ویندوز ۱۲ امسال هم نمی‌آید؛ چرا باید فعلا با ویندوز ۱۱ سر کنیم؟

مدتی بود مایکروسافت سخت مشغول آماده‌سازی به‌روزرسانی قابل‌توجهی برای ویندوز در سال ۲۰۲۴ بود؛ آپدیتی که می‌گفتند با تمرکز بر تجربیات جدید هوش مصنوعی با قابلیت پشتیبانی از معماری تراشه‌های نسل بعدی AMD، اینتل و کوالکام همراه خواهد بود و احتمالاً ویندوز ۱۲ نامیده خواهد شد.

بااین‌حال، مایکروسافت نشان داد امسال هم روی ویندوز ۱۱ متمرکز است. باتوجه به انتشار بیلد ۲۶۰۵۲ ویندوز ۱۱ برای کاربران اینسایدر، به‌نظر می‌رسد آپدیت بعدی با نام ویندوز ۱۱ نسخه‌ی 24H2 در ماه سپتامبر یا اکتبر (شهریور یا آبان ۱۳۴۳) منتشر شود و قابلیت‌های جدیدی برای دستیار هوش مصنوعی کوپایلت و چند ویژگی برای بهبود تجربه‌ی کاربری ارائه دهد.

ویندوز طی شش ماه گذشته در مایکروسافت یک رئیس و یک دپارتمان جدید پیدا کرده است. وقتی چنین تغییری رخ می‌دهد، کاملاً انتظار می‌رود که این مدیران جدید، افکار و دیدگاه‌های متفاوتی در مورد نقش ویندوز به عنوان یک محصول یا پلتفرم داشته باشند. در چنین شرایطی، همه چیز از ویژگی‌های جدید افزوده شده‌ گرفته تا نحوه‌ی ارائه‌ی به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل تغییر می‌کند.

پانوس پانای، رئیس سابق بخش ویندوز مایکروسافت، مشابه شیوه‌ی مدیریت اپل در بخش‌های مک‌او‌اس و مک، ریاست ویندوز و سرفیس را هم‌زمان بر عهده داشت. ایده‌ی هم‌افزایی از بالا به پایین بین سخت‌افزار و نرم‌افزار، بسیار برای پانای مهم بود و پایبندی به آن، به ارائه‌ی محصولاتی همچون ویندوز ۱۱ منجر شد که سخت‌افزار ممتازی را که در اختیارش گذاشته می‌شود، به‌خوبی به‌خدمت می‌گیرد.

تفاوت‌های واضحی میان ظاهر رابط کاربری ویندوز ۱۰ و ویندوز ۱۱ وجود دارد که گفته می‌شود محصول تلاش‌های پانای است. اما اکنون با رفتن او، ویندوز و سرفیس از هم جدا شده‌اند و از این به بعد ویندوز در کنار MSN، بینگ، اج و کوپایلوت زیر یک چتر واحد قرار می‌گیرد.

میخائیل پاراخین، رئیس جدید ویندوز، مدیر تبلیغات و خدمات وب در مایکروسافت است و حالا علاوه‌بر این سرویس‌ها، بر ویندوز نیز نظارت دارد و از همین حالا شروع به اعمال نظر در مورد ویندوز و جایگاه آن در شرکت کرده است. یکی از این تغییرات، راهبرد انتشار ویندوز است.

درحال‌حاضر، دو نسخه‌ی غالب ویندوز در بازار وجود دارد. ویندوز ۱۰ با حدود یک میلیارد کاربر و ویندوز ۱۱ که به‌گفته‌ی برخی منابع، حدود ۴۰۰ میلیون کاربر دارد. درمجموع، ۱٫۴ میلیارد کاربر ویندوز، با نسبت ۷۰ به ۳۰ بین این دو نسخه تقسیم شده‌اند و این مشکلی است که مایکروسافت به دنبال رفع آن است.

مشکل اینجا است که اکثر کاربران ویندوز ۱۰ از کامپیوترهایی استفاده می‌کنند که واجد شرایط دریافت ویندوز ۱۱ نیستند، ولی همچنان از عهده‌ی اجرای بسیاری از وظایف روزمره برمی‌آیند. به همین دلیل، شیب نمودار کاربران ویندوز ۱۱ به شدت در حال کاهش است.

اگرچه ارائه‌ی نسخه‌ی جدید ویندوز ممکن است برخی از کاربران را تشویق کند کامپیوتر شخصی مجهز به ویندوز ۱۰ خود را با هدف خرید دستگاهی مجهز به ویندوز ۱۲ کنار بگذارند، این تشویق تنها برای درصد کمی از افراد کارساز خواهد بود. اکثر کاربران به تجهیز دستگاه‌های خود به آخرین نسخه‌ی ویندوز اهمیتی نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند تا زمانی که کامپیوتر فعلی‌شان دیگر جوابگوی نیازشان نباشد، صبر کنند و سپس کامپیوتر جدیدی بخرند.

