شکارچیان احتمالاً موجب کوچک‌شدن شاخ کرگدن‌ها شده‌اند

در‌صورتی‌که حیوانی صفت خاصی داشته باشد که باعث کاهش بخت بقای آن شود، احتمال انتقال این صفت به فرزندان آن‌ها کمتر خواهد شد. حال یافته‌های اخیر محققان نشان می‌دهد که وضع برای کرگدن‌هایی که برای شاخ‌های بزرگشان شکار شده‌اند، دقیقاً چنین بوده است.

به‌نقل از خبرگزاری نیواتلس، گروهی از محققان دانشگاه کمبریج انگلستان برای پژوهشی جدید ۸۰ عکس تاریخی کرگدن‌ها را بررسی کرده‌اند. این عکس‌ها دوره‌ ۱۳۲ ساله‌ای بین سال‌های ۱۸۸۶ تا ۲۰۱۸ را دربر می‌گرفتند. عکس‌های یادشده بخشی از بایگانی آنلاین مؤسسه‌‌ی منابع کرگدن بودند و تصاویری از پنج گونه‌‌ی عمده‌ی کرگدن سفید، کرگدن سیاه، هندی، جاوه‌ای و سوماترایی را شامل می‌شدند.

نتیجه‌‌ی تجزیه‌وتحلیل‌ها نشان داد که در تمام گونه‌ها اندازه‌‌ی شاخ (درمقایسه‌با اندازه‌‌ی کل بدن) به‌مرور کوچک‌تر شده است. دانشمندان عقیده دارند این رویه به‌دلیل شکار کرگدن‌هایی با شاخ‌های بزرگ‌تر بوده است. بدین‌ترتیب، بازماندگانی با شاخ‌های کوچک‌تر که بعداً تولید مثل می‌کردند، صفات خود را به نسل‌های بعدی انتقال می‌دادند. قبلاً رویه‌هایی شبیه به همین در سایر جانوران درمعرض تهدید دیده شده بود.

نقاشی حمله‌‌ی کرگدن سیاه به اسب و سوارکارش از ویلیام کوتون اسول مربوط به سال ۱۹۰۰

شاخ کرگدن عموماً در طب سنتی چینی استفاده می‌شود و جزو اقلام نمایشگاهی نیز به‌حساب می‌آید که می‌تواند نمادی از ثروت و موفقیت دارنده‌ی آن باشد. ظاهراً همین امر باعث شده بود تا در سده‌های گذشته مجموعه‌داران زیادی شاخ کرگدن‌ها را برای کلکسیون‌های شخصی خود بخرند.

در همین حین حال، ارزشمندی شاخ کرگدن موجب شده بود تا دسترسی مستقیم به آن‌ حتی برای دانشمندان نیز به‌سختی امکان‌پذیر باشد؛ به‌همین‌دلیل، محققان دانشگاه کمبریج مجبور شدند به تجزیه‌وتحلیل‌ تصاویر اکتفا کنند. همین موضوع هم باعث شده بود تا در گذشته پژوهش‌های مشابهی برای بررسی اندازه‌ی شاخ کرگدن‌ها انجام نگرفته باشد.

محققان در پژوهش خود از وجود ۳,۱۵۸ نقاشی و طراحی از کرگدن‌ها بهره بردند؛ آثاری که به دوره‌ای بین سال‌های ۱۴۸۱ تا ۲۰۲۱ تعلق داشتند. نکته‌ی جالب اینکه در گذشته نقاشی‌ها کرگدن‌ها را به‌صورت جانورانی ترسناک و با هیبتی هراس‌آور نشان داده بودند. محققان عقیده دارند که همین تصاویر نیز به‌نوعی شکار این حیوانات را توجیه کرده است. بااین‌حال، این رویه از حدود سال ۱۹۵۰ تغییر پیدا کرد و در این دوران، کرگدن‌ها را به‌صورت جانورانی درمعرض خطر به‌تصویر کشیده‌اند که به محافظت ما انسان‌ها نیاز مبرمی دارند.

افزون‌براین، با اینکه شاخ‌های بزرگ ممکن است کرگدن‌ها را در وضع نامساعدی قرار داده باشد، شاخ‌های کوچک‌تر امروزی نیز معایب عمده‌ای دارند. در‌واقع، کرگدن‌ها شاخ‌های خود را به دلایل تکامل از دست داده‌اند؛ اما گونه‌های مختلف کرگدن از شاخ‌های خود برای کمک به تهیه‌ی غذا یا دفاع دربرابر شکارچیان استفاده می‌کنند؛ از‌این‌رو، داشتن شاخ‌های کوچک‌تر برای بقای آن‌ها مضر است.