استارتاپ آمریکایی می‌خواهد از هوا گوشت تازه بسازد
لیزا دایسون و جان رید، اولی فیزیکدان و دومی دانشمند مواد، در آزمایشگاه برکلی وزارت انرژی ایالات متحده با هم کار می‌کردند و هدف مشترکی داشتند: آن‌ها می‌خواستند به مهار تغییرات آب‌و‌هوایی کمک کنند و یکی از راه‌های مناسب و کارامد برای انجام این کار را هم می‌دانستند؛ راه حلی که یک سوی آن به بشقاب‌های غذای روزمره‌ی اغلب انسان‌های زمین گره می‌خورد. بخش کشاورزی مسئول انتشار سالانه‌ی یک‌چهارم کل مقدار گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر کره‌ی زمین است.
کشاورزی بیش از کل صنعت حمل‌ونقل روی سیاره‌ی ما گازهای آلاینده وارد جو می‌کند و در میان بخش‌های مختلف صنعت کشاورزی هم صنعت گوشت بیشترین سهم از انتشار گاز را دارد. با وجود این، مردم به خوردن گوشت ادامه می‌دهند؛ مصرف جهانی گوشت حدود ۳۵۰ میلیون تن در سال است و این رقم روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود. تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۵۰، جمعیت جهان به ۱۰ میلیارد نفر افزایش یابد. افزایش فوق بدین معنی است که در آینده باید پروتئین‌های بیشتری برای جمعیتی که به جمعیت فعلی زمین اضافه خواهد شد تأمین کنیم.
اما این دو دانشمند در ابتدای مسیر به‌طور کامل در مورد چگونگی انجام کار مد نظرشان مطمئن نبودند؛ تا اینکه یک روز طی بررسی‌های خود با تحقیقاتی از ناسا که در دهه‌ی ۱۹۶۰ انجام گرفته بود و بعدتر طی زمان به دست فراموشی سپرده شده بود، مواجه شدند. در یک سند از سال ۱۹۶۷ راه‌های تغذیه‌ی فضانوردان در سفرهای فضایی طولانی مورد بررسی قرار گرفته بود. از اصلی‌ترین شاخصه‌ی سفرهای فضایی این است که منابع کم و محدودی در طی سفر وجود دارد. یکی از ایده‌های مطرح‌شده در تحقیق آن سال‌های ناسا، ترکیب میکروب‌ها با دی‌اکسید کربنی بود که فضانوردان برای تولید غذا بیرون می‌دادند.
ازآنجاکه برنامه‌ی سفرهای فضایی ناسا در آن دوران هرگز به مریخ نرسید، در نتیجه این ایده هم هرگز به‌طور کامل اجرا نشد. دایسون و رید تصمیم گرفتند مفهوم اصلی نهفته در این تحقیق را دریافت کرده و با استفاده از آن، طرح مد نظر خود را برای یک هدف دیگر روی زمین اجرا کنند. دایسون می‌گوید:
ما از جایی که آن‌ها طرح را متوقف کرده بودند، ادامه دادیم.
در سال ۲۰۰۸، این مفهوم ده‌ها ساله الهام‌بخش دایسون و ری شد تا کیوِردی Kiverdi را تأسیس کنند. کیوردی طرحی است که از دی‌اکسید کربن بازیافت‌شده به‌منظور تولید محصولاتی مانند جایگزین‌های مبتنی بر میکروب به‌جای روغن نخل و روغن مرکبات استفاده می‌کند.
در سال ۲۰۱۹، آن‌ها استارتاپ مستقر در کالیفرنیا موسوم به Air Protein را هم به‌عنوان یک پروژه‌ی جانبی تأسیس کردند. هدف این استارتاپ تولید گوشت از هوای رقیق بود. این شرکت گاز دی‌اکسید کربن (گاز گلخانه‌ای مخربی که سیاره‌ی ما را گرم می‌کند) را گرفته و آن را به یک استیک آبدار یا یک فیله ماهی سالمون ظریف تبدیل می‌کند! این فرایند مشابه نحوه‌ی تولید ماست از شیر است.
