«تایتان» به‌ گل نشست؛ چرا پروژه‌ خودروی اپل شکست خورد؟

در سال ۲۰۱۷ تیم کوک، مدیر عامل اپل، خبری را تأیید کرد که صنعت خودروی جهانی مدت‌ها از آن واهمه داشت؛ غول فناوری آمریکایی در حال توسعه‌ی خودروی خودران بود.

کوک در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت:

ما روی سیستم‌های خودمختار تمرکز کرده‌ایم و یکی از اهداف سیستم‌های خودمختار، اتومبیل‌های خودران است که به نوعی آن را مادر تمام پروژه‌های هوش مصنوعی فعلی می‌دانیم. خودمختاری برای ما فوق‌العاده هیجان‌انگیز است، چرا که احتمالاً این یکی از دشوارترین پروژه‌های هوش مصنوعی محسوب می‌شود که می‌توان روی آن کار کرد و خواهیم دید که ما را به کجا می‌برد.

هفت سال بعد مشخص شد که این بلندپروازی‌ها اپل را به هیچ جایی نبرده و سه‌شنبه‌ی هفته گذشته مارک گورمن، مدیر بلومبرگ تأیید کرد که اپل در حال تعطیل کردن پروژه‌ی مخفی خودروی خود است و بیشتر کارکنان این تیم به بخش هوش مصنوعی مولد این شرکت منتقل شده‌اند. کارکنان دیگر نیز احتمالاً اخراج خواهند شد و این خودرو به لیست سایر محصولاتی که هرگز رنگ واقعیت را به خود نخواهند دید، همچون Apple TV و Paladin پیوسته است.

طراحی و ساخت خودرو کار پیچیده‌ای است. برای رسیدن به این هدف، تولیدکنندگان جهانی خودرو، با هزاران تأمین‌کننده که مسئولیت تولید سخت‌افزار یا ابزارهای نرم‌افزاری را بر عهده دارند در ارتباط هستند. به عبارت دیگر، هر شرکت فناوری که می‌خواهد وارد بازار خودرو شود، نیاز به مشارکت دارد. همین امر برای هر خودروسازی که می‌خواهد با شرکت‌های حوزه‌ی فناوری رقابت کند نیز صدق می‌کند. به نظر می‌رسد اپل به این نتیجه رسیده است که این بازار ارزش دردسرهایش را ندارد.

زمانی که اپل کار روی پروژه‌ی خودروی الکتریکی موسوم‌ به «تایتان» (Titan) را تقریباً یک دهه پیش شروع کرد، دو رویکرد اصلی در مورد اینکه چطور این کار را انجام دهند، وجود داشت:

• ساخت یک وسیله نقلیه الکتریکی کمتر جاه‌طلبانه با قابلیت‌های خودران مطابق با خودروهای شرکت تسلا؛‌ به این معنی که خودرو می‌تواند خودش در بزرگراه‌ها و برخی جاده‌ها رانندگی کند، اما نه در همه‌جا.
• متحول کردن دنیا با ساخت یک وسیله نقلیه خودران تمام‌عیار که نمونه‌ی آن را تابه‌حال کسی ندیده است و می‌تواند افراد را از نقطه A به نقطه B بدون مداخله‌ی راننده جابه‌جا کند.

البته که اپل رویکرد دوم را انتخاب کرد و دردسرها از همین‌جا شروع شد. تمام این سال‌ها اپل فکر می‌کرد می‌تواند در عین ارائه‌ی طراحی پیشگامانه، چالش سیستم‌ تماماً خودران را که صنعت خودرو هنوز با آن دست‌وپنجه نرم‌ می‌کند، حل کند؛ اما غلبه بر این چالش حتی برای اپل نیز بسیار دشوار بود.

و حالا تقریباً یک دهه پس از راه‌اندازی پروژه‌ی «تایتان»، اپل دقیقاً به همان جایی که شروع کرده بود، بازگشته است. خودروی اپل به‌عنوان کانسپتی مبهم و مرموز باقی می‌ماند و هرگز شکلی فراتر از تصورات عجیب‌‌وغریب وفادارترین طرفداران این شرکت به خود نمی‌گیرد.

