بیوگرافی لینوس توروالدز، خالق لینوکس و گیت
سهشنبه ۱۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۰:۰۰مطالعه 20 دقیقهلینوس توروالدز پروژهی کرنل لینوکس را در سال ۱۹۹۱ آغاز کرد: زمانی که شرکتهای بزرگ نرمافزاری دیوارهای بلندی دور کدهایشان میکشیدند، مایکروسافت بر دنیای کامپیوترهای شخصی حکمرانی میکرد و اینترنت برای اغلب مردم پدیدهای موهوم و ناآشنا بود.
توروالدز نه به دنبال شهرت بود و نه قصد داشت انقلابی در دنیای فناوری به وجود آورد. او دانشجویی ۲۱ساله بود که دیگر تاب محدودیتهای مینیکس، سیستمعامل آموزشی اندی تاننباوم را نداشت و از طرفی نمیتوانست برای خرید یک نسخهی ۵ هزاردلاری یونیکس هزینه کند.
این مطلب بهمناسبت تولد لینوس توروالدز بهروز شد.
لینوس در اتاق خوابگاه دانشجویی خود، با پیامی ساده در گروه خبری مینیکس نوشت: «من در حال توسعهی یک سیستمعامل رایگان هستم، این کار فقط یک سرگرمی است و هرگز مثل گنو حرفهای و گسترده نخواهد شد.»
این «سرگرمی» که بعدها کرنل لینوکس نام گرفت (ترکیب خلاقانهی نام خودش و یونیکس)، در ابتدا واقعاً برنامهی سادهای بود که صرفاً متن را نمایش میداد و فایلها را جابهجا میکرد؛ اما تصمیم سرنوشتساز لینوس برای انتشار کد منبع تحت مجوز GPL، مسیر تازهای در تاریخ نرمافزار گشود. برنامهنویسان از سراسر جهان، با شور و اشتیاق به این پروژه پیوستند و در عرض چند ماه، صدها ذهن خلاق مشغول گسترش و بهبود کدهای اولیه شدند. در شرایطی غریب و بیسابقه لینوکس همچون موجودی زنده تکامل مییافت و روزبهروز قدرتمندتر میشد.
با گذر زمان و رشد پروژه، توروالدز با چالشهای تازهای مواجه شد: سال ۲۰۰۵، وقتی شرکت BitKeeper تصمیم گرفت مجوز نسخهی رایگان نرمافزار کنترل نسخهاش را پس بگیرد، لینوس باز هم راهحل را در «ساختن» یافت.
او که از ابزارهای جایگزین موجود مانند CVS و Subversion راضی نبود، در یکی از تعطیلات آخر هفته پروژهی توسعهی «گیت» را کلید زد؛ سیستمی که امروز نهتنها قلب تپندهی توسعهی لینوکس محسوب میشود، بلکه نقش زیربنای اکثر پروژههای نرمافزاری دنیا را نیز ایفا میکند.
لینوکس بهعنوان نمادی از آزادی، خلاقیت و تلاش جمعی شناخته میشود
دستاوردهای توروالدز در طول سالیان نمود روشنی بود از اینکه چگونه همکاری جهانی و دسترسی آزاد به دانش، میتواند تحولاتی عظیم در دنیای فناوری ایجاد کند. امروز لینوکس فراتر از یک سیستمعامل کامپیوتری، بهعنوان نمادی از آزادی، خلاقیت و تلاش جمعی شناخته میشود و دامنهی کاربردهای آن به گوشیهای هوشمند، سرورهای اینترنتی، دستگاههای پزشکی و رباتهای صنعتی نیز گسترشیافته است.
با ما همراه باشید تا مروری کنیم بر زندگی لینوس توروالدز، خالق کرنل لینوکس و سیستم کنترل نسخهی توزیعشدهی گیت، یکی از تأثیرگذارترین برنامهنویسان تاریخ که ثابت کرد نرمافزارهای متنباز و آزاد میتوانند با بهترین محصولات تجاری رقابت کنند و حتی از آنها پیشی بگیرند.
تولد و تحصیل لینوس توروالدز
لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvald) در ۲۸ دسامبر سال ۱۹۶۹ در شهر هلسینکی، پایتخت و بزرگترین شهر فنلاند به دنیا آمد. نام او از لینوس پائولینگ، فیزیک-شیمیدان مشهور و برندهی جایزهی نوبل گرفته شده است. خانوادهی توروالدز جزو اقلیت سوئدی کشور فنلاند بودند.
