رودخانه‌های جهان در خشک‌ترین وضعیت خود در ۳۰ سال گذشته هستند
در سال ۲۰۲۳، رکوردهای اقلیمی نامطلوب بسیاری به ثبت رسید و در نتیجه، این سال با سرعت به یکی از سال‌های رکوردشکن از نظر زیست‌محیطی تبدیل شد. اکنون، گزارش جدیدی از سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، مورد دیگری را به رکوردهای نامطلوب سال گذشته افزوده است؛ سال ۲۰۲۳ در ۳۳ سال اخیر، خشک‌ترین سال برای رودخانه‌های جهان بوده است.
گزارش سازمان جهانی هواشناسی با عنوان «وضعیت منابع آب جهانی ۲۰۲۳» بیان می‌کند که رودخانه‌های سراسر جهان در سال گذشته، «عمدتاً با شرایطی خشک‌تر از حد معمول تا عادی» مواجه بوده‌اند. این گزارش داده‌های مربوط به حجم آبی را که در هر لحظه در رودخانه‌های جهان جریان دارد، از سال ۱۹۹۱ تاکنون بررسی کرده است.
هشدارهای اقلیمی در قالب بارندگی شدید، سیل و خشکسالی فزاینده نمایان می‌شوند
اگرچه درمورد هفت درصد از رودخانه‌های جهان داده‌ای موجود نبود، ۴۵ درصد از آن‌ها میزان آبدهی (دبی) کمتر یا بسیار کمتر از حد معمول داشتند. این کاهش به ویژه در حوضه آمازون برجسته‌تر بوده است. گزارش نشان می‌دهد حوضه آمازون در سال گذشته شاهد پایین‌ترین سطح آب بوده، اما اکنون به نظر می‌رسد این رکورد دوباره شکسته شده است. خشکسالی تأثیر چشمگیری بر انسان‌ها و حیوانات بر جای گذاشت، به طوری که بیش از ۱۲۰ دلفین رودخانه آمازون مرده پیدا شدند.
با این حال، همه‌ی مناطق با چنین خشکسالی شدیدی مواجه نبودند. ۱۷ درصد از رودخانه‌های جهان در سال ۲۰۲۳، دبی بالاتر یا بسیار بالاتر از حد معمول داشتند. برای مثال، چندین کشور در شرق آفریقا با سیل‌های ویرانگری مواجه شدند که به مرگ و آوارگی مردم منجر شد. بر اساس گزارش، بارش‌های سنگینی که این سیلاب‌ها را در پی داشت، به احتمال زیاد تحت تأثیر پدیده «ال‌نینو» بوده است.
بااین‌حال، تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی نیز در بروز شرایط بحرانی نقش داشته است. سلست سائولو، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «در نتیجه‌ی افزایش دما، چرخه‌ی هیدرولوژیکی شتاب گرفته است. همچنین، این چرخه بیش‌از‌پیش نامنظم و پیش‌بینی ناپذیر شده و ما با مشکلات فزاینده‌ای از جمله آب زیاد یا کم روبه‌رو هستیم.»
- جهان باید برای خشکسالی‌های مکرر و شدید آماده شود16 آذر 02مطالعه '3
- خشکسالی آمازون چهره‌های باستانی حک‌شده در صخره‌ها را آشکار کرد8 آبان 02مطالعه '3
سائولو ادامه داد: «آب همانند قناری در معدن زغال‌سنگ است، یعنی درباره‌ی تغییرات اقلیمی هشدار می‌دهد. ما سیگنال‌های هشدار را در قالب بارندگی‌های شدید، سیل‌ها و خشکسالی‌های فزاینده دریافت می‌کنیم که خسارت‌های سنگینی به جان انسان‌ها، زیست‌بوم‌ها و اقتصاد وارد می‌کنند. ذوب‌شدن یخ‌ها و یخچال‌ها، امنیت آبی بلندمدت میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند. بااین‌حال، ما اقدامات فوری و ضروری را انجام نمی‌دهیم.»
اقدامات ضروری و فوری، شامل افزایش آگاهی از وضعیت آب شیرین در جهان است. اگرچه گزارش سازمان جهانی هواشناسی به عنوان سندی جامع در نظر گرفته می‌شود، همچنان بسیاری از داده‌ها به دلیل کمبود اطلاعات یا نقص در به‌اشتراک‌گذاری آن‌ها، ناقص هستند و وضعیت بخش‌هایی از آفریقا، آمریکای جنوبی و آسیا به‌طور کامل در گزارش نشان داده نمی‌شود.
سائولو اظهار داشت: «گزارش تلاش دارد تا به بهبود پایش، به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها، همکاری‌های بین‌مرزی و ارزیابی‌ها کمک کند. ما نمی‌توانیم چیزی را که اندازه‌گیری نمی‌شود، مدیریت کنیم.»