کشف‌های حیرت‌انگیز براثر خشک‌سالی؛ آثار باستانی و تاریخی مختلف از اقصی نقاط جهان

تابستان ۲۰۲۲ ممکن است بعدها به‌عنوان یکی از خشک‌ترین تابستان‌های تاریخ معاصر به‌یاد آورده شود. کشورهای زیادی از سراسر جهان از اروپا و آمریکای‌شمالی تا آسیا و آفریقا با خشک‌سالی‌های اسفناکی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به‌گزارش پاپیولار ساینس، در شاخ آفریقا دماغه‌ی شرقی قاره‌‌ حدود ۲۲ میلیون نفر پس از یک دوره‌ی خشک‌سالی طولانی و آسیب‌ جدی به کشتزارها، حالا برای تأمین خوراک خود دچار مشکل شده‌اند.

کشور چین نیز با یکی از بدترین خشک‌سالی‌های تاریخ خود رو‌به‌رو است. خشک‌شدن رود یانگ‌تسه تأثیر وحشتناکی روی تولید برق آبی این کشور گذاشته است. دولت استانی سیچوآن از نصف‌شدن آب جاری به نیروگاه‌های آبی این استان خبر داده است. حالا از چین خبر می‌رسد که مسئولان این کشور برای رفع این مشکل به فکر بارورسازی ابرها افتاده‌اند.

چین تنها کشوری نیست که بر اثر تغییرات آب‌وهوایی ظرفیت زیادی از آب دریاچه‌ها و رودخانه‌های خود را از دست داده است؛ چراکه تصاویر ماهواره‌ای ناسا از وضعیت مشابهی در ایالات‌ متحده‌ی آمریکا خبر می‌دهد. حال با تهی‌شدن انباشت‌های آب و خشک‌سالی فزاینده در اقصی نقاط جهان از ایران و خاورمیانه تا شرق آسیا، آفریقا، آمریکا و حتی اروپا بسیاری از آثار باستانی از زیر آب‌ها سر برآورده‌اند تا باستان‌شناسان را شگفت‌زده کنند. امروز در زومیت نگاهی گذرا به برخی از همین آثار باستانی انداخته‌ایم؛ پس تا پایان همراه ما باشید.

همواره‌ افسانه‌هایی از انداختن جسد مجرمان و گانگسترها در دریاچه‌ی مید وجود داشت؛ اما ظاهراً تا قبل از تابستان امسال، این‌دست داستان‌ها بیشتر در همان حد‌و‌اندازه‌ی شایعات مانده بودند؛ اما در اواخر ماه جولای (مرداد) اهالی منطقه موفق شدند بشکه‌ی فلزی زنگ‌زده‌ای در میان گل‌ولای بستر دریاچه کشف کنند. خیلی زود درون این بشکه بقایای یک جسد پیدا شد.

پلیس محلی بعد از بررسی‌ جسد اعلام کرد با‌‌‌توجه‌‌به کفش‌‌های مقتول او احتمالاً بین اواسط دهه‌ی ۱۹۷۰ و اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ و به ضرب گلوله کشته شده باشد. دریاچه‌ی مصنوعی مید در حوالی شهر لاس‌وگاس و حد فاصل ایالت‌های نوادا و آریزونا و بر بستر رودخانه‌ی کلرودا قرار دارد. این دریاچه با مساحتی افزون‌بر ۶۴۰ کیلومتر‌مربع، وقتی ظرفیتش کامل باشد، بزرگ‌ترین آب ذخیره‌‌ی آبی کشور آمریکا به‌حساب می‌آید.

یکی از جالب‌ترین کشف‌های یک سال اخیر در کرانه‌های رود دجله در عراق انجام گرفت. باستان‌شناسان پس از پایین‌آمدن آب سد موصل حفاری ویرانه‌های شهری باستانی به نام زخیکو را حفاری کردند. گمان‌ می‌رود این شهر باستانی روزگاری یکی از شهرهای مهم امپراتوری میتانی در‌حدود سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۱۳۵۰ ق‌م بوده است. پادشاهی میتانی در ‌حدود سده‌ی شانزدهم ق‌م کشور قدرتمندی در منطقه بوده است.

پادشاهی پرقدرت میتانی زمانی قلمرو وسیعی از کشورهای عراق و سوریه و ترکیه‌ی کنونی را دربر می‌گرفت. بااین‌حال، در‌مقایسه‌با سایر پادشاهی‌های آن زمان اطلاعات کمی درباره‌ی میتانی‌ها در دست است. دلیل اصلی این فقدان اطلاعات کشف‌نشدن هر‌گونه منبع یا سند محلی از تاریخ این امپراتوری است. حال باستان‌شناسان موفق شدند برای اولین‌بار یک کاخ و چندین ساختمان باقی‌مانده از شهر باستانی زخیکو را پیدا کنند.

