برای اولین‌بار اورکاهای وحشی در حال شکار دلفین در نزدیکی ساحل شیلی دیده شدند

در نزدیکی ساحل شیلی در محدوده‌ای به نام جریان اقیانوسی هومبلت، گروهی اسرارآمیز از اورکاها (نهنگ‌های قاتل) در حال دریدن طعمه‌ای غیرمنتظره دیده شدند.

دانشمندان و شهروند دانشمندان در شرایط مختلف شاهد بوده‌اند که اورکاها، این شکارچیان صاف و صیقلی، دلفین‌های سربی را می‌خورند؛ اما اولین بار است که اورکاها در حال شکار این گونه‌ی دلفین در محدوده‌ی جریان هومبلت دیده شدند.

یافته شگفت‌انگیز‌تر چگونگی تقسیم شکار بود، به‌طوری‌که مادر شکار را در دهانش نگه می‌دارد و نوزاد او از طعمه گاز می‌زند. ماریا گارسیا سگارا دانشمند دریایی و سرپرست پژوهش از دانشگاه آنتوفوگاستای شیلی، به‌نقل از ساینس‌آلرت گفت:

پژوهشی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که اورکاها در آمریکای جنوبی شیرهای دریایی را شکار می‌کنند، اما نمی‌دانستیم که می‌توانند دیگر پستانداران دریایی مثل دلفین‌ها و حتی نهنگ‌ها را هم شکار کنند. نکته‌ی شگفت‌انگیزتر مشاهده‌ی رفتار اشتراک‌گذاری گوشت دلفین در میان دیگر اعضای گروه با پهپاد بود. شاهد بودیم که چگونه مادر و نوزاد در ابتدا غذا می‌خورند و سپس نر بزرگسال در غذا سهیم می‌شود. این رفتار به آیین تقسیم غذایی انسان‌ها در روز تعطیل با مادربزرگ و پدربزرگ شبیه است. به یاد می‌آورم وقتی کودک بودم مادربزرگم در ابتدا به من غذا می‌داد و سپس بزرگسال‌ها غذا می‌خوردند.

هنوز مجهولات زیادی درباره‌ی اورکاها وجود دارد. این حیوانات را می‌توان در سراسر دنیا پیدا کرد و همه تحت یک گونه دسته‌بندی می‌شوند، اما شبیه به یکدیگر نیستند. جمعیت‌های مختلف اورکا، الگوهای مهاجرت متفاوتی دارند و از غذاهای مختلفی تغذیه می‌کنند. برخی از آن‌ها ماهی، برخی دیگر نهنگ و برخی فوک‌ها را ترجیح‌ می‌دهند.

اورکاها همچنین تفاوت‌های فیزیکی جزئی و گویش مخصوص خود را دارند. این گروه‌ها با یکدیگر آمیزش نمی‌کنند و می‌توان از لحاظ ژنتیکی آن‌ها را تشخیص داد. همچنین ممکن است بتوان اورکاها را در گونه‌های مجزایی دسته‌بندی کرد و اگر بخواهیم از آن‌ها محافظت کنیم، باید بدانیم که هر گروه (موسوم به اکوتیپ) چه تفاوتی با بقیه دارد.

گروهی از اورکاها که در جریان هومبلت حرکت می‌کنند، گروه مناکو نامیده می‌شوند و داده‌های کمی درموردشان وجود دارد. برای مثال مشخص نیست آیا آن‌ها خود یک اکوتیپ هستند یا به گروهی بزرگ‌تر تعلق دارند. گارسیا سگارا و دیگر همکارانش به دنبال پر کردن شکاف‌ها و مستندسازی مشاهدات شهروند دانشمندان درباره‌ی این جانوران در محیط طبیعی خود هستند.

به طور کلی پژوهشگرها ۲۸ مشاهده از اورکاها را در سامانه‌ی جریان هومبلت مستندسازی کردند که در دو نمونه از آن‌ها، اورکاها در حال خوردن دلفین‌های سربی دیده شدند. اولین بار نیست که اورکاها در حال خوردن آب‌بازسانان و اشتراک‌گذاری کشتار خود دیده می‌شوند. این رفتار در نزدیکی ساحل نیوزیلند و آرژانتین هم دیده شده است؛ اما قبلا در گروه مناکو و اقیانوس آرام جنوبی دیده نشده بود.

کشف جدید می‌تواند نشان دهد که گروه مناکو احتمالا به همان اکوتیپ اورکاهای نیوزیلند و آرژانتین یا تیپ A تعلق دارد. شباهت‌های دیگری هم بین این گروه‌ها وجود دارد؛ برای مثال اورکاهای آرژانتین نیز مانند گروه مناکو از شیرهای دریایی تغذیه می‌کنند. اگر گروه مناکو به اکوتیپ A تعلق داشته باشد، به این معنی است که طیف این اورکاها وسیع‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنیم. گارسیا سگارا توضیح می‌دهد:

این حقیقت که متخصصین اورکا درباره‌ی پستانداران دریایی جریان هومبلت داریم، می‌تواند نشان دهد که آن‌ها احتمالا به اکوتیپ A از نیم‌کره‌ی جنوبی تعلق دارد. با این‌حال اکوتیپ‌های نیم‌کره‌ی جنوبی بر محور جنوبگان توصیف شده‌اند. اگر ثابت کنیم تکنیک شکار خاصی داریم که قبلا در گروه‌های دیگر دیده نشده و منحصر به این گروه است، باید آن‌ها را به عنوان گروه مجزایی برای حفاظت درنظر بگیریم.

در حال‌حاضر اورکاها در اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) جایگاه حفاظتی ندارند؛ بلکه به دلیل نبود اطلاعات کافی در دسته‌ی «کمبود داده‌ای» قرار می‌گیرند. نمی‌دانیم چه تعداد از آن‌ها وجود دارد یا جمعیت‌شان پایدار است.

کشف اورکاهای مناکو در حال شکار دلفین‌های سربی تنها قطعه‌ای از پازل است. دسترسی به طعمه یکی از نگرانی‌های اصلی حفاظت از گونه‌ها است و فعالیت‌های انسان نه‌تنها بر گسترش و توزیع اورکاها بلکه بر طعمه‌هایشان هم تأثیر می‌گذارند. گارسیا اشاره می‌کند که هنوز به پژوهش‌های بیشتری برای رسیدن به وضعیت حفاظتی نیاز است.

وجود اورکای نوزاد در منطقه‌ی هومبلت نشان می‌دهد که این منطقه صرفا برای جستجوی غذا نیست، بلکه یک پرورشگاه نیز به شمار می‌رود. باید ارزیابی کنیم کدام فعالیت‌های انسانی می‌توانند بقای نوزاد را به خطر بیندازند، زیرا اورکاها معمولا در نقاطی غذا جستجو می‌کنند که ماهیگیری‌های صنعتی و دستی همزمان رخ می‌دهند و از این رو احتمال برخورد با کشتی‌ها یا صید تصادفی وجود دارد؛ بنابراین برای فراهم کردن راهبردهای حفاظتی و بهبود سلامت اورکاها باید به وضعیت مناسب حفاظتی آن‌ها برسیم.

پژوهش در مجله‌ی Frontiers in Marine Science منتشر شده است.