نهنگ‌های قاتل روش غرق کردن قایق‌ها را به یکدیگر یاد داده‌اند

دانشمندان فکر می‌کنند اورکایی که براثر برخورد به قایق آسیب‌ دیده است، حمله به قایق را آغاز کرده و این رفتار ازطریق یادگیری اجتماعی در بین جمعیت اورکاها درحال گسترش است.

به گزارش لایوساینس، سه اورکا (Orcinus orca) که با نام نهنگ‌های قاتل نیز شناخته می‌شوند، در شب چهارم مه در تنگه جبل‌الطارق در سواحل اسپانیا به قایقی بادبانی ضربه زدند و سکان آن را سوراخ کردند. کاپیتان ورنر شوفل‌برگر گفت: «آن‌ها دو اورکای کوچک‌تر و یک اورکای بزرگ‌تر بودند. اورکاهای کوچک‌تر سکان قایق را تکان می‌دادند، درحالی‌که اورکای بزرگ با تمام نیروی خود از پهلو به آن می‌کوبید.»

شوفل‌برگر گفت اورکاهای کوچک‌تر از اورکای بزرگ‌تر تقلید می‌کردند: «دو اورکای کوچک‌تر روش اورکای بزرگ را دیدند و از او تقلید کردند و خود را به قایق کوبیدند.» گارد ساحلی اسپانیا خدمه را نجات داد و قایق را به سمت بارباته برد، اما نزدیک بندر غرق شد.

دو روز قبل، گروهی متشکل از ۶ اورکا به قایق بادبانی دیگری که در تنگه درحال حرکت بود، حمله کردند. به‌گفته‌ی گرگ بلکبرن که سوار قایق بود، به‌نظر می‌رسید اورکای مادر به بچه خود یاد می‌دهد که چگونه سکان را مورد هدف قرار دهد. او گفت: «قطعا نوعی آموزش درجریان بود.»

بر اساس مطالعه‌ای که ژوئن ۲۰۲۲ در مجله‌ی Marine Mammal Science منتشر شد، گزارش درمورد برخورد تهاجمی اورکاها در سواحل ایبری در ماه می ۲۰۲۰ آغاز شد و روند آن‌ها به‌تدریج رو به فزونی رفت.

به‌نظر می‌رسد بیشتر حملات به سمت قایق‌های بادبانی صورت می‌گیرد و الگوی آشکاری را دنبال می‌کند، به این صورت که اورکاها از عقب قایق به آن نزدیک می‌شوند و به سکان ضربه می‌زنند، سپس وقتی قایق را متوقف می‌کنند، از این کار دست برمی‌دارند. آلفردو لوپز فرناندز، زیست‌شناس دانشگاه آویرو در پرتغال و یکی از نویسندگان مقاله گفت: «گزارش‌های این تعاملات از سال ۲۰۲۰ در مکان‌هایی که اورکاها یافت می‌شوند، یعنی در گالیسیا یا در تنگه به‌طور پیوسته وجود داشته است.»

لوپز فرناندز در ایمیلی به لایوساینس گفت: «بیشتر برخوردها بی‌خطر بوده است. در بیش از ۵۰۰ رویداد تعامل ثبت‌شده از سال ۲۰۲۰، فقط سه مورد قایق غرق‌شده وجود دارد. تخمین می‌زنیم که نهنگ‌های قاتل از هر صد کشتی که از یک مکان می‌گذرند، فقط با یک کشتی برخورد می‌کنند.»

لوپز فرناندز گفت افزایش تهاجم به قایق‌ها پدیده‌ی جدیدی نیست. پژوهشگران فکر می‌کنند رویداد آسیب‌زایی ممکن است موجب تغییر رفتار یک اورکا شده باشد و بقیه جمعیت یاد گرفته‌اند از او تقلید کنند. لوپز فرناندز گفت: «اورکاها عمداً این کار را انجام می‌دهند. البته ما منشأ یا انگیزه این رفتار را نمی‌دانیم، اما هر روز فرضیه رفتار دفاعی به خاطر آسیب محکم‌تر می‌شود.»

کارشناسان گمان می‌کنند اورکای ماده‌ای که آن را وایت گلادیس می‌نامند، براثر حادثه‌ای مانند برخورد با قایق یا گیر کردن در دام صیادان آسیب دیده و این رفتار را آغاز کرده است.

طبق مطالعه سال ۲۰۲۲، اورکاها موجودات اجتماعی هستند که به‌راحتی می‌توانند رفتارهای دیگران را یاد بگیرند و آن را تکرار کنند. در بیشتر موارد گزارش‌شده، اورکاها خط مستقیمی را به سمت سکان قایق تشکیل می‌دهند و آن را گاز می‌گیرند، خم می‌کنند یا می‌شکنند. لوپز فرناندز گفت: «تفسیر ما این نیست که اورکاها به جوان‌ترها آموزش داده‌اند؛ اگرچه این رفتار به صورت عمودی و صرفا در جریان تقلید، به اعضای جوان‌تر سرایت کرده و سپس به صورت افقی در بین آن‌ها گسترش یافته است؛ زیرا آن را مورد مهمی در زندگی خود درنظر می‌گیرند.»

لوپز فرناندز افزود: «به‌نظر می‌رسد اورکاها علی‌رغم خطری که درنتیجه‌ی برخورد با قایق با آن‌ مواجه می‌شوند، این رفتار را سودمند می‌دانند.»

از زمان شروع برخوردهای غیرعادی در سال ۲۰۲۰، چهار اورکای زیرجمعیت ساکن در آب‌های ایبری مرده‌اند، اگرچه مرگ آن‌ها را نمی‌توان به‌طور مستقیم با برخورد با قایق‌ها مرتبط دانست.

این رفتار غیرعادی همچنین می‌تواند بازیگوشی یا به‌گفته‌ی پژوهشگران رفتاری باشد که توسط یکی دو اورکا آغاز شده است و به‌طور موقت دیگران نیز آن را یاد گرفته‌اند، اما درنهایت آن را رها خواهند کرد. دبورا گیلز، پژوهشگر اورکاها در دانشگاه واشینگتن می‌گوید: «آن‌ها حیواناتی بسیار کنجکاو و بازیگوش هستند و این رفتارشان ممکن است رفتاری تهاجمی نباشد و از روی بازیگوشی باشد.»

با افزایش تعداد حوادث، نگرانی بیشتری برای ملوانان و زیرجمعیت اورکای ایبری وجود دارد که از سوی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به‌عنوان گونه به‌شدت در خطر انقراض فهرست شده است. در آخرین سرشماری در سال ۲۰۱۱، تنها ۳۹ اورکای ایبری ثبت شد. پژوهشگران می‌نویسند: «اگر این وضعیت ادامه پیدا کند یا تشدید شود، می‌تواند به نگرانی جدی برای ایمنی دریانوردان تبدیل شود و همچنین ازنظر حفاظتی نیز این زیرجمعیت درمعرض خطر از نهنگ‌های قاتل را تهدید کند.»