چرا چین می‌خواهد یکی از عمیق‌ترین چاه‌های جهان را حفر کند؟

بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی نفت چین، پروژه‌ی حفاری چاهی را در بیابان دورافتاده‌ی تکله‌مکان آغاز کرده است که انتظار می‌رود به عمق بیش از ۱۰ هزار متری برسد. این گمانه یکی از عمیق‌ترین چاه‌هایی محسوب خواهد شد که تاکنون حفاری شده است و می‌تواند بینش‌های زمین‌شناسی جدید برای پژوهشگران و همچنین دسترسی به ذخایر نفتی فراژرف ارائه دهد.

به‌گزارش شین‌هوآ، خبرگزاری دولتی چین، شرکت ملی نفت چین حفاری گمانه‌ی مورد بحث را از ۳۰ ماه مه (۹ خرداد) آغاز کرده است. در گزارش این خبرگزاری آمده که گمانه‌ی باریک دردست حفر برای رسیدن به عمق ۱۱٬۱۰۰ متری طراحی شده است. به‌گفته‌ی سان جین‌شنگ، دانشمند آکادمی مهندسی چین، سختی حفر این چاه با دشواری راندن کامیونی بزرگ روی دو کابل فولادی نازک قابل مقایسه است.

چاه عمیق جدید چینی‌ها که در منطقه‌ی خودمختار سین‌کیانگ یا اویغورستان در شمال غربی این کشور قرار دارد، عمیق‌ترین چاه در چین و یکی از عمیق‌ترین گمانه‌های حفرشده در جهان خواهد بود. عمیق‌ترین چاه جهان، گمانه‌ی ۱۲٬۲۶۲ متری کولا در شمال غربی روسیه است که حفاری آن ۲۰ سال طول کشید.

شرکت نفت و گاز چینی ساینوپک نیز که در پروژه مشارکت دارد، در بیانیه‌ای اعلام کرد که مجریان برنامه قصد دارند گمانه‌ی جدید با نام «پروژه چاه ژرف زمین 1Yuejin 3-3XC» را در زمانی رکوردشکن حفر کنند. به‌نقل از خبرگزاری بلومبرگ، برنامه‌ی چین این است که ظرف مدت ۴۵۷ روز به حداکثر عمق دست یابد. خبرگزاری شین‌هوآ می‌گوید انتهای چاه به سنگ‌هایی خواهد رسید که در دوره کرتاسه، بین ۶۶ تا ۱۴۵ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند.

شی جین‌پنگ، رئیس‌جمهور چین در سال ۲۰۲۱ «ژرفای زمین» را به‌عنوان یکی از چهار مرز استراتژیک برای جامعه‌ی علمی این کشور برشمرد. وی آن زمان درجریان سخنرانی خود در آکادمی علوم چین گفت تمرکز جدید بر اکتشافات زمین‌شناسی، عمدتا ناشی از نیاز چین به کاهش وابستگی به واردات مواد معدنی، فلزات و نفت و گاز است.

حوضه‌ی تاریم در سین‌کیانگ برخی از بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین میادین نفتی چین را در خود جای داده و ساینوپک چاه‌های فراژرف دیگری در نقاط مختلف این منطقه حفر کرده است. ازجمله‌ی این میادین می‌توان به میدان نفت و گاز شونبی اشاره کرد که ساینوپک ۴۹ حلقه چاه عمیق‌تر از ۸ هزار متر در آن حفر کرده است.

پروژه‌ی حفاری جدید همچنین می‌تواند بینشی از زمین‌شناسی منحصربه‌فرد حوضه تاریم دراختیار پژوهشگران قرار دهد. این حوضه، آب تخلیه‌شده از سه رشته‌کوه را جمع‌آوری می‌کند و تصور می‌شود که بیش از ۲۰۰ میلیون سال پیش درجریان بسته‌شدن اقیانوس تتیس دیرینه شکل گرفته باشد.

ادوارد سوبل از دانشگاه پوتسدام آلمان با اشاره به چاه جدید چینی‌ها به نیوساینتیست می‌گوید: «این برنامه ظاهرا به جای آنکه یک پروژه‌ی حفاری علمی باشد، به یک پروژه‌ی صنعتی حفاری نفت شباهت دارد. چاه‌های تحقیقاتی معمولا بسیار تلاش می‌کنند تا نفت و گاز پیدا نکنند.»

بااین‌حال سوبل می‌گوید پروژه‌ی حفاری جدید چین درصورت آنکه شامل جمع‌آوری نمونه‌های مغزه و انجام اندازه‌گیری‌های ژئوفیزیکی باشد، می‌تواند اطلاعات زمین‌شناسی جدیدی درباره‌ی حوضه تاریم ارائه دهد.

سوبل می‌افزاید خود حوضه بیش از یک میلیارد سال قدمت دارد و سنگ بستر پایدار آن با صدها میلیون سال رسوب پوشانده شده است. وی می‌گوید در آنجا توده‌ای پیوسته از رسوبات از دوره کامبرین وجود دارد که با لایه‌های مشاهده‌پذیر در گرند کنیون آمریکا قابل مقایسه است.