چند درصد از اقیانوسها را نقشهبرداری کردهایم؟
انسانها تنوع زیادی از محیطهای عجیبوغریب و خشن را کاوش کردهاند؛ از مناظر یخی جنوبگان گرفته تا سطح خشن و دوردست ماه؛ اما مکانی درست پیش چشمان ما وجود دارد که هنوزهم پر از رمزوراز است: اعماق اقیانوس. چشم انسان هرگز بسیاری از مناطق اعماق اقیانوس را ندیده است یا حتی آنها دقیقاً نقشهبرداری هم نشدهاند و بخشهای وسیعی از بستر دریا نیز اساساً کشفنشده باقی ماندهند.
تاکنون فقط یکچهارم اقیانوسها نقشهبرداری شدهاند
اکنون این سؤال مطرح میشود که ما واقعاً چقدر از اقیانوس را کاوش کردهایم؛ البته پاسخ این پرسش به تعریف شما از کاوش هم بستگی دارد. ویکی فرینی، زمینشناسی از دانشگاه کلمبیا بهنقل از لایوساینس میگوید: «نخستین مرحلهی اکتشاف، نقشهبرداری است؛ یعنی بتوانید بهسادگی کف دریا را ترسیم کنید.» بهگفتهی فرینی، تا اواسط سال ۲۰۲۳ ما فقط یکچهارم از بستر دریا را با کمک دادههایی با وضوح درخورتوجه ترسیم کردهایم.
بهعقیدهی فرینی، باورنکردنی است که فکر کنیم نقشهی کاملی از سیارهی خود نداریم. براساس گفتههای او، دانشمندان معمولاً کف اقیانوس را با استفاده از سونار نقشهبرداری میکنند. سونار تکنیکی است که در آن ابزارهای موجود در کف آب امواجی را ارسال میکنند و دانشمندان زمان بازگشت امواج را اندازه میگیرند. دانشمندان در برخی از مناطق کمعمقتر از ماهوارهها و تکنیکهایی مانند لیدار (نوعی اندازهگیری با استفاده از لیزر) هم استفاده میکنند.
نقشههای توپوگرافی یا ماهوارهای زمین ممکن است برآمدگیها یا فرورفتگیهایی را نشان دهند که از دشتهای هموار در کف اقیانوس میگذرند و اینطور بهنظر برسد که تمام کف اقیانوس نقشهبرداری شده است؛ اما بیشتر این جزئیات با ترکیبی از دادههای ماهوارهای و نوسانهای گرانش زمین و نقاطی در اعماق شناختهشده مدلسازی شدهاند و درواقع، مستقیماً اندازهگیری نمیشوند. نقشههایی با وضوح بیشتر میتوانند ویژگیهای کف دریا را شناسایی کنند که این مدلها کاملاً از دست میدهند.
فرینی میگوید در اعماق دریا کوهها و برجستگیهای عظیمی وجود دارند که سر بر میآورند. تعداد زیادی کانال زیبا و پرپیچوخم هم در بستر دریا و جایی که جریانهای عمیق اقیانوسی رسوبات را به اطراف میرانند، وجود دارد. مسئله این است که حتی مکانهایی با دادههای با وضوح زیاد نیز جزئیات زیادی را شامل نمیشوند؛ بهویژه وقتی با میزان جزئیات نقشهی زمینهای جهان مقایسه میشوند.
بهگفتهی فرینی مناطقی با بیشترین وضوح در نقشههای بستر دریا نیز وضوحی درحدود ۱۰۰ متر یا معادل طول یک زمین فوتبال دارند. این یعنی حتی بهترین نقشهها هم هنوز جزئیات ریزتر را ندارند. نقشههای بستر دریا بهطور مداوم در حال گسترش هستند؛ بهویژه با حمایت از بنیاد بستر دریا ۲۰۳۰ که فرینی هم عضوی از آن است. این بنیاد قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ نقشهی کاملی از بستر اقیانوسها داشته باشد.
- آیا اقیانوس آرام و اطلس با یکدیگر ترکیب میشوند؟16 تیر 02مطالعه '4
- هنوز برای نجات اقیانوس ها دیر نشده است5 دی 96مطالعه '4
فرینی معتقد است که نقشهبرداری بهتنهایی میتواند چیزهای زیادی را دربارهی اتفاقات رخداده در بستر اقیانوس به ما بگوید؛ اما ممکن است اطلاعاتی مانند مواد تشکیلدهندهی کف دریا و موجودات ساکن در آنجا را شامل نشود. برای پاسخ به برخی از این پرسشها شاید لازم باشد به مرحلی بعدی اکتشاف، یعنی دیدن کف اقیانوس برویم.
درحالیکه محققان و پهپادهای شناور در اعماق اقیانوسهای سراسر جهان پرسه زدهاند، ما تنها بخش کوچکی از بستر دریا را دیدهایم. فرینی میگوید: «اقیانوس درواقع چیزی است که زندگی را در این سیاره حفظ میکند؛ بنابراین، بهعنوان متولیان سیاره باید بدانیم چه چیزی در آن وجود دارد تا بتوانیم اقدامات درستی برای مدیریتشان انجام دهیم.»
نظرات