کوچک‌ترین پرنده جهان کدام است؟

همه‌ی افراد از حیوانات کوچک خوششان می‌آید. اکثر موجودات ریزجثه بامزه به نظر می‌رسند؛ حتی بچه‌ی حیوانات معمولا از خودشان بامزه‌تر است. حیوانات کوچکِ زیادی در جهان وجود دارند، مانند کوچک‌ترین آفتاب پرست جهان در ماداگاسکار یا کوچک‌ترین قورباغه که چند عدد از آن‌ها به‌سادگی روی یک سکه جا می‌شوند. اما در این مقاله، قصد داریم کوچک‌ترین پرنده جهان را معرفی کنیم: مرغ مگس زنبوری (Mellisuga helenae).

خانواده‌ی مرغ مگس‌خوار به‌طور کلی از نظر اندازه گروهی بسیار کوچک محسوب می‌شود، اما مرغ مگس زنبوری واقعاً بسیار کوچک است. طول نرهای این گونه فقط ۵٫۵ سانتی‌متر است، یعنی صرفا کمی بزرگ‌تر از ارتفاع متوسط ​​کارت اعتباری؛ در حالی که طول ماده‌ها به حدود ۶٫۱ سانتی می‌رسد. حدود نیمی از این طول از دم و منقار تشکیل شده است.

بال‌های کوچک مرغ مگس زنبوری بسیار سریع به هم می‌خورد (۸۰ بار در ثانیه) و صدای ویزویزی شبیه صدای زنبور ایجاد می‌کند که به همین‌خاطر، هم‌نام این حشره است.

شاید مرغ مگس زنبوری اندازه‌ای بسیار کوچک داشته باشد، اما پرنده‌ای به‌شدت زیبا محسوب می‌شود. آن‌ها مانند بسیاری دیگر از مرغ‌های مگس، پرهای رنگین کمانی دارند که در نرها، قسمت بالایی بدن، سر و گلوی آن‌ها را می‌پوشاند. ماده‌ها نیز پر رنگین کمانی دارند، اما رنگ‌ها در نرها روشن‌تر است.

عکاس: Charles J. Sharp

تفاوت مرغ مگس زنبوری با سایر مرغ‌های مگس در شکل منقارشان است. مرغ‌های مگس زنبوری عمدتاً از شهد تغذیه می‌کنند، اما رژیم غذایی آن‌ها شامل حشرات نیز می‌شود. متابولیسم بالای آن‌ها مستلزم دریافت مداوم غذا است و شکل منقارشان به آن‌ها امکان دسترسی به منابع مختلف غذایی را می‌دهد.

برخی از گونه‌ها‌ی مرغ مگس منقار بلندتر و باریک‌تری برای استخراج شهد از گل‌های لوله‌ای باریک دارند، در حالی که برخی دیگر مانند مرغ مگس زنبوری از منقار کوتاه‌تر و محکم‌ و صاف‌تری برای گرفتن حشرات برخوردار هستند.

سازگاری منحصر‌به‌فرد منقار مرغ‌های مگس نقش مهمی در بقایشان دارد و به آن‌ها اجازه می‌دهد در زیستگاه‌های متنوع رشد کنند.

مرغ مگس زنبوری گونه‌ی بومی جزیره‌ی کوبا در دریای کارائیب است. آن‌ها نه تنها در جزیره اصلی کوبا بلکه در جزیره ایسلا دلا خوبنتود و چندین جزیره‌ی کوچک‌تر در سواحل کوبا نیز ساکن هستند. زیستگاه‌های ترجیحی آن‌ها شامل مناطق مختلفی در سراسر کوبا است، مانند دره‌های کوهستانی، باتلاق‌ها، مناطق پست و جنگل‌های انبوه.

زیستگاه‌های مرغ مگس زنبوری هم فضاهای آفتابی برای جستجوی علوفه و هم درختان را برای لانه‌سازی و تولیدمثل فراهم می‌کنند. کوچک‌ترین پرنده جهان معمولا در حاشیه یا درون جنگل‌های انبوه زندگی می‌کند؛ هرچند می‌توان آن‌ها را در باتلا‌ق‌ها و حتی باغ‌های مردم نیز مشاهده کرد.

با تبدیل فصل بارانی به فصل خشک و شروع گلدهی گیاهان، مرغ‌های مگس زنبوری به تولید‌مثل می‌پردازند. تولید‌مثل شامل خواندن آهنگ‌های جذاب توسط نرها در گروه‌هایی به نام لک (lek) می‌شود. مانند نمایش استعدادیابی، ماده‌ها قبل از اینکه جفت خود را پیدا کنند، اجرای چندین لک را می‌بینند. با این‌حال نرها می‌توانند در یک فصل چندین جفت داشته باشند.

نتیجه‌ی جفت‌گیری معمولاً دو تخم ریز سفید که هر کدام تقریباً به اندازه یک دانه‌ی قهوه است. تخم‌ها سپس در لانه‌های کوچک فنجانی که با دقت از خزه و تار عنکبوت ساخته شده، قرار می‌گیرند. جوجه‌ها حدود دو تا سه هفته طول می‌کشد تا از تخم بیرون بیایند و پس از آن، بیش از یک ماه را قبل از پرواز در لانه با مادر خود می‌گذرانند.

جنگل‌های کوبا، خانه‌ی مرغ مگس زنبوری، به سرعت در حال کوچک شدن هستند. طبق فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، زیستگاه جنگلی بومی این پرنده به دلیل قطع درختان یا برای محصولات کشاورزی و دام‌ها تغییر یافته یا تخریب شده است. در نتیجه، جمعیت کوچک‌ترین پرنده جهان به حدی کاهش یافته که اکنون در معرض تهدید قرار گرفته است.