نقطه عطف شوم زمین: روز بدون یخ شمالگان ممکن است در سال ۲۰۲۷ فرا برسد

اقیانوس منجمد شمالی ممکن است تا سال ۲۰۲۷ برای نخستین بار یک روز بدون یخ را تجربه کند. این پیش‌بینی که در مطالعه‌ای جدید مطرح شده، زنگ خطری برای سیاره زمین به شمار می‌آید.

دریایخ‌های شمالگان با سرعتی بی‌سابقه بیش از ۱۲ درصد در هر دهه، در حال ذوب‌شدن هستند. این روند نشان می‌دهد که در آینده‌ای نزدیک، ممکن است شاهد ناپدید‌شدن موقتی تقریباً تمام یخ‌های منطقه باشیم.

مطالعه‌ی جدید که در مجله نیچر کامیونیکیشنز منتشر شده، نشان می‌دهد رویداد ذوب دریایخ‌های اقیانوس منجمد شمالی ممکن است در بازه زمانی ۹ تا ۲۰ سال پس از ۲۰۲۳ رخ دهد. نکته‌ی نگران‌کننده این است که حتی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز احتمال وقوع این پدیده را به‌طور کامل از بین نخواهد برد. بدبینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که این اتفاق می‌تواند تنها در طی سه سال آینده رخ دهد.

دریایخ‌های زمین هر ساله توسط داده‌های ماهواره‌ای ردیابی می‌شوند. این داده‌ها از سال ۱۹۷۹ نوسانات یخ‌های قطبی را در دو نیم‌کره‌ی زمین ثبت کرده‌اند. دریایخ‌های زمین نقشی حیاتی در تنظیم دمای اقیانوس‌ها و هوا دارند. این یخ‌ها زیستگاه‌های حیاتی برای گونه‌های مختلف فراهم و جریان‌های اقیانوسی توزیع‌کننده‌ی گرما و مواد مغذی در سراسر جهان را تقویت می‌کنند.

همچنین، سطح دریایخ‌ها با بازتاب بخشی از انرژی خورشید به فضا، از گرمایش زمین جلوگیری می‌کند؛ این فرآیند به عنوان سپیدایی یا «اثر آلبدو» شناخته می‌شود. اما اثر این فرآیند با ذوب‌شدن دریایخ و نمایان‌شدن آب‌های تیره‌تر زیرین، کاهش می‌یابد. پدیدارشدن آب‌های تیره‌تر پرتوهای خورشید را بیشتر جذب می‌کند و به گرمایش بیشتر شمالگان منجر می‌شود. این تغییرات باعث شده شمالگان که روزگاری مانند یخچالی طبیعی عمل می‌کرد، اکنون به منبع گرما تبدیل شود. سرعت گرم‌شدن این منطقه اکنون چهار برابر بیشتر از سایر نقاط زمین است.

گرمایش سریع، تأثیرات چشمگیر و واضحی بر زمین داشته است. میانگین گستره دریایخ‌های شمالگان بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۲ حدود ۶٫۸۵ میلیون کیلومتر مربع بود، اما امسال این میزان به ۴٫۲۸ میلیون کیلومتر مربع کاهش یافته است.

تداوم روند کاهش نشان می‌دهد که در آینده‌ای نزدیک، تغییرات اقلیمی ممکن است میزان یخ‌های شمالگان را به کمتر از یک میلیون کیلومتر مربع برساند. در چنین شرایطی، منطقه به‌عنوان «عاری از یخ» در نظر گرفته می‌شود.

سلین هوزه، نویسنده اصلی مطالعه و پژوهشگر اقلیم‌شناسی از دانشگاه گوتنبرگ سوئد، می‌گوید: «از آنجایی که اولین روز بدون یخ احتمالاً پیش از اولین ماه بدون یخ رخ می‌دهد، باید خود را برای این رویداد آماده کنیم. همچنین، آگاهی از عواملی که می‌توانند به ذوب کامل دریایخ‌های اقیانوس منجمد شمالی منجر شوند، اهمیت زیادی دارد.»

با وجود نتایج ناامیدکننده مطالعه، خبر امیدوارکننده‌ای نیز وجود دارد. کاهش چشمگیر انتشار کربن دی‌اکسید می‌تواند زمان وقوع این پدیده را به تعویق بیندازد و تأثیرات منفی ناشی از ذوب‌شدن دریایخ‌های قطبی بر سامانه‌های سیاره‌ای را کاهش دهد. یان می‌گوید: «هرگونه کاهش در انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌تواند به حفظ دریایخ‌ها کمک کند.»