جالب اینکه تصمیم اپل به کنسل کردن پروژه‌ی Apple Car با ذوق و خوشحالی رقبا و بیشتر از همه، سرمایه‌گذاران روبه‌رو شده است.

این صحبت‌ها بدان معنا نیست که خودروی اپل در کل اهمیتی ندارد، بلکه به مفهوم آن است که اپل بهتر است روی پروژه‌های پرهیاهوی دیگری که از پسش برمی‌آید، همچون هوش مصنوعی، تمرکز کند. اپل هنوز به‌لطف سیستم اطلاعات‌سرگرمی CarPlay، جایگاه قابل‌ توجهی در صنعت خودرو دارد.

بسیاری از رانندگان، قابلیت‌های مربوط به خودروی آیفون را به فناوری‌ای که خودروسازان از صفر برای محصولشان توسعه‌ داده‌اند، ترجیح می‌دهند؛ تاحدی‌که بسیاری از رانندگان در ایالات‌متحده بی‌صبرانه منتظر عرضه‌ی نسل بعدی کارپلی هستند که قرار است با کنترل روی چندین صفحه‌نمایش، یکپارچه‌سازی دوربین، نظارت بر خودرو و کنترل آب و هوا به طرز چشمگیری عملکرد رابط کاربری اپل در خودرو را بهبود بخشد و داده‌های بسیاری از رانندگی و خودرو ازجمله میانگین سرعت، راندمان سوخت و بهره‌وری انرژی را در اختیار راننده قرار دهد.

صنعت خودروسازی جهانی نیز از اعلامیه‌ی اپل در کنفرانس WWDC 2022 در مورد ویژگی‌های جدید کارپلی کاملاً غافلگیر شدند و اکثر بازیگران اصلی بازار خودرو ازجمله بی‌ام‌و، آئودی، کادیلاک، بیوک، چری، شورولت، فورد، هوندا، جیپ، فیات، لندرور، لوسید، مرسدس بنز، تویوتا و بسیاری دیگر تاکنون تأیید کرده‌اند که این نسخه برای وسایل نقلیه‌ی آن‌ها نیز عرضه خواهد شد.

اپل کارپلی برای خودروسازها آنقدر مهم است که سونگ چانگ هیون، مهندس سابق اپل و مایکروسافت و رئیس فعلی گروه هیوندای موتورز که شخصاً ریاست بخش توسعه‌ی نرم‌افزار این گروه را نیز بر عهده دارد، می‌گوید: «اولین وظیفه‌ی من پس از انتصاب به ریاست هیئت‌مدیره در سال ۲۰۲۱، پیگیری فوری نقص آشکار ادغام کارپلی بی‌سیم در وسایل نقلیه‌مان بود.» او اطمینان داد که اتصال بی‌سیم کارپلی سرانجام در پرچمدار جدید و تمام‌الکتریک کیا یعنی EV9 ارائه می‌شود.

سازندگان چینی در سایه‌ی کاهش فروش گوشی‌های هوشمند، مشتاق ورود به بازار خودرو هستند. بسیاری از آن‌ها برای انجام این کار با خودروسازان سنتی‌تر همکاری می‌کنند. برای مثال، شیائومی چند ماه پیش اولین خودروی برقی خود را رونمایی و اعلام کرد که قصد دارد با کمک BAIC، خودروساز دولتی چین، به خودروساز برتر جهانی تبدیل شود. بایدو نیز یکی دیگر از غول‌های فناوری چین است که با هلدینگ جیلی روی خودروی برقی کار می‌کند. هواوی و چری نیز ۴ ماه پیش از خودروی الکتریکی با نام تجاری جدید Luxeed رونمایی کردند.