خشک‌سالی‌های اخیر در رودخانه‌‌ی پالوکسی در تگزاس به کشف بی‌سابقه‌ی ردپاهای دایناسوری ۱۱۳ میلیون ساله منجر شد. به‌نقل از مجله‌ی دیسکاور، این ردپاها به‌باور دیرینه‌شناسان متعلق به گونه‌ای از دایناسورها موسوم به آکروکانتوزاروس است. آکروکانتوزاروس دایناسور غول‌پیکری از خانواده‌ی دایناسورهای مشهور تیرانوزاروس رکس است. این دایناسورها حدود ۱۱ متر طول بدن و بیش از ۷ تن وزن داشته‌اند.

خشک‌سالی‌‌ها حتی به دانوب، دومین رود پرآب اروپا، رحم نکرده‌اند؛ چراکه با ادامه‌ی خشک‌سالی‌ها کشف ده‌ها کشتی جنگی آلمانی با انبوهی از مواد‌منفجره در این رود را شاهد بودیم. به‌نقل از ای‌بی‌سی، اخیراً لاشه‌ی چندین کشتی از ناوگان‌ نیروی دریایی آلمان نازی کشف شده است. این کشتی‌های جنگی پس از پیشروی نیروهای اتحاد جماهیر شوروی در دریای سیاه، به رود دانوب آمده بودند و بعدها در سال ۱۹۴۴، نیروهای متفقین آن‌ها را در نزدیکی پراهوو در شرق صربستان غرق کردند.

وجود لاشه‌ی این کشتی‌ها در دوران پایین‌آمدن سطح آب رفت‌وآمد کشتی‌ها را دچار مشکلاتی می‌کند. گفته می‌شود لاشه‌ی بیش از ۲۰ کشتی تا‌به‌حال در رود دانوب پیدا شده‌اند. بسیاری از این کشتی همچنان حاوی چندین تن مهمات و مواد‌منفجره هستند که بازهم خطر زیادی را برای کشتی‌ها به‌وجود می‌آورند.

با خشک‌سالی در چین، چند مجسمه‌ی ۶۰۰ ساله از زیر آب بیرون آمدند. رویترز گزارش می‌دهد با پایین‌آمدن سطح آب رودخانه یانگ‌تسه، جزیره‌ای غرق‌شده و چند مجسمه‌ی بودایی ۶۰۰ ساله دوباره نمایان شدند. خبرگزاری شینهوا اعلام کرد که این سه مجسمه‌ی تاریخی در بلندترین نقطه از صخره‌ای در جزیره پیدا شده‌اند. به‌باور باستان‌شناسان، این مجسمه‌های به سلسله‌های مینگ و چینگ مربوط هستند. یکی از این مجسمه‌ها راهبی بودایی را در حال مراقبه نشان می‌دهد.

تابستان سخت و سوزان امسال در بسیاری از نواحی روستایی اسپانیا مشکلاتی به‌وجود آورده است؛ اما یکی از عواقب غیرمنتظره این تابستان داغ، باعث خوشحالی باستان‌شناسان شد. به‌نقل از رویترز، اخیراً از اسپانیا خبر رسیده است که با پایین‌آمدن سطح آب، سازه‌ی سنگی دایره‌ای موسوم به «سنگ‌میز گوآدالپرال» که بیشتر با نام «استون هنج اسپانیا» شناخته می‌شود، از زیر آب بیرون آمده است.

قدمت این سازه‌ی ماقبل تاریخی به هزاره‌ی پنجم ق‌م برمی‌گردد. استن هنج اسپانیا در ناحیه‌ی والدکانیاسِ استان کاسرس اسپانیا قرار دارد. در سال ۱۹۲۶، باستان‌شناسان آلمانی محوطه‌ی باستان‌شناسی سنگ‌میز گوآدالپرال را برای اولین‌بار کشف کرده بودند؛ اما در سال ۱۹۶۳ با اجرای طرح توسعه‌ی دولت ژانرال فرانکو و سدسازی، تمام این ناحیه‌ی روستایی به زیر آب رفت.

خشک‌شدن آب رودخانه‌ها در سراسر اروپای‌مرکزی باعث آشکارشدن علامت‌های مخصوصی موسوم به «سنگ‌های گرسنگی» شده است. پایگاه خبری بیگ‌ثینک گزارش می‌دهد این سنگ‌ها فقط زمانی دیده می‌شوند که سطح آب به‌شدت پايين باشد. این سنگ‌ها در سده‌های متمادی در اروپا حکم تابلوهای هشدار را داشته‌اند که با ذکر تاریخ دقیق، از دوران‌های قحطی و گرسنگی خبر می‌دادند.