خانوادهی ژورنالیست توروالدز از کودکی او را عاشق خواندن کردند
اکثر اعضای خانوادهی توروالدز ژورنالیست بودند. والدینش، نیلز و آنا توروالدز، هر دو در گروه رادیکال دانشگاه هلسینکی در دههی ۱۹۷۰ فعالیت داشتند. پدرش کمونیست بود و سالها برای تحصیل در مسکو زندگی کرد و سپس بهعنوان ژورنالیست رادیویی مشغول به کار شد. مادر لینوس در یک روزنامهی فنلاندی بهعنوان مترجم و گرافیست خبری کار میکرد. پدربزرگ او سردبیر یک روزنامهی فنلاندی و عمویش در تلویزیون فنلاند مشغول به کار بود.
پدر و مادر لینوس در دوران کودکی او از هم جدا شدند و او صرفنظر از این موضوع، دوران کودکی معمولی و حتی شادی داشت. لینوس به همراه مادر و پدربزرگ و مادربزرگش زندگی میکرد. علاقهی او به خواندن از همان سالهای کودکی و تحتتأثیر فضای خانواده شکل گرفت.
پدربزرگ مادری لینوس، لئو تورنگویست، پروفسور آمار دانشگاه هلسینکی بود و تأثیر زیادی روی لینوس جوان داشت. لئو در میانهی دههی ۱۹۸۰ یکی از اولین کامپیوترهای شخصی جهان با نام Commodore Vic را خریداری کرد. توروالدز بهسرعت به این دستگاه جدید علاقه پیدا کرد؛ اما با همان سرعت، از تعداد کم نرمافزارهای آن دلسرد شد.
لینوس دربارهی تلفظ صحیح نامش:
وقتی سوئدی حرف میزنم، تلفظ اسمم «لینِس»، وقتی فنلاندی حرف میزنم، «لینوس» و وقتی انگلیسی حرف میزنم، «لاینِس» است. برایم واقعا اهمیتی ندارد مردم چطور اسمم را تلفظ میکنند؛ مهم این است که لینِکس همیشه لینِکس است.
توروالدز اولین تلاشها برای توسعهی نرمافزار را روی کامپیوتر کومودور انجام داد. او ابتدا از زبان بیسیک و سپس از زبان دشوارتر اما کارآمدتر اسمبلی برای توسعهی نرمافزار استفاده کرد. خیلی زود برنامهنویسی و ریاضیات به علاقهی اصلی لینوس تبدیل شدند. پدرش تلاش زیادی کرد تا او را به تفریحات معمول جوانان در آن زمان علاقهمند کند، اما در این کار موفق نبود. خود لینوس هم عنوان کرده که علاقه و استعدادی در آن تفریحها نداشته است.
لینوس توروالدز در سال ۱۹۸۷ اولین کامپیوتر خود را با پساندازش خریداری کرد. این کامپیوتر، Sinclair QL نام داشت و جزو اولین کامپیوترهای خانگی ۳۲ بیتی بود. Sinclair QL از پردازندهی ۷٫۵ مگاهرتزی موتورولا و ۱۲۸ کیلوبایت حافظهی رم بهره میبرد که نسبت به کومودور پدربزرگ، پیشرفت بزرگی برای لینوس بود. البته لینوس بهسرعت از این کامپیوتر ناامید شد؛ چرا که سیستمعامل آن روی حافظهی رام کار میکرد و قابلیت برنامهنویسی نداشت.
لینوس در سال ۱۹۸۸ راه والدینش را در پیش گرفت و برای ادامهی تحصیل به دانشگاه هلسینکی رفت. او در آن زمان در برنامهنویسی و علوم کامپیوتر حرفهای شده بود. سال ۱۹۹۰ لینوس در دورههای آموزشی زبان برنامهنویسی C شرکت کرد که همین مهارت، بعدها پایهگذار توسعهی لینوکس توسط او شد.
توروالدز در میان سالهای تحصیل مجبور شد که یازده ماه بهعنوان نیروی ارتش فنلاند خدمت کند. این دورهی اجباری وقفهای تقریباً یکساله در تحقیقات او ایجاد کرد، اگرچه در همین دوران هم در واحد محاسبات ارتش با سیستمهای بالستیک آشنا شد و درک بهتری از پردازش دقیق و بلادرنگ به دست آورد.
نهایتاً او در دوران خدمت به درجهی ستوان دوم رسید. در سال ۱۹۹۰، توروالدز به دانشگاه بازگشت تا تحصیلاتش را ادامه دهد و در آن زمان با سیستمعامل یونیکس آشنا شد.
تولد لینوکس
لینوس در سال ۱۹۹۱ یک کامپیوتر شخصی IBM با پردازندهی ۳۳ مگاهرتزی اینتل ۳۸۶ و ۴ مگابایت رم خریداری کرد. او از خرید خود بسیار راضی بود؛ چراکه پردازندهی کامپیوتر جدید، پیشرفتهای قابل توجهی نسبت به کامپیوترهای قبلی او داشت.
