بحران آب امنیت غذایی جهان را درمعرض تهدید قرار داده است

امروزه، منابع جهانی غذا در معرض خطری جدی قرار گرفته است. بر اساس نتایج سه مطالعه‌ی جدید که هفته‌ی پیش منتشر شد، دلیل این خطر، تمرکز تولید بخش عمده‌ای از مواد غذایی مصرفی ما در تعداد محدودی از کشورهایی است که با کمبود فزاینده‌ی آب مواجه هستند.

یکی از سه مطالعه، پژوهشی است که توسط مؤسسه منابع جهان (WRI) انجام شد و نشان می‌دهد که یک‌چهارم از محصولات کشاورزی جهان، در مناطقی کشت می‌شوند که منابع آبی آن‌ها تحت فشار، یا آبیاری در آن مناطق اتکاناپذیر و ناپایدار است یا از هر دو مشکل رنج می‌برند.

مطالعه‌ی دوم که توسط کمیسیون جهانی اقتصاد آب منتشر شد، به شیوه‌ی دیگری داده‌ها را تحلیل کرده و نتیجه گرفته است که نیمی از تولید مواد غذایی جهان در مناطقی انجام می‌شود که براساس پیش‌بینی‌ها، دسترسی به آب در آن‌ها در حال کاهش است.

سومین مطالعه که توسط آژانس محیط‌زیست اتحادیه اروپا منتشر شده، نشان می‌دهد که حتی مناطق معمولاً بارانی این قاره نیز با روند خشکسالی مواجه می‌شوند.

هر سه مطالعه، هشدار می‌دهند که اصلاحات فوری ضروری است. این اصلاحات، جلوگیری از هدررفت آب، کاهش ضایعات غذایی، بازسازی تالاب‌ها و تعیین اهداف برای بهره‌برداری پایدار از منابع آبی را شامل می‌شود.

کمیسیون جهانی اقتصاد آب، از سیاست‌گذاران درخواست کرده است که قیمت‌گذاری آب را به‌ درستی انجام دهند. در گزارش این کمیسیون آمده است: «آب معمولاً به‌ عنوان هدیه‌ای بی‌پایان و بدیهی از طبیعت شناخته می‌شود، اما در حقیقت کمیاب و تأمین آن برای مصرف‌کنندگان هزینه‌بر است.»

در استان هنان، قلب کشاورزی چین، فصلی بسیار خشک که سپس باران‌های سیل‌آسا را به دنبال داشت، قیمت سبزیجات روزمره را افزایش داده است. در جنوب آفریقا، افزایش دما و خشکسالی ناشی از پدیده‌ی آب‌وهوایی ال‌نینو، محصول کشاورزی اصلی این منطقه، یعنی ذرت را نابود کرده است؛ به‌طوری‌ که سازمان ملل این هفته اعلام کرد جنوب آفریقا در بدترین بحران گرسنگی چند دهه اخیر قرار دارد.

بحران آب هر ساله حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشورهای اتحادیه اروپا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و انتظار می‌رود که با گرمایش بیشتر زمین، این وضعیت وخیم‌تر شود. کشاورزی در اروپا، بزرگ‌ترین بخش در بین مصرف‌کننده‌های آب و به‌شدت آسیب‌پذیر است. گرما و خشکسالی، یکی از ارزشمندترین محصولات مدیترانه‌ای، یعنی زیتون را نیز در معرض خطر قرار داده است.

محصولات غذایی اصلی بیشتر تحت‌تأثیر بحران قرار گرفته‌اند. داده‌های مؤسسه منابع جهان به‌ویژه در مورد ذرت، برنج و گندم هشدار می‌دهند. این سه غله، بخش عمده‌ای از غذای مصرفی هشت میلیارد نفر جمعیت جهان را تأمین می‌کنند.

یک‌‌سوم از محصولات غذایی اصلی در مناطقی کشت می‌شوند که منابع آبی آن‌ها به‌ شدت تحت فشار است و یا الگوهای بارندگی در آن‌ها، به‌ طور پیش‌بینی‌ناپذیری دچار تغییر شده است.

مؤسسه منابع جهان در تحلیلی که همراه با آخرین داده‌ها منتشر شد، نوشته است: «اگرچه کشاورزان تا حدودی خود را با نوسانات آبی سازگار کرده‌اند، رقابت فزاینده و تغییرات اقلیمی، منابع موجود را تا حدی تحت فشار قرار داده که تولید محصولات اصلی در این مناطق، امنیت غذایی را به خطر انداخته است.»

یکی دیگر از خطرات مهم، تمرکز تولید مواد غذایی در تعداد محدودی از کشورها است. ده کشور، از جمله ایالات متحده و چین، نزدیک به سه‌چهارم از محصولات آبیاری‌شده‌ی جهان مانند شکر، گندم و پنبه را تولید می‌کنند. در این میان، دو‌سوم از محصولات با «سطوح بالا تا بسیار بالای تنش آبی» مواجه هستند.

بحران جهانی آب امروزه نه‌تنها امنیت غذایی، بلکه زندگی میلیاردها نفر را نیز در معرض تهدید قرار داده است.