تابستان ۲۰۲۳ داغ‌ترین تابستان ۲۰۰۰ سال گذشته بود

براساس مطالعه‌ی تازه‌ای که در نشریه نیچر منتشر شده است، تابستان ۲۰۲۳ با موج‌های گرمایی مرگبار در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی، داغ‌ترین تابستان در دست‌کم ۲۰۰۰ سال گذشته بود. این یافته‌ی پژوهشی جدید نشان می‌دهد که جهان تا چه اندازه گرم شده و به‌صورت فوری و چشمگیری باید نشر گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهیم.

از سال ۲۰۲۳ به‌طور رسمی در کتاب‌های تاریخ به‌عنوان گرم‌ترین سال ثبت‌شده برای سیاره یاد شده است؛ اما ثبت رکوردها صرفا از سال ۱۸۵۰ آغاز شد. به همین دلیل پژوهشگرها برای آنکه دریابند اقلیم زمین طی چند هزار سال چه تغییراتی به خود دیده است، به بررسی حلقه‌های باستانی درختان پرداختند تا نوسان‌های موجود در دما را اندازه‌گیری کنند.

برخلاف روش اندازه‌گیری مستقیم که اندکی قبل‌تر از ۱۰۰ سال گذشته را در برمی‌گیرد و تنها محدود به مکان‌های اندکی است، درخت‌ها می‌توانند داده‌های دمایی غیرمستقیم با قدمت چندهزار ساله را حفظ کنند. درخت‌هایی که در اقلیم‌های معتدل رشد می‌کنند با افزایش سن و سالشان، حلقه‌های قابل تشخیصی را تولید می‌کنند و میزان رشد آن‌ها نیز به دماهای فصلی‌شان مربوط است.

سوابق اقلیمی دیرینه محدودیت‌هایی دارند. برای مثال سوابق حلقه‌ی درختان نیم‌کره‌ی شمالی کمبودهایی دارند و درخت‌های گرمسیری هم حلقه‌های سالانه‌ی یکسانی مانند درخت‌های معتدل را نمایش نمی‌دهند زیرا این درخت‌ها زمستان را تجربه نمی‌کنند. در نتیجه پژوهشگرها تحلیل خود را به ناحیه‌ی نیم‌کره‌ی شمالی بین ۳۰ تا ۹۰ درجه‌ی عرض شمالی محدود کردند.

بر اساس سوابق به‌دست‌آمده، تابستان سال ۲۰۲۳ به وضوح داغ‌ترین سال در ۲۰۰۰ سال گذشته ارزیابی شد. دمای سال گذشته حداقل ۰٫۵ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از C.E.246 بود. این دوره شامل داغ‌ترین تابستان پیش از شروع اندازه‌گیری‌ها و پیش از گرمایش انسان‌محور بود.

پژوهشگرها همچنین دریافتند که تابستان گذشته تقریبا ۳٫۹۳ درجه‌ی سانتی‌گراد داغ‌تر از C.E.536 بود که سردترین تابستان در سوابق حلقه‌های درختی به شمار می‌رود. این تابستان سرد حاصل فوران آتشفشانی و انعکاس نور خورشید به داخل جو بود.

بر اساس توافق اقلیمی پاریس قرار بود روند افزایش دما تا بیش از ۱٫۵ درجه‌ و ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از سطح انقلاب صنعتی متوقف شود؛ اما امروز شاهد هستیم که دما با سرعت بالاتری رو به افزایش است. دو درجه‌ گرمایش جهانی کافی است تا ۱۳ درصد از اکوسیستم‌های زمین به یک زیست‌بوم جدید تغییر پیدا کنند. بخش زیادی از جنگل‌های بارانی آمازون در معرض خطر تبدیل شدن به ساوانا هستند. صخره‌های مرجانی با کاهش ۹۹ درصدی روبه‌رو بوده‌اند و ۴۰ درصد از جمعیت جهان هر پنج سال یک بار موج‌های گرمایی شدید را تجربه خواهند کرد.

گرچه یافته‌ها با توجه به روند صعودی گرمایش جهانی شگفت‌انگیز نیستند، اما بازگشت به ۲۰۰۰ سال گذشته و بررسی اقلیم آن زمان در نوع خود تجربه‌ای منحصربه‌فرد به شمار می‌رود.

پژوهشگرها امیدوارند با این پژوهش روند فوریتی کاهش گازهای گلخانه‌ای را سرعت بخشند و سوخت‌های فسیلی از دور خارج شوند. آن‌ها همچنین به دنبال جمع‌آوری داده‌های بیشتری از درخت‌ها هستند تا به بازسازی‌های دمایی پایدارتر برسند و بخش‌های گسترده‌تری از سیاره‌ی زمین را پوشش دهند. یان اسپر، مؤلف ارشد پژوهش به دنبال حفاری درخت‌های بیشتری در ایالات متحده است، گرچه دریافت مجوز این کار به دلیل نگرانی‌های محیطی می‌تواند دشوار باشد.