البته سیستمعامل این کامپیوتر نیز لینوس را راضی نکرد. کامپیوتر او مجهز به MS-DOS بود که توانایی کافی برای استفاده از امکانات پردازندهی اینتل ۳۸۶ نداشت. ضعف داس و تمایل لینوس برای توسعهی سیستمها، او را به سیسمعامل قدرتمندتر یعنی یونیکس علاقهمند کرد.
محدودیتهای MS-DOS و قیمت بالای یونیکس، توروالدز را تشویق به توسعهی سیستمعامل جدید کرد
پس از ناامیدی از داس، لینوس تلاش کرد نسخهای از یونیکس را برای خودش خریداری کند، اما هزینهی پایینترین نسخهی یونیکس در آن زمان پنج هزار دلار بود. به همین دلیل لینوس مجبور شد از سیستمعامل سبکشدهی MINIX استفاده کند. این سیستمعامل توسط اندرو تاننبام و برای آموزش یونیکس به دانشجویان هلندی توسعه یافته بود.
بههرحال مینیکس قابلیتهای بیشتری نسبت به داس داشت و بهنحوی بهتر با پردازندههای x86 اینتل کار میکرد. البته این سیستمعامل نیز محدودیتهای خاص خود را داشت: تمامی کدهای این سیستمعامل بهصورت عمومی در دسترس نبودند، بهعلاوه برخی قابلیتهای اصلی یونیکس در آن تعبیه نشده بود و از همه مهمتر، قیمت مجوز آن نیز بالا بود.
تمامی موارد گفتهشده باعث شد توروالدز به فکر توسعهی سیستمعامل خودش بیفتد. او تصمیم گرفت سیستمعاملی را از پایه و بر اساس یونیکس و مینیکس توسعه دهد. بهاحتمال زیاد، او در ابتدای کار از دشواری مسیر و وظایف متعدد آن خبر نداشت.
علاوه بر آن، او نمیدانست که تصمیمش، چه تأثیر بزرگی بر زندگی خودش و تمام مردم جهان خواهد گذاشت. تصمیم لینوس باعث شد که او برای مدتی تحصیل را رها کند و تمرکز اصلی را روی توسعهی سیستمعامل بگذارد.
در تاریخ ۲۵ آگوست سال ۱۹۹۱، توروالدز تصمیمش برای توسعهی سیستمعامل متنباز و رایگان را علنی کرد. این خبر بهصورت اعلامیهای در گروه خبری مینیکس منتشر شد و بهعنوان یکی از باارزشترین اسناد تاریخ دنیای کامپیوتر شناخته میشود. در متن این اعلامیه آمده است:
سلام به تمام کابران مینیکس. من در حال توسعهی یک سیستمعامل رایگان (بهصورت تفریحی) هستم. این سیستمعامل برای پردازندههای ۳۸۶ بهینهسازی شده است. فعالیت من روی این سیستمعامل از ماه آوریل آغاز شده و بهزودی اولین نسخه عرضه خواهد شد. من از هر بازخوردی در ارتباط با نقاط قوت و ضعف مینیکس که سیستمعامل من شبیه به آن است، استقبال میکنم.
در حال حاضر بش نسخهی ۱٫۰۸ و gcc نسخهی ۱٫۴۰ را روی سیستمعامل خودم پورت کردهام و به نظر میرسد همهچیز بهخوبی عمل میکند. احتمالاً تا چند ماه دیگر به نتیجهی نهایی خواهم رسید. من از هرگونه نظر و پیشنهادی استقبال میکنم؛ اما تضمینی به اجرای همهی نظرات ندارم. -:) لینوس توروالدز
در ۱۷ سپتامبر همان سال، پس از تلاشهای مستمر، نسخهی اولیه و خام ۰.۰۱ سیستمعامل لینوس آماده شد. اولین نسخهی رسمی ۰.۰۲ نیز پنجم اکتبر معرفی شد که قابلیت اجرای Bash و GCC را داشت. آماده شدن این نسخهها باعث شد لینوس اعلامیهای جهت شروع پروژهی مشترک منتشر کند که امروز بهعنوان بزرگترین پروژهی اشتراکی جهان شناخته میشود. در متن این اعلامیه آمده است:
آیا حسرت روزهای اوج مینیکس با نسخهی ۱٫۱ را میخورید؟ حسرت زمانی که هر فردی میتوانست درایور مخصوص خود را توسعه دهد؟ آیا بدون پروژه ماندهاید و با تمام وجود منتظر سیستمعاملی با قابلیت شخصیسازی هستید؟ آیا از اینکه همهچیز تنها در مینیکس اجرا میشود خسته شدهاید؟ در این صورت این اعلامیه بهترین گزینه برای شما است.-:)
همانطور که مدتی پیش اعلام کردم، من در حال توسعهی سیستمعاملی رایگان و شبیه به مینیکس هستم که برای پردازندههای AT-386 بهینه شده است. بالأخره این سیستمعامل به مرحلهی اجرا رسید. من قصد دارم سورس کد این پروژه را برای توسعهی گستردهتر منتشر کنم. درحالحاضر سیستمعامل در نسخهی ۰٫۰۲ قرار دارد؛ اما بهراحتی توانسته است نرمافزارهای bash، gcc، gnu-make و gnu-sed و compress را اجرا کند. سورس کد پروژهی شخصی من در آدرس nic.funet.fi یا (۱۲۸.۲۱۴.۶.۱۰۰) و در شاخهی /pub/OS/Linux دردسترس قرار دارد. در این شاخه فایل README نیز به همراه تعدادی فایل باینری برای اجرا در لینوکس وجود دارد.
