کشف هویت شبح اقیانوس: گونه‌ای ناشناخته که ۲۵ سال پنهان مانده بود
زیست‌شناسان پس از تقریباً ۲۵ سال پژوهش، در نهایت دریافته‌اند موجود درخشان و شناوری که در دنیای تاریک ناحیه ژرف‌دریایی و منطقه‌ی نیمه‌شب اقیانوس آرام کشف شده بود، گونه‌ی خاصی از حلزون بی‌صدف دریایی است.
بروس رابیسون، زیست‌شناس دریایی که سال‌ها به کمک وسایل نقلیه رباتیک در حال کاوش در دره مونتری در سواحل کالیفرنیا بوده است، در اوایل سال ۲۰۰۰ با موجودی عجیب روبه‌رو شد. این دره عظیم که در بستر اقیانوس آرام قرار دارد، به‌سرعت از مناطق کم‌عمق ساحلی به عمقی بیش از سه کیلومتر می‌رسد. رابیسون به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «هیچ ایده‌ای نداشتیم که این موجود چیست.»
موجود ژلاتینی شبح‌گون توسط دانشمندان «بثی‌دیویوس» نام گرفته است، بخش اول نامش از واژه‌ی یونانی «Bathys» به معنای عمیق گرفته شده و بخش دوم به معنای مکار و حیله‌گر است، زیرا با حیله‌گیری، هویت خود را برای ۲۵ سال پنهان کرده بود. او با کلاهک عظیمی در یک سمت از سر، زائده‌هایی انگشت‌مانند در سمت دیگر و اندام‌های داخلی رنگارنگی در میان بدنش، ظاهر عجیبی دارد.
رابیسون و همکارش در مؤسسه‌ی تحقیقات آکواریوم خلیج مونتری، تحقیقات خود را برای شناسایی هویت این موجود ناشناخته آغاز کردند.
موجود شبح‌گون، نماینده خانواده‌ای کاملاً جدید از موجودات زنده است
اکنون، پس از گذشت یک‌چهارم قرن و تحقیق روی ۱۵۷ نمونه از این موجود در زیستگاه‌های ژرف دریایی و همچنین در آزمایشگاه، دانشمندان به نتایج شگفت‌انگیزی دست یافته‌اند آن‌ها گزارش داده‌اند که این موجود، نماینده‌ی خانواده‌ای کاملاً جدید از موجودات زنده است که در اعماق تاریک میان‌آبی، در منطقه نیمه‌شب اقیانوس‌ها زندگی می‌کند؛ بخشی از اقیانوس که بزرگ‌ترین و ناشناخته‌ترین زیستگاه کره زمین به شمار می‌آید.
علاوه‌براین، ظاهر و رفتار گونه‌ی تازه کشف‌شده، شبیه به هیچ‌کدام از نزدیک‌ترین خویشاوندان دیگرش در درخت زندگی نیست.
گونه‌ای بی‌مانند از حلزون بی‌صدف دریایی
دانشمندان موجود تازه کشف‌شده را به عنوان گونه‌ای کاملاً جدید از خانواده‌ی نرم‌تنان «لیسه دریایی»، یا حلزون بی‌صدف دریایی معرفی می‌کنند. نام علمی این خانواده به معنای «آبشش‌های برهنه» است، زیرا بدن آن‌ها برخلاف حلزون‌های خشکی، بدون پوشش است.
اما آنچه گونه‌ی جدید را متمایز و کشف آن را به رویدادی شگفت‌انگیز تبدیل می‌کند، توانایی شناکردن است. برخلاف دیگر حلزون‌های بی‌صدف دریایی که فقط روی مرجان‌ها، علف‌های دریایی، یا بستر دریا حرکت می‌کنند، این موجود به‌راحتی در آب شناور می‌ماند.
- با ۳۲ موجود زنده عجیب در اعماق دریا آشنا شوید29 شهریور 03مطالعه '25
- گونه‌های ناشناخته برای اولین‌بار در تاریک‌ترین اعماق اقیانوس مشاهده شدند22 خرداد 03مطالعه '4
اما برخلاف مورد قبلی، رابیسون و همکارش استیون هادوک دریافتند که گونه‌ی تازه کشف‌شده دارای خاصیت شناوری خنثی است؛ به این معنا که می‌تواند بدون فرو‌رفتن در اعماق یا بالا‌آمدن به سطح، در میان آب معلق بماند. فیلم‌های ضبط‌شده از حرکت موجود نشان می‌دهد که چگونه در حالت بی‌وزنی، با حرکات موزون بدن خود، به‌آرامی در تاریکی زیستگاهش حرکت می‌کند.
