترین نیروگاه‌های جهان دارد (۱۰ نیروگاه اول). درمقابل، کره جنوبی سه نیروگاه و هند دو نیروگاه در این فهرست دارند.

به‌طور‌کلی، چین نیروگاه‌های زیادی ندارد که به‌طور استثنایی نسبت‌به بقیه بسیار بدتر باشد که تا حدی به این دلیل است که بسیاری از نیروگاه‌های چین تقریبا در یک زمان و در دوران رونق عظیم صنعتی‌سازی ساخته شده‌اند. بنابراین، ازنظر کارآیی تفاوت زیادی بین نیروگاه‌های این کشور وجود ندارد. درمقابل، کشورهایی مانند آلمان، اندونزی، روسیه و آمریکا تنوع زیادی از این نظر دارند، بنابراین احتمالا آن‌ها نیروگاه‌هایی با کارآیی بسیار پایین نیز دارند.

به‌عبارت‌دیگر، نویسندگان تمام نیروگاه‌های هر کشور را برحسب انتشارات کربنی رتبه‌بندی کردند و مشخص کردند که چه مقدار از آلودگی کربنی کشور توسط ۵ درصد نیروگاهی تولید می‌شود که بیشترین آلایندگی را دارند. در چین، ۵ درصد بدتر تقریبا یک چهارم از کل انتشارت کشور را شامل می‌شدند. در آمریکا، ۵ درصد بدتر حدود ۷۵ درصد از انتشارات کربنی بخش برق را تولید می‌کردند. کره جنوبی نیز اعداد مشابهی داشت، درحالی‌که در کشورهای استرالیا، آلمان و ژاپن ۵ درصد نیروگاه بدتر آن‌ها تقریبا ۹۰ درصد از انتشارات کربنی بخش تولید برق آن‌ها را شامل می‌شدند.

بدیهی است که یافتن راه‌هایی برای تعطیلی بدترین نیروگاه‌ها و جایگزینی آن‌ها با نمونه‌های عاری از انتشارات، میزان انتشارات کربنی بخش برق را ۷۳ درصد کاهش می‌دهد و کل انتشارات نیز حدود ۳۰ درصد کم می‌شود. اما این راه‌حل همیشه ممکن نیست، بنابراین نویسندگان چند راه را بررسی کرده‌اند که نیروگاه‌ها می‌توانند درحالی‌که به تولید برق ادامه می‌دهند، ازنظر آلایندگی بهتر عمل کنند.

افزایش راندمان هر نیروگاه به میزان متوسط هر کشور انتشارات بخش برق را یک چهارم و در کشورهایی مانند استرالیا و آلمان تا ۳۵ درصد کاهش می‌دهد. تغییر آن‌ها برای مصرف گاز طبیعی که کربن‌دی‌اکسید کمتری به ازای مقدار انرژی آزادشده، تولید می‌کند، انتشارات جهانی را ۳۰ درصد کاهش می‌دهد و بسیاری از کشورها (ازجمله آمریکا) شاهد کاهش بیش از ۴۰ درصدی خواهند بود. باز هم، از‌آنجا که چین تنوع بالایی درمیان نیروگاه‌های خود ندارد، این تغییر تأثیر کمتری خواهد داشت که در حد کاهش ۱۰ درصدی در انتشارات خواهد بود.

اما بهترین روش، جذب و ذخیره کربن است. مجهز کردن بدترین نیروگاه‌ها با سیستم جذب کربن با کارآمدی ۸۵ درصد انتشارات جهانی بخش برق را به نصف و کل انتشارات را ۲۰ درصد کاهش می‌دهد. به این ترتیب، در کشورهایی مانند استرالیا و آلمان میزان انتشارات بخش برق بیش از ۷۵ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

به‌طورکلی، با توجه به اینکه غیرمنطقی است که فکر کنیم این اصلاحات را می‌توان طی کمتر از یک دهه انجام داد، این‌ها دستاوردهای عظیمی هستند و ارزشمندی هدف‌گیری راحت‌ترین بُردها را درزمینه کاهش انتشارات نشان می‌دهد. این کار را می‌توان به کمک برنامه‌ریزی‌های دولتی انجام داد، اما تعیین قیمت قابل‌توجهی روی کربن، بخش خصوصی را مجبور می‌کند که براساس بازده انتشارات برنامه‌ریزی کند؛ چیزی که درحال‌حاضر در بسیاری از کشورها عامل محرکی برای انجام آن وجود ندارد.