تصاویر شگفت‌انگیز پهپادها، راز کاربرد عاج اسرارآمیز ناروال‌ها را فاش کردند

عاج مارپیچی شبه‌نهنگ تک‌شاخ (ناروال) با توانایی افسانه‌ای در تصفیه‌ی آب آلوده یا درمان بیماری‌ها در دوران قرون وسطی بسیار ارزشمند بود؛ زیرا مردم آن زمان این عاج را به‌عنوان اسب تک‌شاخ تصور می‌کردند.

از آنجا که شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ به اندازه‌ای که در افسانه‌ها توصیف شده‌اند، فرار و دور از دسترس هستند، محققان در درک عملکرد واقعی دندان عجیب و کشیده این پستاندار دریایی با چالش‌هایی روبه‌رو بوده‌اند.

اما فیلم‌برداری با پهپاد از یک گروه از ناروال‌ها در زیستگاه‌های قطبی آن‌ها، اکنون پاسخ‌های غیرمنتظره‌ای را روشن کرده است. این حیوانات از دندان‌های خود برای دستکاری اشیاء، جستجوی غذا، کاوش و حتی بازی استفاده می‌کنند.

پهپادها رفتارهای پیچیده و قبلاً دیده‌نشده‌ی ناروال‌ها را در شمالگان ثبت کردند.

«کورتنی وات»، بوم‌شناس دانشگاه مانیتوبا، می‌گوید: «من بیش از یک دهه است که شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ را مطالعه می‌کنم و همیشه محسور دندان‌هایشان بوده‌ام. مشاهده اینکه آن‌ها از دندان‌هایشان برای جستجوی غذا و بازی بهره می‌برند، واقعاً شگفت‌انگیز است.»

دندان شاخ‌شکل ناروال‌ها که می‌تواند تا سه متر طول داشته باشد، تنها دندانی است که این نهنگ‌های دندان‌دار دارند. لایه‌های رشد این دندان، مانند حلقه‌های موجود در درختان، تاریخچه زندگی هر جانور را ثبت می‌کند.

بااین‌حال، اکثر ناروال‌های ماده عاج ندارند که نشان می‌دهد این دندان تا حدی در فرآیند انتخاب جنسی نقش ایفا می‌کند. ماده‌ها معمولاً نرهایی را که عاج‌های بلندتری دارند ترجیح می‌دهند و این امر فشار تکاملی را روی جمعیت‌ها ایجاد می‌کند تا عاج‌های بلندتری رشد کنند؛ مشابه با نرهای طاووس که به‌دلیل دم‌های زیبا و پیچیده‌شان مورد توجه قرار می‌گیرند.

این بدان معنا نیست که دندان شاخی‌شکل تنها یک ویژگی زینتی است. تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که این دندان پر از اعصاب است و به نقش‌های پیچیده‌تری اشاره دارد. تصاویر و تحلیل‌های جدید نیز تأیید می‌کنند که عاج مرموز شبه‌نهنگ تک‌شاخ دارای جنبه‌های حسی مهمی است.

«اوکوری-کراو» و همکارانش از گروهی از ناروال‌های عاج‌دار فیلم‌برداری کردند که با دقت شگفت‌انگیزی رفتار ماهی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و در عین حال حرکات طعمه‌های خود را دنبال می‌کنند. این کار شامل بی‌حرکت کردن یا حتی احتمالاً کشتن آن‌ها بود. تیم در گزارش خود اشاره می‌کند: «حرکات نهنگ و ماهی به قدری نزدیک به هم بود که در برخی مواقع تشخیص اینکه کدام یک بازیگر اصلی است و کدام پاسخ‌دهنده، دشوار بود.»

در یک صحنه دیگر، یک ناروال عاج‌دار جوان سعی کرد تکنیک یک ناروال بزرگ‌تر را که به شدت در تعقیب یک ماهی بود، تقلید کند. دندان نهنگ بزرگ‌تر تنها چند سانتی‌متر با طعمه فاصله داشت، درحالی که دندان شکارچی جوان تقریباً یک متر از هدفش دور بود.

جالب اینجاست که هیچ‌یک از این پستانداران واقعاً سعی نکردند طعمه را بخورند که نشان می‌دهد این کار ممکن است تمرینی یا حتی نوعی سرگرمی باشد. به گفته محققان اگر چنین باشد، این ممکن است اولین شواهد از رفتار بازی در شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ و همچنین نمونه‌ای از یادگیری اجتماعی باشد.

اوکوری-کراو می‌گوید: «پهپادها نمایی منحصر به فرد و آنی از رفتار این نهنگ‌ها ارائه می‌دهند و به دانشمندان کمک می‌کنند تا داده‌های حیاتی درباره نحوه واکنش شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ به تغییرات الگوهای یخ، دسترسی به طعمه و سایر تغییرات محیطی جمع‌آوری کنند.»

او ادامه می‌دهد: «این نوع مطالعات برای درک تأثیر گرمایش جهانی بر روی این حیوانات حساس بسیار مهم هستند.»

تحقیق در نشریه Frontiers in Marine Science منتشر شده است.