اگر مایکروسافت امسال ویندوز ۱۲ را عرضه می‌کرد، به معنای پذیرش دردسرهای پشتیبانی هم‌زمان سه نسخه‌ی ویندوز در بازار بود؛ ردموندی‌ها به هیچ‌وجه نمی‌خواهند گرفتار چنین مخمصه‌ای شوند. بنابراین، ارائه‌ی به‌روزرسانی در قالب ویندوز ۱۱ مایکروسافت را تنها ملزم به پشتیبانی فعال از دو نسخه‌ی ویندوز خواهد کرد. به نظر می‌رسد در سال ۲۰۲۵ و زمانی که ویندوز ۱۰ از مدار پشتیبانی خارج شود، این چشم‌انداز تغییر کند و جا برای عرضه‌ی ویندوز ۱۲ باز شود؛ اما تا قبل از آن نمی‌توان جایی برای ویندوز ۱۲ در بازار متصور بود.

اصلی‌ترین دلیل ساخت نسخه‌ی بعدی ویندوز ۱۲، بازسازی کامل رابط کاربری آن است. از زمان ویندوز XP، همواره نسخه‌های جدید ویندوز با نوعی تغییر طراحی یا تغییر پارادایم ارائه شده‌اند که البته لزوماً همیشه موردپسند کاربران ویندوز قرار نگرفته است. بدترین مثال از این موارد، ویندوز ۸ است که در تلاش بود هر آنچه را که سال‌ها به نام ویندوز شناخته بودیم از ریشه حذف کند و به جای آن تجربه‌ای ساده و مبتنی بر ژست‌های لمسی ارائه کند. این تغییرات به شدت به برند ویندوز لطمه زد و باعث شد مایکروسافت تا نیم دهه پس از عرضه‌ی ویندوز ۸، با تلاش‌های بعدی خود، به احیای حیثیت از دست‌رفته‌ی این سیستم‌عامل محبوب بپردازد.

مایکروسافت تحت مدیریت پانای، در حال سبک و سنگین کردن یک بازنگری اساسی در UX نسخه‌ی Hudson Valley بود و به لطف اشتباه سهوی یکی از ارائه‌دهندگان در رویداد Ignite 2022، یک نمونه‌ی اولیه از مدل مفهومی آن به بیرون درز کرد.

این نمونه، طراحی نوار وظیفه‌ی شناور و جایگاه جدیدی را در بالای صفحه برای مواردی مانند System Tray و نوار جستجو نشان می‌داد. اگرچه این رابط چندان هم نسبت‌به نسخه‌ی کنونی ویندوز ۱۱ متفاوت و خلاقانه به‌نظر نمی‌رسد، به‌دلیل ریسک نسبی آن، تمایل مایکروسافت به اجرایی کردنش پایین است و نیازی هم به انجام آن ندارد.

با آوردن تغییرات جدید در قالب به‌روزرسانی ویندوز ۱۱، حتی محافظه‌کارترین کاربران هم پس از مدتی چاره‌ای جز پذیرش آن نخواهند داشت. خط مشی فعلی مایکروسافت در ارائه‌ی به‌روز‌رسانی‌ها به این معنا است که وقتی نسخه‌ی ویندوز ۱۱ شما منقضی شود، سیستم‌عامل به صورت خودکار برای ایمن ماندن به آخرین نسخه‌ی ویندوز ۱۱ به‌روز می‌شود. در گذار از یک نسخه به نسخه‌ی بعدی ویندوز این اتفاق نمی‌افتد. بنابراین اگر آپدیت امسال نام ویندوز ۱۲ را به خود می‌گرفت، بسیاری از کاربران برای همیشه قید آن را می‌زدند و بدیهی است که این تصمیم در دراز مدت به سود مایکروسافت نخواهد بود.

مایکروسافت به‌سرعت در حال تبدیل شدن به شرکتی متمرکز بر هوش مصنوعی است و سهامدارانش هم تمایل دارند که فناوری و خدمات هوش مصنوعی مایکروسافت دردسترس بیشترین تعداد کاربران ممکن قرار گیرد. بنابراین بسیار مهم است که نسخه‌ی بعدی ویندوز علاوه‌بر داشتن ظاهری آشنا و آسان برای استفاده، به عنوان یک به‌روز‌رسانی دردسترس تمام ۴۰۰ میلیون کاربر ویندوز ۱۱ قرار گیرد.