اسرار و رفتار منحصر‌به‌فرد
موجود تازه کشف‌شده توانایی شگفت‌انگیز دیگری نیز دارد: می‌تواند با خروج سریع آب از کلاهک خود، حرکت‌های جت‌مانندی ایجاد و به‌سرعت به عقب برود تا از دست شکارچیان فرار کند.
موجود جدید می‌تواند شکار کند و از دست شکارچیان نیز فرار می‌کند
کلاهک انعطاف‌پذیر حیوان در واقع حفره دهانی است که می‌تواند برای به دام‌انداختن طعمه‌هایی مانند میگو و سایر سخت‌پوستان، باز و بسته شود؛ درست مانند گیاه ونوس مگس‌خوار که حشرات را به دام می‌اندازد. دهان این موجود در قسمت پشتی کلاهکش قرار گرفته است.
همچنین، زائده‌های انگشت‌مانند در واقع بخشی از دم پارویی‌شکل حیوان هستند. این گونه نیز مانند بسیاری از موجودات ژرف‌دریایی اقیانوس، دارای توانایی زیست‌تابی است و نقاط درخشانی روی بدنش دارد که به او ظاهری شبیه آسمان پرستاره می‌بخشد.
تولیدمثل در دنیای تاریک
مدت‌هاست که پژوهش‌ها نشان می‌دهد رفتار تولیدمثلی موجودات اعماق بدون خورشید اقیانوس‌ها، اغلب از نظر انسانی بسیار عجیب و غریب است. این موضوع در مورد حلزون بی‌صدف دریایی جدید نیز صدق می‌کند. بثی‌دیویوس نرماده یا هرمافرودیت است، به این معنا که هم اندام‌های جنسی نر و هم ماده را دارد. دانشمندان معتقد هستند که این ویژگی در اعماق بیکران اقیانوس، شانس موفقیت تولیدمثلی را افزایش می‌دهد.
اگرچه موجودات ژرف‌دریایی معمولاً زندگی انفرادی دارند، گاهی نمونه‌هایی از آن‌ها در نزدیکی یکدیگر در حال تخم‌ریزی روی بستر دریا دیده شده‌اند. به نظر می‌رسد که این گونه جدید نیز برای تخم‌ریزی به بستر دریا می‌رود. بر اساس مشاهدات، اندام جنسی این موجود معمولاً جمع شده است، اما در مواقع لازم از مجرای تناسلی بیرون می‌آید.
گامی نوین در کشف اسرار منطقه نیمه‌شب اقیانوس
بزرگ‌ترین نمونه از حلزون بی‌صدف دریایی جدید، حدود ۱۵ سانتی‌متر طول دارد. آن‌ها در عمق ۸۰۰ متر تا ۳٬۲۰۰ متر زیر سطح آب مشاهده شده‌اند. اگرچه این گونه بیشتر در بخش‌های تاریک دره مونتری دیده شده، دانشمندان گزارش داده‌اند که محدوده‌ی پراکندگی آن از شمال اورگن تا جنوب کالیفرنیا گسترده است.
به‌گفته‌ی دانشمندان، مطالعات ژنتیکی و آناتومی روی موجود تازه نشان می‌دهد آن‌قدر خاص و منحصر‌به‌فرد است که در سلسله مراتب طبقه‌بندی علمی، به دسته‌بندی جدیدی در سطح خانواده نیاز دارد. دسته‌بندی خانواده، مستقیماً در رده‌ای بالاتر از گروه‌های محدودتر جنس و گونه قرار می‌گیرد.
دانشمندان پیشنهاد داده‌اند که نام خانواده جدید «بثی‌دویدای» (Bathydeviidae) باشد. مانند نام گونه، بخش اول این نام نیز از واژه‌ی یونانی «Bathys» به معنای عمیق گرفته شده است و بخش دوم، به ویژگی مکارانه‌ی این موجود اشاره دارد که با صفات غیرمعمولش برای ۲۵ سال دانشمندان را سردرگم کرده بود.
بروس رابیسون در بیانیه‌ای این کشف را به عنوان «قطعه‌ای تازه در پازل زیستگاه منطقه نیمه‌شب» توصیف و همچنین تأکید کرد که کشف این موجودات عجیب، به علم کمک می‌کند تا نه‌تنها جنبه‌های ناشناخته‌ی بزرگ‌ترین زیستگاه سیاره، بلکه تاریخ طبیعی بعضی از ساکنان جذاب آن را نیز درک کند.
نظرات