سقوط پروژه‌ی Apple Car همزمان با دورانی است که چشم‌اندازی تیره‌ و تار برای وسایل نقلیه‌ی الکتریکی و خودران مشاهده می‌شود. پس از سال‌ها رؤیابافی برای تسلط وسایل نقلیه‌ی بدون راننده و باتری‌دار بر حمل‌ونقل شخصی، امروزه این صنعت با دردسرهای رو به رشد و جدی‌ای روبه‌رو است. سرمایه‌گذاری‌ها یکی پس از دیگری لغو، کارخانه‌ها متوقف و خط تولید مدل‌ها برچیده می‌شود.

شرکت‌هایی همچون ریویان و لوسید که تنها بر تولید وسایل نقلیه‌ی تمام الکتریکی متمرکزند و شرکت‌هایی که به‌طور انحصاری وسایل نقلیه پلاگین می‌سازند، سخت در تلاش برای یافتن مشتری هستند، چراکه بیشتر مردم به‌دنبال خودروهای مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند و ترجیح می‌دهند سراغ خودروهای هیبریدی بروند.

به‌گفته‌ی تحلیلگر ارشد شرکت مشاوره‌ی Guidehouse Insights، «اگر اپل ناگهان با چتر نجات به دل این بازار می‌زد، احتمالاً با بادهای مخالف مشابهی روبه‌رو می‌شد. مقرون‌به‌صرفه نگه‌داشتن قیمت محصول، مشکل بسیار بزرگی است و از آنجا که اپل نمی‌خواهد خودروی برقی ارزان‌قیمت عرضه کند، در بازار پریمیوم جایش به‌شدت تنگ شود. وقتی لوسید و ریویان نمی‌توانند راهی برای فروش خودروهای برقی گران‌قیمتشان پیدا کنند، قطعاً کار برای تازه‌وارد دیگری مانند اپل سخت خواهد بود.»

عرضه‌ی وسیله‌ی نقلیه‌ی کاملاً خودران نیز به اندازه‌ی عرضه‌ی خودروی لوکس و گران‌قیمت چالش‌برانگیز است. کافی است به ماجراجویی‌های شرکت‌های مختلف در کالیفرنیا نگاه کنید؛ جایی که اتومبیل‌های آزمایشی خودران به دفعات زیاد با عابران پیاده، اتوبوس‌ها و دوچرخه‌سواران برخورد می‌کنند. عجیب نیست که توقف پروژه‌ی تایتان اپل با تیره‌تر شدن چشم‌انداز وسایل نقلیه‌ی الکتریکی و خودران همزمان شده است.

بی‌شک، توسعه‌ی سخت‌افزار و نرم‌افزار برای سیستم خودران، بیشتر از ساخت خودروی کامل با قابلیت‌های اپل همسو است و این شرکت به‌وضوح پیشرفت‌هایی در این زمینه داشته است. برای مثال، کوپرتینونشین‌ها ناوگان نسبتاً بزرگی از خودروهای خودران را در کالیفرنیا آزمایش کردند و حتی یک گزارش ایمنی که به‌طرز خنده‌داری فقط هفت صفحه بود (در مقایسه با گزارش‌های حدوداً ۴۰ صفحه‌ای شرکت‌های دیگر)‌ را به تنظیم‌کنندگان مقررات فدرال ارائه داده‌اند. حتی واشنگتن‌پست گزارش داد که سال گذشته، اپل نسبت به شرکت‌های Waymo و Cruise از نظر مایل‌های پیموده‌شده توسط وسایل نقلیه خودران برتری داشته است.

اما در نهایت اپل نتوانست به پای شرکت‌هایی که سال‌ها روی این مشکل کار می‌کردند و منابع بیشتری در اختیار داشتند، برسد. غول دنیای فناوری هرگز مجوزی از رگولاتورهای کالیفرنیا دریافت نکرد تا وسایل نقلیه‌ی خود را بدون راننده در صندلی جلو آزمایش کند و اگرچه اندازه‌ی ناوگان این شرکت نیز نسبتاً ثابت ماند، اپل همچنان به حفظ آن پایبند بود.

