عنکبوت‌ها چگونه در تارهای خود گرفتار نمی‌شوند؟

ابریشم عنکبوت بسیار محکم است و تارهای آن‌ها می‌تواند بسیار چسبنده باشد و طعمه را در یک لحظه به دام می‌اندازد. به‌نظر می‌رسد تار عنکبوت سکونتگاهی خطرناک باشد، اما عنکبوت‌ها طوری تکامل پیدا کرده‌اند تا بتوانند راه خود را از میان تله‌های ابریشمی که بسیاری از گونه‌های دیگر را گرفتار می‌کنند، پیدا کنند.

وقتی از گیر کردن عنکبوت‌ها در تارشان سخن می‌گوییم، منظورمان عنکبوت‌های گردباف است که تارهای چرخ‌مانندی را می‌بافند که بین گیاهان، درختان و تقریبا هر جایی ممکن است دیده باشید. این عنکبوت‌ها که از خانواده Araneidae هستند، زمانی که تارهای خود را می‌سازند، از ترکیبی از انواع ابریشم‌ها استفاده می‌کنند تا عملکردهای مختلفی را در تارهای خود بگنجانند.

ابریشم عنکبوت از غده‌های درون بدن آن ریسیده می‌شود. بسته به نوع ابریشم، این ماده از یکی از هفت غده عنکبوت تولید می‌شود. هیچ گونه عنکبوتی تمام هفت غده را ندارد، اما بسیاری از گونه‌ها چندین غده دارند. برای مثال، عنکبوت‌های گردباف پنج غده تولید ابریشم دارد.

ابریشم به کمک اندام‌های تارریسی که ساختارهای نازل‌مانندی در انتهای خود دارند، غده را ترک می‌کند. ابریشم مایع به دلیل گرانش یا به دلیل کشیده شدن توسط پای عقبی از بدن عنکبوت خارج می‌شود و سپس جامد می‌شود. بسته به نوع غده مورد استفاده برای تولید ابریشم، محصول نهایی می‌تواند سخت یا نرم باشد.

برخی از ابریشم‌ها مانند سیمان عمل می‌کنند و تار را محکم می‌کنند و برخی مانند پوشش چسبناک عمل می‌کنند. ابریشم دراگلین، ابریشمی بسیار مفید است که بسیاری از عنکبوت‌ها هنگام تلاش برای فرار از شکارچیان از آن استفاده می‌کنند، اما عنکبوت می‌تواند برای شروع پایه‌های اصلی تار نیز از آن استفاده کند. تار چرخ‌مانند با مارپیچ کمکی تقویت می‌شود که به حمایت از عنکبوت در حین ساخت تار کمک می‌کند. این تار در فواصلی قطع می‌شود و با مارپیچ نگهدارنده‌ای جایگزین می‌شود که با حباب‌هایی از ماده چسب‌مانند پوشانده شده است.

درحالی‌که به‌نظر می‌رسد عنکبوت درمعرض خطر گرفتار شدن در تار خود قرار دارد، کل ابریشم چسبناک نیست. علاوه‌براین، پنجه‌های تخصصی روی پاهای عنکبوت به همراه طرز قرار گرفتن او روی تار، به دور نگه داشتن عنکبوت از قسمت‌های چسبنده کمک می‌کند. پاهای عنکبوت همچنین با ترکیبی از پرزهای نچسب و پوشش شیمیایی ضدچسبندگی پوشانده شده است که همراه با حرکات زیرکانه، آن‌ها را از دردسر دور نگه می‌دارد.

برخی از عنکبوت‌ها در اجتناب از بخش‌های خطرناک تارها به‌قدری خوب عمل می‌کنند که مانند عنکبوت شبنم‌چکان از آن راه غذایشان را به دست می‌آورند. این عنکبوت به حالت انگلی در تارهای عنکبوت‌های گردباف ساکن می‌شود و درحالی‌که به‌نظر می‌رسد این رابطه‌ی یک طرفه می‌تواند پایان بدی برای عنکبوت شبنم‌چکان باشد، درواقع، این عنکبوت گردباف است که وقتی پوست می‌اندازد و موقتا بی‌دفاع می‌شود، درمعرض خطر شکار توسط عنکبوت مفت‌خور کوچک قرار می‌گیرد.