یکی از مشهورترین این سنگ‌ها در دچین جمهوری چک در نزدیکی مرز با آلمان پیدا شده است. اهمیت این سنگ گرسنگی نه به‌دلیل اندازه‌ی بزرگ آن، بلکه نوشته‌ی مشهور روی آن است. در بخشی از این سنگ، به‌درستی این عبارت حکاکی شده است: «وقتی مرا دیدی، گریه کن.» این سنگ در سال ۱۶۱۶ نصب شده است. در سال ۱۹۰۴ نیز در کرانه‌های رود شپری آلمان، هم‌مرز با جمهوری چک، سنگ گرسنگی دیگری پیدا شد. روی این سنگ نوشته بود: «وقتی دوباره مرا ببینی، گریه می‌کنی. عمق آب در سال ۱۴۱۷ خیلی پایین بود.»

با پیدا‌شدن بمبی از دوران جنگ جهانی دوم در ایتالیا، مقام‌های محلی مجبور شدند روستایی با ۳ هزار سکنه را تخلیه کنند. به‌نقل از دویچه‌وله، این بمب ۴۵۰ کیلوگرمی در رودخانه‌ی پو واقع در حوالی شهر مانتوآ و جنوب‌شرقی میلان پیدا شد. به‌گزارش رسانه‌های ایتالیایی‌‌، متخصصان خنثی‌سازی بمب مجبور شدند پس از خارج‌کردن چاشنی، بمب را به غاری در فاصله‌ی ۴۵ کیلومتری رودخانه منتقل کنند تا در آن‌‌جا به‌صورت امن منفجرش کنند.

برخلاف شهر گمشده‌ی آتلانتیس، برای دهکده‌ی قرن نوزدهم ولز، تنها یک دوره‌ی خشک‌سالی دیگر لازم بود تا از آب بیرون بیاید. به‌نقل از CNN، با پایین‌آمدن آب دریاچه‌‌ی ویرنوی در ولز، دهکده‌ای کاملاً دست‌نخورده دوباره آشکار شد. این دهکده آخرین‌بار در خشک‌سالی سال ۱۹۷۶ دیده شده بود. دریاچه‌ی ویرنوی بزرگ‌ترین مخزن سد مصنوعی در اروپا بود. احداث این مخزن آبی پس از ۱۰ سال در سال ۱۸۹۱ به‌پایان رسید تا آب شرب شهر لیورپول در شمال انگلستان تأمین شود.

با ساخته‌شدن سد، درّه‌‌ی رودخانه‌ی ویرنوی بسته شد تا پس از جابه‌جا‌شدن روستای للانودین، تمام ساختمان‌های روستای سابق از‌جمله گورستان و کلیسای آن به زیر آب برود. به‌گفته‌ی مقام‌های محلی، این روستا شامل یک کلیسا، دو نمازخانه‌ی کوچک، سه مهمانخانه، ۱۰ خانه‌ی مزرعه‌ای و ۳۷ کلبه‌ی روستایی بود که حالا ویرانه‌های آن از زیر آب بیرون آمده‌اند.

ایتالیا با بدترین خشک‌سالی ۷۰ سال اخیر خود دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ از‌این‌رو، تعجبی ندارد که برخی از ویرانه‌های روم باستان در این کشور دوباره دیده شوند. به‌نقل از نشنال‌نیوز، در شهر رم سطح آب رودخانه‌ی تیبر در نزدیکی پل ویتوریو امانوئل به‌طرز چشمگیری پایین آمده است تا پایه‌های یکی از اسکله‌های دوران امپراتوری روم مشهور به «پل نرون» دوباره آشکار شود. این پل که به نام امپراتور مشهور رومی‌ها نام‌گذاری شده، در قرن سوم تخریب شده است.

به‌باور مقام‌های ایتالیایی، پل نرونیانوس یا پل نرون در زمان امپراتور کالیگولا یا نرون ساخته شده است. ظاهراً این پل مخصوص امپراتور ساخته شده بود تا او امکان بازدید از باغ‌ها و تفرجگاه‌ای خودش را داشته باشد. تصور می‌شود پل نرون قبلاً چهار پایه داشته است؛ اما دو پایه‌ی آن در قرن نوزدهم برای بهبود جریان آب رودخانه تخریب شدند.

خشک‌سالی دهکده‌ای در شمال‌غربی اسپانیا را نمایان کرد. یورونیوز گزارش می‌دهد که دهکده‌ی آسه‌ردو بعد از سال ۱۹۹۲ که برای اولین‌بار دیده شد،‌ در تمام این مدت در زیر آب رودخانه‌ی لیمیا بوده است. دهکده‌ی آسه‌ردو با ساخت سد آلتو لیندوسو به زیر آب رفته بود؛ اما حالا با رسیدن آب سد به حدود ۱۵ درصد از کل ظرفیت خود، این دهکده‌ نیز بار‌دیگر از زیر آب سر برآورد.

ویرانه‌های ترسناک این دهکده‌ی خالی‌ از سکنه باعث هجوم گردشگران کنجکاو به این بخش از اسپانیا شده است. ویرانه‌های دهکده‌ی یادشده با خانه‌ها، کلبه‌ها، کافه‌های متروک، فواره‌ها و خودروهای رها‌شده منظره‌ای باورنکردنی به‌وجود آورده است.