یکی از اولین اقدامات تیم رهبری جدید ویندوز، بازتعریف موضع خود در قبال ویندوز ۱۰ بود. در زمان مدیریت پانای، مایکروسافت تصمیم گرفت ویندوز ۱۰ را کنار بگذارد و تنها بر ارائه‌ی ویژگی‌های جدید برای ویندوز ۱۱ و بالاتر تمرکز کند. این تصمیم، اکثر کاربران ویندوز را از لذت تجربه‌ی برنامه‌ها، خدمات و ویژگی‌های جدیدی که مایکروسافت در دو سال گذشته منتشر کرده، محروم ساخته است.

این تجارب شامل پیشرفت‌های هوش مصنوعی مایکروسافت، از جمله دستیار هوش‌ مصنوعی کوپایلت نیز می‌شود. تیم مسئول کوپایلت که اکنون مسئولیت ویندوز را نیز برعهده دارد، تصمیم گرفتند که کوپایلت را به نسخه‌ای از ویندوز بیاورند که بیشترین کاربر را دارد و با توجه به سهم ۷۰ درصدی ویندوز ۱۰، قرار بر آن شد که تلاش‌ تیم بر روی ارائه‌ی ویژگی‌ها برای هر دو ویندوز ۱۰ و ۱۱ متمرکز شود.

این‌ها مهم‌ترین دلایلی هستند که چرا مایکروسافت تمایلی به عرضه‌ی ویندوز ۱۲ در سال جاری ندارد و می‌خواهد با ویندوز ۱۰ و ۱۱ مانند یک پلتفرم منفرد رفتار کند. هم‌اکنون درون شرکت، تلاش‌های هدفمندی برای انتشار برخی ویژگی‌های ویندوز ۱۱ برای ویندوز ۱۰ وجود دارد.

در سوی دیگر، ویندوز XP را داریم که به مدتی بسیار طولانی‌تر از حد معمول به عنوان آخرین نسخه‌ی ویندوز ایفای وظیفه کرد و همین باعث شد بسیاری از کاربران به دلیل عادت به آن، علاقه‌ای به تجربه‌ی نسخه‌های بعدی ویندوز نداشته باشند. ویندوز XP بسیار بیشتر از مدت زمانی که مایکروسافت برایش در نظر داشت، در بازار باقی ماند و بعدها همین منجر به یک دهه پراکندگی کاربران میان ویندوز‌های XP، ویستا، ۷ و ۸ شد. ویندوز ۱۰ را می‌توان به چشم تلاش عظیم مایکروسافت برای بازآوردن تمام این اعضای پراکنده به زیر یک چتر واحد دید.

در حال حاضر، مایکروسافت در خطر تکرار دوباره‌ی این تجربه است. آیا ردموندی‌ها با عرضه‌ی ویندوز ۱۲ این مسیر پرخطر را ادامه می‌دهند و پلتفرم اصلی و سلطه‌سازشان را بیش از این تکه‌تکه می‌کنند یا از یک سوراخ دو بار گزیده نمی‌شوند و انتظار برای انقراض ویندوز ۱۰ و تصاحب سهم آن توسط ویندوز ۱۱ را به عنوان استراتژی خود انتخاب می‌کنند؟

با اعلام انتشار به‌روزرسانی جدید برای ویندوز ۱۱، می‌توان تقریباً مطمئن بود که مایکروسافت قصد انتشار ویندوز ۱۲ را در سال ۲۰۲۴ ندارد.

تغییرات بنیادین UX‌ در زمان مدیریت پانای محتمل بود، اما به نظر می‌رسد تیم رهبری جدید فعلاً علاقه‌ای به تغییرات شدید UX نداشته باشد و شاید تمام آن ویژگی‌ها و تغییرات را برای ویندوز ۱۲ و سال ۲۰۲۵ نگه داشته است؛ اگرچه به‌نظر نمی‌رسد که مایکروسافت اصلاً علاقه‌ای به عرضه‌ی نسخه‌ی ۱۲ سیستم‌عامل خود داشته باشد.

اگر مایکروسافت می‌توانست این کار را با ویندوز بکند، دیگر هرگز نگران پراکنده‌شدن کاربران میان نسخه‌های گوناگون سیستم‌عاملش نبود. احتمالاً هدف رویایی مایکروسافت این است که ویندوز به عنوان یک سرویس، هر هفته یا هر ماه با ویژگی‌های جدید و با تضمین خدمت‌رسانی تا پایان عمر رایانه در اختیار کاربران قرار گیرد. آیا ردموندی‌ها به این هدف خواهند رسید؟ باید منتظر ماند و دید.