سورس کد تمام کرنل در دسترس عموم قرار دارد؛ چراکه از هیچ کد مینیکسی در آن استفاده نشده است. البته منابع کتابخانهای بهطور کامل رایگان نیستند و نمیتوان درحالحاضر آنها را گسترش داد. بههرحال این سیستم تا کنون بهخوبی کار کرده است.
اری لمکی، دوست توروالدز به او پیشنهاد داد که کد پروژه را در شبکهای منتشر کند تا این منابع برای استفاده و مطالعهی دیگر برنامهنویسان در دسترس باشد. لمکی توسعهدهندهی سرویس FTP با نام ftp.funet.fi بود که پروژهی لینوس را روی سرویس خود منتشر کرده بود.
توروالدز نام Freax را برای سیستمعامل خود انتخاب کرده بود
لینوس ابتدا تصمیم گرفت نام لینوکس (ترکیبی از لینوس و مینیکس) را برای پروژهاش انتخاب کند؛ اما پس از مدتی این نام را خودپسندانه دانست و تصمیم گرفت از نام Freax برای سیستمعاملش استفاده کند. کلمهای که از ترکیب Free ،Freak و Minix تشکیل شده بود. در نهایت لمکی پروژه را طبق نام اولیه و با اسم لینوکس بارگذاری کرد و از آنجا، نام لینوکس برای این سیستمعامل استفاده شد.
یکی از تصمیمات مهم توروالدز در ابتدای معرفی لینوکس، عرضهی آن تحت مجوز GPL بود. خود او نیز این را مهمترین تصمیم زندگیاش میداند:
مجوز General public license توسط ریچارد استالمن، حامی نرمافزار آزاد تدوین شده و به هر کسی اجازهی مطالعه، استفاده، ایجاد تغییرات و بازتوزیع نرمافزار مورد نظر را میدهد. تنها وظیفهی شخص دوم این است که کدهای نرمافزاری را که با استفاده از کد اصلی توسعه داده، آزاد بگذارد.
انتشار لینوکس تحت مجوز نرمافزار آزاد، بسیاری از مهندسان برنامهنویس در سرتاسر جهان را تشویق کرد که در توسعهی سیستمعامل تازه متولدشدهی توروالدز به او کمک کنند؛ در نتیجه رشد و بهبود لینوکس با سرعت بالایی ادامه یافت.
تمرکز اصلی لینوس در این زمان به توسعهی کرنل سیستمعامل اختصاص یافت. خوشبختانه استالمن و مؤسسهی نرمافزار آزاد تحت مدیریتش، تعدادی نرمافزار برای استفاده در نسخههای آزاد یونیکس توسعه داده بودند. این نرمافزارها بعداً به اجزای اصلی تمامی توزیعهای لینوکس تبدیل شدند.
دیگر بخشهای لینوکس نیز از توزیع یونیکس برکلی گرفته شدند. سیستم X window نیز که برای مدیریت رابط کاربری گرافیکی لینوکس و دیگر سیستمعاملهای یونیکسی استفاده میشود، توسط محققین دانشگاه MIT آماده شد.
لینوکس اوج میگیرد
بازدهی و سرعت بالای لینوکس و بهینهسازی فرایندها در آن باعث شد روزبهروز اشخاص و شرکتهای جدیدی به تیم توسعهی آن اضافه شوند.
این روند باعث افزایش سریع تعداد کاربران نیز شد. مهارت و شهرت توروالدز در این زمان باعث شد که بهعنوان استاد در دانشگاه هلسینکی مشغول به کار شود. او در کنار تدریس، توسعهی لینوکس را نیز ادامه میداد.
