تاکنون چند حیوان روی زمین زندگی کرده‌اند؟

در حال حاضر بیش از ۸ میلیارد انسان روی سیاره زمین زندگی می‌کنند. گرچه این تعداد بسیار زیاد است، تنها بخش کوچکی از افرادی است که تاکنون روی زمین زیسته‌اند و بخش بسیار کوچک‌تر از تعداد کل جانورانی به شمار می‌رود که در کل تاریخ زمین زندگی کرده‌اند؛ اما تخمین تعداد کل جانوران روی زمین دشوار است، چه برسد که بخواهیم کل موجودات تاریخ زمین را بشماریم.

دیوید جابلونسکی، پژوهشگر ژئوفیزیک دانشگاه شیکاگو در گفتگو با لایوساینس، تعداد کل حیوانات روی زمین را سوالی دشوار توصیف می‌کند؛ اما به باور او، احتمالا با تخمین تعداد کل گونه‌های جانوری، می‌توان به پرسش پاسخ داد.

بر اساس فهرست سرخ اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، تقریبا ۲٫۱۶ میلیون گونه‌ی جانوری به‌صورت رسمی تا سال ۲۰۲۲ تعریف شده‌اند. با این‌حال نزدیک به ۲۰ درصد از این گونه‌ها احتمالا تکراری هستند و دو بار به‌وسیله‌ی دانشمندان متعدد مستند شده‌اند. با فرض صحیح بودن این تخمین، تعداد واقعی گونه‌های شناخته‌شده به ۱٫۷ میلیون می‌رسد.

البته عدد یادشده ثابت نیست. پژوهشگرها سالانه ۱۴ هزار تا ۱۸ هزار گونه‌ی جانوری جدید را توصیف می‌کنند. در سال ۲۰۱۱، کامیلو مورا، زیست‌جغرافی‌دان دانشگاه هاوایی و همکارانش، تعداد کل گونه‌‌های یوکاریوتی روی زمین را تخمین زدند. آن‌ها به تعداد نهایی ۸٫۷ میلیون رسیدند که ۷٫۷ میلیون آن‌ها، جانوران بودند. نیمی از این مقدار حشره‌ها بودند که بسیار شگفت‌آور است. این مقاله بسیار تأثیرگذار بود و هنوز ارجاع‌های زیادی به آن داده می‌شود.

اما برای محاسبه‌ی تعداد کل گونه‌هایی که تاکنون زیسته‌اند به نگاهی عمیق‌تر به گذشته و سوابق فسیلی نیاز داریم که چالش‌های خود را دارد. حیات در حدود ۳٫۷ میلیارد سال پیش روی زمین ظاهر شد، اما اولین جانوران زنده در واقع سلول‌های ساده‌ی زیستی بودند؛ ۱٫۴ میلیارد سال بعد هم حیات چندسلولی روی زمین رشد کرد. حیوانات احتمالا در حدود ۸۰۰ میلیون سال پیش به تکامل رسیدند.

تعداد اندکی از جانوران اولیه در سوابق فسیلی حفظ شده‌اند. دلیل کمبود شواهد فسیلی این است که گونه‌هایی با بدن‌های نرم به ندرت در سوابق فسیلی حفظ می‌شوند و حتی گونه‌های سخت و مقاوم هم تحت شرایط خاص فسیل می‌شوند. علاوه بر این، تکتونیک‌های صفحه‌ای به آرامی و به صورت پیوسته روی زمین می‌خزند و آثار قدیمی، استخوان‌ها و سنگ‌ها را پاک می‌کنند.

سیاره‌ی زمین خانه‌ی ۸ میلیارد انسان است. در این میان تعداد پستانداران به ۱۳۰ میلیارد، پرندگان ۴۲۸ میلیارد، ماهی‌ها ۳٫۵ تریلیون و تعداد حشرات به ۱۰ کوینتیلیون می‌رسد (عدد یک با ۱۸ صفر).

اگر فرض کنیم که فراوانی فعلی در کل تاریخ ثابت بوده است، می‌توان با استفاده از نسبت‌های نسبی ۷٫۷ میلیون گونه‌ی موجود، به نتیجه رسید. برای مثال اگر در حال حاضر ۳٫۸۵ میلیون گونه‌ی حشره روی سیاره‌ی زمین وجود داشته باشد، تعداد گونه‌های گذشته برابر است با ۳۸۵ میلیون و برای به دست آوردن تعداد کل باید این عدد را در ۱۰ کوینتیلیون ضرب کرد که عدد ۲۷^۱۰*۳٫۸۵ حشره به دست می‌آید.

از آنجا که حشرات بسیار فراگیر هستند، مقدار به دست‌آمده فوق چندان هم دور از ذهن نیست. می‌توان تخمین زد که تعداد دیگر بندپاها، بی‌مهرگان و مهره‌دارانی که روی زمین زیسته‌اند برابر است با: ۲۷^۱۰*۴٫۵.

با این‌حال چرا باید دردسر محاسبه‌ی تعداد کل جانورانی که روی زمین زندگی کرده‌اند را به جان بخریم؟ به بیان ساده، دانشمندان برای درک تنوع زیستی پایه و نوسان‌های آن به این آمار نیاز دارند. به دلیل شرایطی مثل تغییرات اقلیمی، جنگل‌زدایی، آلودگی و دیگر معیارها، زمین در جهت انقراض جمعی حرکت می‌کند و برای درک دامنه‌ی بحران فعلی باید نرخ پیشینی انقراض را بدانیم. صدها گونه‌ در حال حاضر وجود دارند که در حال ناپدید شدند هستند و متأسفانه هنوز شانس این را نداریم که به ماهیتشان پی ببریم.