کوسه‌های سفید بزرگ تفاوت بین انسان‌ و طعمه را متوجه نمی‌شوند

براساس مطالعه‌ای جدید، کوسه‌های سفید بزرگ تفاوت بین طعمه معمولی خود و انسان‌هایی را که شنا می‌کنند یا روی تخته موج‌سواری درحال پا زدن هستند، متوجه نمی‌شوند. این مسئله نشان می‌دهد برخی از حملات کوسه‌ها ناشی از اشتباه در تشخیص هویت است.

پژوهشگران از فُک‌ها و انسان‌ها در آب فیلم گرفتند و آن‌ها را طوری ویرایش کردند که با بینایی کوسه‌های سفید بزرگ جوان که بیشترین خطر را برای انسان‌های موج‌سوار دارند، مطابقت داشته باشد. پژوهشگران دریافتند که شکل و حرکت انسان از دید کوسه مانند فک‌ها به‌نظر می‌رسد.

مطالعه‌ی جدید که ۲۶ اکتبر در مجله‌ی Journal of the Royal Society Interface منتشر شد، اولین مطالعه‌ای است که این تئوری را آزمایش می‌کند که علت حمله کوسه‌ها به انسان‌ها این است که آن‌ها را با طعمه اشتباه می‌گیرند. لورا رایان، پژوهشگر زیست‌شناسی عصب از دانشگاه مک‌کواری استرالیا که نویسنده اصلی مقاله است، گفت: «کوسه‌های سفید اغلب به‌عنوان قاتلان بی‌فکر یا عاشق گوشت انسان توصیف می‌شوند، اگرچه، به‌نظر نمی‌رسد این‌طور باشد. ما فقط شبیه غذای آن‌ها به‌نظر می‌رسیم».

براساس پایگاه داده International Shark Attack File دانشگاه فلوریدا، کوسه‌های سفید بزرگ (Carcharodon carcharias) نسبت‌به گونه‌های دیگر کوسه‌ها بیشتر مسئول مرگ انسان‌ها هستند و در سال ۲۰۲۰ شش انسان را کشتند، اگرچه خطر نسبی گاز گرفته شدن انسان به‌وسیله‌ی کوسه‌ها هنوز بسیار کم است.

کوسه‌های سفید زمانی شکار فُک‌ها را شروع می‌کنند که طولشان به حدود ۲/۵ متر می‌رسد. آن‌ها تصویر جستجویی برای شکار خود ایجاد می‌کنند و آن را با اطلاعات حسی دیگر مانند بو ترکیب می‌کنند تا بدانند چه چیزی را بخورند. این فرایند یادگیری می‌تواند مستعد خطا باشد.

کوسه‌های سفید بزرگ فاقد دید رنگی هستند و جزئیاتی را که چشم انسان می‌تواند ببیند، نمی‌بینند. پژوهشگران ویدئوهایی را که فیلم‌برداری کرده بودند، پردازش کردند تا نشان دهند چگونه شبکیه چشم کوسه حرکت و شکل فک‌ها را تشخیص می‌دهد و آن حرکات را با انسان‌هایی که درحال شنا بودند و روی تخته موج‌سواری درحال پا زدن بودند (شامل تخته موج‌سواری بلند و کوتاه)، مقایسه کردند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که هیچ‌یک از این سناریوها برای کوسه سفید بزرگی که زیر آن‌ها شنا می‌کند، ازنظر بصری قابل تمایز نیست. رایان گفت:

می‌دانستم شباهت‌هایی وجود خواهد داشت، اما نه تا حدی که ما پیدا کردیم. مخصوصا، فکر می‌کردم شناگران ممکن است به اندازه موج‌سوار شبیه فک نباشند، زیرا آن‌ها معمولا زیاد دچار گاز گرفتگی‌ ازسوی کوسه‌ها نمی‌شوند. اگرچه، تشخیص شناگرها نیز از فک‌ها دشوار بود.

البته، پژوهش جدید فقط درمورد کوسه‌های سفید بزرگ است. کوسه‌های دیگری مانند گاوکوسه و کوسه ببری نیز وجود دارند که گاهی انسان‌ها را گاز می‌گیرند. علاوه‌بر‌این، کوسه‌های سفید بالغ و با تجربه نیز گاهی انسان‌ها را گاز می‌گیرند که نشان می‌دهد همه‌ی گاز گرفتن‌ها لزوما ناشی از اشتباه در تشخیص هویت نیست.

کوسه‌های سفید بزرگ در خطر انقراض قرار دارند و انسان‌ها به‌عنوان بخشی از برنامه‌های حفاظت از ساحل در استرالیا و آفریقای جنوبی آن‌ها را به‌طور عمدی می‌کشند. اگرچه گاهی‌اوقات هم کوسه‌ها پس از به دام افتادن، آزاد می‌شوند. عدم اطلاع از این موضوع که چرا کوسه‌ها به انسان حمله می‌کنند، نگرانی‌های عمومی ایجاد می‌کند و منجر به این امر می‌شود که انسان‌ها اقداماتی برای کاهش جمعیت کوسه ها انجام دهند. نابودی کوسه‌ها ممکن است تأثیر مخربی روی زندگی دیگر جانداران دریایی داشته باشد.

کوسه‌ها نقش مهمی در اکوسیستم‌های اقیانوسی دارند و با شکار حیوانات دیگر تضمین می‌کنند که جمعیت‌های طعمه در اندازه‌ای باقی بماند که منابع زیستگاه آن‌ها بتواند از آن‌ها حمایت کند. رایان امیدوار است که دستیابی به درک بیشتر از این موضوع که چرا کوسه‌ها انسان‌ها را گاز می‌گیرند، به راه‌حل‌های بهتری برای پیشگیری از حملات کوسه‌ها بدون آسیب زدن به حیات دریایی منجر شود.