توروالدز پس از موفقیت لینوکس بهعنوان استاد در دانشگاه هلسینکی مشغول به کار شد
یکی از تکالیف توروالدز در کلاسهای مقدماتی کامپیوتر در سال ۱۹۹۳، ارسال ایمیل به استاد بود. یکی از دانشجویان توروالدز به نام تاو مونی که قهرمان کاراته بود، در ایمیل تکلیفی بهنوعی از او خواستگاری کرد. این خواستگاری به ازدواج منجر شد و سه سال بعد، اولین فرزند این زوج به دنیا آمد.
تولد فرزند تمرکز توروالدز را تا حدودی از توسعهی سیستمعامل پرت کرده بود؛ اما او توانست در دسامبر سال ۱۹۹۶ نسخهی ۲٫۰ لینوکس را عرضه کند. این نسخه بهبودهای زیادی داشت و مهمترین آنها، قابلیت اجرا روی انواع پردازندهها بود.
پیشرفت لینوکس در ماههای بعد بهقدری سریع بود که در سال ۱۹۹۷، نصب سه میلیون نسخه از آن در جهان تخمین زده شد. دو سال بعد این آمار به هفت میلیون رسید.
مسیر پیشرفت توروالدز و لینوکس خالی از چالش و انتقاد نبوده است. حتی در داخل اکوسیستم نرمافزارهای آزاد نیز انتقاداتی به روند فعالیت توروالدز وارد میشد. بهعنوان مثال، پروفسور تاننبام از نبود میکروکرنلها در لینوکس ناراضی بود و در سال ۱۹۹۲ مقالهای تند با عنوان «لینوکس منسوخ شده است»، منتشر کرد.
ریچارد استالمن معتقد بود که این سیستمعامل باید گنو لینوکس نام بگیرد
علاوه بر تاننبام، استالمن نیز اعتقاد داشت که نام لینوکس بهتنهایی برای این سیستمعامل مناسب نیست و باید آن را گنو لینوکس نامید. دلیل استالمن، استفاده از ابزارهای گنو توسعهیافته توسط او در لینوکس بود.
نقل مکان به سیلیکون ولی
لینوس توروالدز پس از یک دهه فعالیت بهعنوان دانشجو، استاد و محقق در دانشگاه هلسینکی، تصمیم گرفت تغییری اساسی در مسیر کاری خود ایجاد کند. ناگفته نماند که در آن زمان، فرصتهای و پیشنهادهای شغلی متعددی برای او وجود داشت.
بههمیندلیل، لینوس در سال ۱۹۹۷ به سیلیکون ولی کالیفرنیا رفت تا در شرکت Transmeta Corporation مشغول به کار شود. این شرکت در زمینهی تولید ریزپردازندهها فعالیت میکرد و شغل توروالدز در آنجا، توسعهی نرمافزارهایی برای ارتباط سیستمعاملها با پردازندههای این شرکت بود.
خالق لینوکس معتقد بود که نباید از هیچ شرکت فعال در زمینهی لینوکس بیش از سایرین حمایت کند
البته این شرکت ارتباطی با لینوکس نداشت و این حقیقت، دلیل مهمی بود که لینوس آن را برای ادامهی کار انتخاب کند. خالق لینوکس معتقد بود که نباید از هیچ شرکت فعال در زمینهی لینوکس بیش از دیگران حمایت کند.
استخدام توروالدز در این شرکت باعث نگرانی برخی طرفداران لینوکس شد. کار کردن توروالدز در شرکتی که منافع مالی داشت، برای آنها عجیب بود. همچنین این شرکت از همبنیانگذار مایکروسافت یعنی پل آلن پشتیبانی مالی دریافت میکرد.
بههرحال قبول این شغل برای توروالدز دشوار نبود. این فرصت علاوه بر تغییرات حرفهای در زندگی کاری، او را به سیلیکون ولی میرساند. سیلیکون ولی خواه ناخواه برای هر متخصص کامپیوتر و فعال دنیای فناوری، مقصدی رؤیایی است و لینوس توروالدز بزرگ هم از این قاعده مستثنا نبود. بهعلاوه این محیط بسیار پیشرفتهتر از اکوسیستم کوچک فناوری در فنلاند بود. علاوه بر همهی این موارد، خانوادهی توروالدز بزرگ شده بود و او باید درآمد خود را افزایش میداد.
قرارداد توروالدز با ترنسمتا بهگونهای بود که او زمان کافی برای توسعهی پروژهی لینوکس داشت. البته این قرارداد منافع زیادی هم برای آن شرکت داشت. آنها علاوه بر جذب یک مهندس حرفهای و خوشذوق، فردی را در تیم خود داشتند که توجه رسانهها را به آنها جلب میکرد.