Air Protein، میکروب‌های هیدروژنوتروفیک را در داخل مخازن تخمیر پرورش می‌دهد و آن‌ها را با ترکیبی از دی‌اکسید کربن، اکسیژن، مواد معدنی، آب و نیتروژن تغذیه می‌کند. نتیجه‌ی نهایی یک آرد غنی از پروتئین با مشخصات اسید آمینه‌ی مشابه پروتئین گوشت است. شاید پرسشی به ذهنتان رسیده باشد: موضوع ذائقه و تغییر نوع گوشتِ هدف، چگونه امکان‌پذیر است؟ برای نمونه آیا امکان تبدیل گاز دی‌اکسید کربن به سینه‌ی مرغ هم وجود دارد؟ دایسون در مورد پرسش فوق این‌گونه توضیح می‌دهد:
ما با استفاده از ترکیبی از تکنیک‌های فشار، دما و پخت، فقط روش‌های آشپزی را به فرایند اضافه می‌کنیم تا بافت‌های [گوشتی] متفاوت مد نظرتان را به شما بدهد.
پتانسیل نجات‌بخش بودن در زمینه‌ی تغییرات آب‌و‌هوایی در این فناوری دارای دو جنبه است. جنبه‌ی اول این است که فرایند ذاتاً به‌عنوان فرایندی با خروجی کربن صفر محسوب می‌شود؛ زیرا همان‌گونه که توضیح داده شد، بنیان بر استفاده از دی‌اکسید کربن برای ساخت پروتئین استوار است و Air Protein قصد دارد در ادامه‌ی مسیر، دی‌اکسید کربن را از طریق گیاهانی که می‌توانند این گاز را به‌طور مستقیم و بهینه از اتمسفر زمین جذب کنند، به دست آورد.
جنبه‌ی دوم ماجرا هم این است که در فرایند جدید زمین بسیار کمتری برای تولید گوشت گاو نیاز خواهد بود؛ در واقع مقدار زمین مورد نیاز برای تولید مقدار یکسانی از گوشت گاو، به‌میزان ۱/۵ میلیون برابر بیشتر است. همچنین فناوری جدید مقدار مصرف آب در مسیر تهیه گوشت را نیز به میزان ۱۵ هزار برابر کاهش می‌دهد.
احتمالاً شما هم به ذهنتان رسیده باشد که آیا این فناوری از حیث مقرون‌به‌صرفه بودن می‌تواند با روش‌های سنتی رقابت کند؟ در واقع مهم‌ترین بخش موضوع، همان رقابتی بودن فرایند با صنعت تولید گوشت سنتی و حتی امکان رقابت با سایر جایگزین‌های گوشتی مانند سویا و مایکوپروتئین است. دایسون یادآوری می‌کند که فناوری شرکتشان به هیچ زمینی نیاز ندارد، از حداقل منابع استفاده می‌کند و به انرژی‌های تجدیدپذیر متکی است که همیشه در حال ارزان‌تر شدن هستند:
فناوری اخیر به ما این امکان را می‌دهد که نه‌تنها از همان ابتدای کار مقرون‌به‌صرفه عمل کنیم؛ بلکه ساختار هزینه‌ای پیش رویمان نیز دائماً در حال کاهش خواهد بود.
این استارتاپ توجه سرمایه‌گذارانی را هم به خود جلب کرده است. آن‌ها در ابتدای سال ۲۰۲۱، بیش از ۳۰ میلیون دلار سرمایه از سرمایه گذارانی نظیر ADM Ventures، Barclays و GV دریافت کردند. دایسون می‌گوید:
در تلاش هستیم تا نحوه‌ی تولید گوشت را دوباره تعریف کنیم. شخصاً از اینکه بخشی از چنین جنبشی هستم، هیجان‌زده‌ام.