گوله‌برفی با چشم‌های صورتی؛ آلوین، تنها مورچه‌خوار غول‌پیکر زال در دنیا

حامیان محیط زیست تصاویر جدیدی از تنها مورچه‌خوار غول‌پیکر زال دنیا را که بر اساس باور متخصصان حداقل یک سال سن دارد، منتشر کرده‌اند.

پژوهشگران پروژه‌ی مورچه‌خواران و بزرگراه‌ها (AHP) نخستین‌ بار در پایان سال ۲۰۲۲ مورچه‌خوار غول‌پیکر زال را در ایالت ماتوگروسو جنوبی برزیل پیدا کردند. آن‌ها نام مورچه‌خوار را آلوین گذاشتند.

آلوین در زمان رؤیت‌شدن توسط دانشمندان به پشت مادر رنگین‌پوستش چسبیده بود. این رفتار در تمامی مورچه‌خواران غول‌پیکر (Myrmecophaga tridactyla) که زیر ۱۰ ماه سن دارند، دیده می‌شود.

دانشمندان آلوین را زنده‌گیری کردند و جلیقه‌ی مجهزبه GPS را به او پوشاندند تا مسیر حرکتش را پایش کنند. بر اساس نوشته‌ی لایوساینس، آلوین اکنون ۱٫۵ متر طول دارد و وزنش به ۱۴ کیلوگرم می‌رسد. این داده‌ها نشان می‌دهند که احتمالا سن آلوین به یک سال رسیده است و این مورچه‌خوار فاصله‌ی زیادی تا رشد کامل ندارد. پس از رشد بدن آلوین جلیقه‌ی اول برایش کوچک شد، به‌همین‌دلیل دانشمندان یک جلیقه‌ی دیگر برایش ساختند.

آلبینیسم یا زالی، نوعی بیماری ژنتیکی است که باعث توقف تولید ملانین در حیوانات می‌شود. ملانین رنگ‌دانه‌ای است که به پوست، خز، پر و چشم حیوانات رنگ می‌دهد. در نتیجه‌ی تولید نشدن ملانین، حیوانات مبتلا به زالی کاملا سفید به نظر می‌رسند و چشم صورتی‌رنگ دارند. پوست و چشم این حیوانات حساسیت زیادی به نور دارد و نور شدید ممکن است باعث اختلال در بینایی آن‌ها شود.

تهدید اصلی برای اکثر حیوانات مبتلا به زالی، افزایش احتمال شکار شدن است چون رنگ بدن در اغلب مواقع باعث می‌شود این حیوانات به‌سادگی در محیط قابل‌رؤیت باشند. این گفته برای مورچه‌خواران غول‌پیکر نیز صدق می‌‌کند.

پژوهشگران AHP در سال ۲۰۲۱ در همان ناحیه‌ای که آلوین دیده شد، لاشه‌ی یک مورچه‌خوار غول‌پیکر نر را به زالی مبتلا بود پیدا کردند. تا پیش از آن زمان، هرگز چنین مورچه‌خواری دیده نشده بود. لاشه‌ی مورچه‌خوار موردبحث شامل آثاری از شکار شدن بود.

دکتر دبورا یوگی، دام‌پزشک عضو AHP، می‌گوید: «وقتی آنجا رسیدیم، مورچه‌خوار مرده بود؛ بااین‌حال توانستیم نمونه‌های ژنتیکی را جمع‌آوری و برای تجزیه‌و‌تحلیل به آزمایشگاه ارسال کنیم.» به گفته‌ی دکتر یوگی، دانشمندان ازطریق مقایسه‌ی DNA اولین مورچه‌خوار غول‌پیکر زال با DNA آلوین می‌توانند بفهمند که این دو جانور با یک‌دیگر نسبت دارند یا خیر.

نبود نسبت خویشاوندی بین آلوین و مورچه‌خوار کشته‌شده احتمالاً بدین معنی است که خزانه‌ی ژنی بر اثر هم‌خونی کاهش یافته و همین موضوع عامل تولد مورچه‌خواران نادری شده که به زالی مبتلا هستند.

دانشمندان می‌گویند که احتمالاً هم‌خونی مورچه‌خواران نتیجه‌ی تخریب زیستگاه طبیعی آن‌ها بر اثر جنگل‌زدایی انسان است. مورچه‌خواران غول‌پیکر در فهرست قرمز اتحادیه‌ی IUCN با برچسب «آسیب‌پذیر» علامت‌گذاری شده‌اند.

دانشمندان پروژه‌ی AHP نگران‌اند که آلوین حتی در صورت شکار نشدن، تحت آثار منفی نور خورشید قرار بگیرد. مورچه‌خواران به‌طور معمول سعی می‌کنند در گرم‌ترین ساعات روز خودشان را به سایه برسانند چون پستانداران ساکن خشکی توانایی مقابله‌ با گرمای شدید را ندارند. جنگل‌زدایی سایه‌ی موردنیاز مورچه‌خواران را از دسترس آن‌ها خارج می‌کند. نبود سایه مشکلی جدی‌تر برای آلوین است، چون این جانور پوست حساس‌تری نسبت‌ به سایر مورچه‌خواران دارد.

پژوهشگران AHP قصد دارند به ردیابی و نظارت روی رشد آلوین ادامه دهند. آن‌ها گفته‌اند که در صورت مریض شدن آلوین یا شکار شدن توسط جانوران دیگر، برای نجات او اقدام نخواهند کرد. یکی از پژوهشگران می‌گوید هرگونه دخالت مستقیم به‌معنی «اثرگذاری بر فرایندهای اکولوژیک طبیعی» است.