مانند هر برنامهنویس دیگری، توروالدز هم سیلیکون ولی را شهر رؤیاهای خود میدید
زمانی که توروالدز به سیلیکون ولی رسید، مایکروسافت در جنگ مرورگرها در حال نابود کردن نتاسکیپ بود. در همین زمان، کاربران و کارشناسان منتظر رقیب جدیدی برای انحصارطلبی مایکروسافت بودند تا چالشی بزرگتر برای آنها به ارمغان بیاورد.
در این میان بازار مقایسهی توروالدز و بیل گیتس هم داغ بود. در کنار تمام اختلافات، این دو نفر هر دو تقریباً همقد بودند، هر دو عینک میزدند و بهعقیدهی کارشناسان و کاربران آن زمان، هر دو برنامهنویسهایی متعصب بودند.
توروالدز و بیل گیتس هر دو برنامهنویسهایی فوقالعاده بودند، اما نگاه و چشماندازشان هیچ شباهتی به هم نداشت
در دورانی که مردم مشغول مقایسه کردن این دو نابغهی دنیای کامپیوتر بودند، بیل گیتس روزبهروز ثروتمندتر میشود و در مقابل، توروالدز تقریباً هیچ درآمدی از سیستمعامل آزاد و رایگانش نداشت. او حقوقی متوسط دریافت میکرد و خانوادهاش در خانهای معمولی در محلههای متوسط شهر زندگی میکردند.
البته سبک رفتاری و اعتقادات توروالدز بهگونهای بود که علاقهای به کسب ثروت و قدرت زیاد نداشت. او نشان داده بود که همهی نوآوریهایش را تنها بهخاطر لذت بردن انجام میدهد و معتقد بود که مهمترین فاکتور برای برنامهنویس لذت بردن از برنامهنویسی و ایجاد خلاقیت است.
بههرحال او در دورههای بعدی زندگی بهخوبی با پول و قدرت آشنا شد. او در نهایت اعتقاد پیدا کرد که ثروت هم مزایای خاص خودش را دارد.
عرضهی عمومی سهام شرکت رد هت، توروالدز را میلیونر کرد
سال ۱۹۹۹ زمان افزایش درآمد و داراییهای توروالدز بود. شرکتهای بزرگ RED Hat و VA Linux که توسعهدهندگان پیشگام نرمافزارهای تجاری بر مبنای لینوکس بودند، هر دو بخشی از سهام خود را به پاس خلق لینوکس به این مهندس فنلاندی اعطا کردند.
زمانی که سهام رد هت بهصورت عمومی عرضه شد، لینوس توروالدز بهیکباره میلیونر شد و با عرضهی عمومی سهام VA، ارزش داراییهای او به نزدیک ۲۰ میلیون دلار رسید.
بنیاد لینوکس
سالهای بعدی، دوران اوج پذیرش لینوکس توسط شرکتهای بزرگ بود. شرکتهایی همچون اوراکل، اینتل، نتاسکیپ، کارل و آیبیام همگی بهدنبال جایگزینی ارزانتر و رقیبی قابل توجه برای ویندوز بودند. جالب توجه این شرکتها به ساختهی توروالدز و استفادهی گسترده از این سیستمعامل در بخشهای مختلف صنعت، روزبهروز به شهرت این مهندس فنلاندی اضافه میکرد.
توروالدز در سال ۲۰۰۳ شرکت ترنسمتا را ترک کرد و در Open Source Development Labs مشغول به کار شد. او در سال ۲۰۰۴ برای نزدیک شدن به محل کارش در اوپن سورس دولوپمنت لبز، به شهر بیورتون رفت.
این سازمان غیرانتفاعی توسط کنسرسیومی بینالمللی حمایت میشد تا توسعهی لینوکس را برای استفاده از کامپیوترهای حرفهای و تجاری سرعت ببخشد. این سازمان قصد داشت به مرکز توجه صنعت لینوکس تبدیل شود. در سال ۲۰۰۷ این سازمان به با گروه استانداردهای آزاد ادغام شد و بنیاد لینوکس را تأسیس کردند.
لینوکس بخش اعظمی از موفقیت خود را مدیون هوش، مهارت و تعهد لینوس توروالدز است. تصمیمات استراتژیک او در بخشهای فنی و همچنین مجوزهای توسعه، این سیستمعامل را به شهرت امروزی رساند. او علاوه بر توسعهی حرفهای لینوکس در روزها و سالهای ابتدایی، تصمیماتی مهم برای پیشرفت آن گرفت که مهمترین آنها، عرضهی لینوکس تحت مجوز نرمافزارهای آزاد بود.
علاوهبر تصمیمات گفتهشده، شخصیت توروالدز او را به گزینهای مناسب برای تبدیل شدن به یک رهبر عرفانی برای این اکوسیستم تبدیل کرده بود. او در دروان پیشرفت لینوکس هم شخصی متواضع ماند و بدون توجه به ثروت و قدرت، زندگی را در لذت بردن از زمان حال خلاصه کرد.
بنیاد لینوکس جهت حمایت از توسعهی لینوکس برای استفاده در سیستمهای حرفهای و تجاری تأسیس شد
نکتهی مهمی زندگی توروالدز، بیشباهت به بسیاری از افراد موفق در تاریخ نیست. باید اعتراف کنیم که او در زمان مناسب و در مکان مناسب قرار گرفته بود:
سالهای ابتدایی دههی ۲۰۰۰ زمانی بود که تقاضا برای یک سیستمعامل آزاد و قوی مانند لینوکس به اوج خود رسیده بود. دلایل این افزایش تقاضا عبارت بودند از: گسترش نفوذ کامپیوترهای شخصی و افزایش قدرت آنها، نبود یک سیستمعامل قوی و مناسب برای این کامپیوترها در کنار نارضایتیهای از MS-DOS و ظهور اینترنت بهعنوان ابزاری رایگان برای اتصال تمام کامپیوترهای جهان.
میتوان گفت دلایل بالا در کنار یکدیگر، پایههای پیشرفت لینوکس و شهرت لینوس توروالدز را تشکیل دادهاند.
نکتهی جالبی که باید در مورد لوگوی لینوکس بدانید، این است که لینوس توروالدز پنگوئن را نماد شانس خود میدانست. اعتقاد به نماد شانس در فرهنگ غربی رواج دارد و افراد شیء یا موجودی را بهعنوان عامل افزایش شانس میپذیرند و نمادهای آن را با خود حمل میکنند.
تا سال ۲۰۰۶ حدود دو درصد از کد منبع کرنل لینوکس توسط توروالدز نوشته شده بود که باتوجهبه آمار بالای مشارکت در این کار، درصد بالایی محسوب میشد. البته او در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که دیگر فعالیت جدی روی نوشتن کد ندارد و تنها کد نوشتهشده توسط دیگران را ترکیب و ادغام میکند.
توسعهی گیت
گیت یک ابزار ثبت ورژن و اصلاحات است که عموماً توسط برنامهنویسان و توسعهدهندهها مورد استفاده قرار میگیرد. توسعهی این ابزار توسط توروالدز به انتقادها از او بهدلیل استفاده از ابزار انحصاری BitKeeper بازمیگردد.
توروالدز یکی از طرفداران پروپاقرص نرمافزارهای کد باز است، اما در کنار آن اعتقاد دارد که باید از بهترین ابزار برای انجام کارها استفاده کرد. همین اعتقاد باعث شده بود که او برای کنترل روند تغییرات لینوکس از بیتکیپر استفاده کند که انتقادات زیادی را از طرف جامعهی متن باز متوجه او کرد.
بههرحال توروالدز مجبور شد برای راحتی خود، گیت را توسعه دهد که امروزه به نیازی اساسی برای تیمهای توسعهی نرمافزار تبدیل شده است.
زندگی شخصی و ادامهی فعالیتهای لینوس توروالدز
فعالیت اصلی لینوس توروالدز درحالحاضر، عضویت در بنیاد لینوکس و کمک به توسعهی هرچه بیشتر کرنل لینوکس است. او در توسعهی نرمافزاری اوپن سورس Subsurface که برای ثبت وقایع و برنامهریزی برای غواصان استفاده میشود نیز نقش داشت.
توورالدز درحالحاضر بهعنوان بالاترین مقام جهت تأیید اضافه شدن کد به کرنل اصلی لینوکس فعالیت میکند و برند Linux را نیز تحت مالکیت دارد.
یک قانون برنامهنویسی و یک سیارک به نام این مهندس فنلاندی ثبت شده است
شهرت توروالدز در استفادهی صحیح و گسترش نرمافزارهای آزاد، به حدی بود که قانونی به نام قانون لینوس توسط یک برنامهنویس ثبت شد. اریک اس ریموند در مقالهای در سال ۱۹۹۹ توضیح داد که هرچه افراد بررسیکنندهی یک کد یا نرمافزار بیشتر باشد، احتمال وقوع خطا در آن کمتر است یا خطاها راحتتر پیدا میشوند. او این قانون را به احترام فعالیتهای توروالدز به نام او ثبت کرد. علاوه بر این، یک سیارک نیز به افتخار این نابغهی برنامهنویسی، لینوس نام نهاده شده است.
لینوس توروالدز با یکی از دانشجویان خود در دانشگاه هلسینکی یعنی توو توروالدز ازدواج کرد و ثمرهی این ازدواج، سه دختر با نامهای پاتریشا، دنیلا و آماندا است. نکتهی جالب اینکه سال تولد این دخترها، بهعنوان اعداد جادویی در کرنل لینوکس شناخته میشوند.
توروالدز هیچ گرایش یا تعصب سیاسی ندارد و معتقد است شخصیت او اجازهی دخیل شدن در برنامههای سیاسی را نمیدهد.
از افتخارات لینوس توروالدز میتوان به قرار گرفتن در رتبهی ۱۷ لیست ۱۰۰ فرد مهم مجلهی تایمز در سال ۲۰۰۰ اشاره کرد. علاوه بر این، این مجله در سال ۲۰۰۴ نیز او را یکی از تأثیرگذارترین افراد جهان نامگذاری کرد. لینوس توروالدز در تألیف کتابی در مورد لینوکس نیز نقش داشت. این کتاب به روند انقلابی این سیستمعامل اشاره میکند و Just For Fun: The Story of an Accidental Revolutionary نام دارد.
توروالدز بر خلاف بسیاری از بزرگان دنیای فناوری، اهل شهرت و خودنمایی نیست. تصاویر و اخبار کمی روزانه از او منتشر میشود و علاوه بر آن، علاقهی چندانی به اظهارنظر در مورد اتفاقات صنعت ندارد. از لحاظ زندگی شخصی نیز اطلاعات کمی از او در اینترنت منتشر شده است.
لینوس توروالدز بهخاطر توسعهی سیستمعاملی متنباز برای کامپیوترهای شخصی، در سال ۲۰۱۲ بههمراه شینیا یاماناکا، جایزهی آکادمی فناوری فنلاند را دریافت کرد. او همچنین در سال ۲۰۱۴ جایزهی پیشگام کامپیوتر را از انجمن علوم کامپیوتر IEEE گرفت. پس از آن نیز در سال ۲۰۱۸ جایزهی محصولات الکترونیکی ماسورا ایبوکا را مجدداً از سازمان IEEE دریافت کرد.
توروالدز اولین کسی بود که جایزهی دستاورد مادامالعمر Intel InnovatiON را دریافت کرد
بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ لینوس توروالدز تغییرات قابل توجهی در توسعهی هستهی لینوکس ایجاد کرد: مهمترین اقدام او یکپارچهسازی زبان برنامهنویسی Rust در هسته لینوکس بود که گامی بیسابقه در تاریخ ۳۰ سالهی لینوکس محسوب میشود.
این تصمیم پس از بحثهای طولانی در جامعهی توسعهدهندگان لینوکس گرفته شد، زیرا Rust با ویژگیهای امنیت حافظهی خود، میتواند از بسیاری از آسیبپذیریهای رایج در کدهای C جلوگیری کند. بهاینترتیب پذیرش اولین درایورهای Rust در نسخهی ۶٫۸ در مارس ۲۰۲۴، به نقطهی عطفی مهم در مدرنسازی هسته لینوکس تبدیل شد.
یکی دیگر از دستاورد کلیدی دیگر او، ادغام کامل پچست PREEMPT_RT در سپتامبر ۲۰۲۴ بود:
این پروژه که بیش از ۱۵ سال در حال توسعه بود، قابلیتهای محاسبات بلادرنگ را به هستهی لینوکس اضافه کرد و کارایی این سیستمعامل را در حوزههایی نظیر سیستمهای صنعتی، اتوماسیون و IoT که نیازمند پاسخدهی دقیق و قابلپیشبینی هستند، تا حد زیادی ارتقاء داد.
سپتامبر ۲۰۲۲ توروالدز جایزهی دستاورد مادامالعمر Intel InnovatiON را که برای اولینبار اهدا میشد، بهپاس فعالیتهای پیشگامانه و تأثیر ماندگارش در حوزهی فناوری از پت گلسینگر دریافت کرد.
بیشک میراث لینوس توروالدز بسیار فراتر از خلق کرنل سیستمعامل و نوآوریهای فنی است. او با تقویت فرهنگ همکاری جهانی در توسعهی نرمافزار، الگویی ملموس پیش روی نسلهای آینده برنامهنویسان نهاد و هنوز هم بر اهمیت زیرساختهای اساسی و کدهای اوپن سورس تأکید دارد.
شاید بتوانیم بزرگترین موفقیت او را پرورش نسلی از توسعهدهندگان بدانیم که باور دارند فناوری باید در خدمت آزادی و پیشرفت جمعی بشریت باشد.