مطمئناً اپل نیز می‌تواند همچون بسیاری از شرکت‌های دیگر، چندین خودرو را با حسگرها و نرم‌افزارهای مختلف و سیستم خودران توسعه دهد. خودروهای خودران بیش از ۳۰ شرکت درحال‌حاضر در جاده‌های کالیفرنیا مشغول رفت‌وآمد هستند. پیداکردن یک تویوتا هایلندر و چسباندن چند دوربین و حسگر لایدار روی آن اصلاً کار سختی نیست.

اما آنچه برای اپل چالش‌برانگیز بود، دو مرحله‌ی بعدی بود. با توجه به تمایل شدید اپل به هرچه محصورتر کردن اکوسیستم خود، تنها راهی که می‌توانست به بازار خودرو وارد شود احتمالاً استفاده از اکوسیستم بسته‌ی تاکسی رباتی بود که شاید آن را به‌عنوان سرویس اشتراک ماهانه عرضه می‌کرد. اما این خود یک مدل کسب‌وکار پیچیده است که کارکردش هنوز ثابت نشده است و حتی ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت خودروسازی تسلا هم نتوانسته ریاضیات و فناوری مربوط به آن را به سرانجامی برساند.

از‌سوی‌دیگر، هیچ‌یک از قراردادهای شایعه‌شده‌ی اپل هرگز به نتیجه نرسید. شایعاتی مبنی‌بر همکاری‌ با تأمین‌کننده‌ی قطعات خودروی کانادایی Magna International، شرکت باتری‌ساز کره‌ای ال‌جی، شرکت‌ چینی توسعه‌دهنده نرم‌افزار خودمختار Didi Chuxing و شرکت خودروساز آمریکایی Canoo به گوش می‌رسید؛ اما هیچ یک رنگ واقعیت به خود نگرفت. یک روز می‌گفتند اپل می‌خواهد با BMW وارد همکاری شود؛‌ روز بعد می‌گفتند فولکس واگن شریک نهایی است؛ یا نه اصلاً، هیوندای یا نیسان شریک بهتری نیست؟ تا اینکه در سال ۲۰۲۱، هیوندای تأیید کرد در حال مذاکرات اولیه برای توسعه‌ی خودرویی با شراکت اپل است که احتمالاً در کارخانه‌ی مونتاژ کیا در جورجیا تولید می‌شد.

اما در نهایت، این مذاکرات به نتیجه نرسید و وقتی هیچ‌یک از خودروسازان مطرح برای ساخت خودروی مدنظر اپل پا پیش نگذاشت، غول آمریکایی تصمیم گرفت به سمت نرم‌افزار حرکت کند. بدین‌ترتیب، استارتاپ Drive.AI را تنها چند روز قبل از تمام شدن نقدینگی تصاحب کرد و تیم کوچک مهندسان متخصص وسایل نقلیه‌ی خودران این شرکت را به خدمت گرفت؛‌ هرچند هرگز نتوانست تصمیم بگیرد که دقیقاً چه کسی باید مسئول کل این عملیات باشد.

طبق گزارش بلومبرگ، هنگامی که اپل پروژه‌ی خودروی خود را تعطیل کرد، سطح جاه‌طلبی‌هایش را از توسعه‌ی خودروی کاملاً خودران به توسعه‌ی خودروی برقی مجهز به سیستم‌های کمک‌راننده‌ی خودکار پایین آورده بود. اپل متوجه شد در این شرایط حرفی تازه‌ای برای گفتن در این بازار ندارد، چرا که خودروسازان بسیاری همچون تسلا، جنرال موتورز و فورد سال‌ها است با این سیستم‌های کمک‌راننده در جاده‌ها مشغول تردد هستند.

بلومبرگ گزارش داد که خودروهای تماما خودران دیگر از مُد افتاده‌اند و در عوض، نوبت محبوبیت سیستم کمک‌راننده‌ی پیشرفته‌ سطح ۲ پلاس (Level 2+ ADAS)، چیزی مشابه سیستم تمام خودران تسلا یا سوپر کروز جنرال موتورز، رسیده است.

در این وضعیت، تاریخ عرضه‌ی خودروی اپل که برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده بود، به سال ۲۰۲۸ موکول شد؛ اما تا آن موقع دیگر خیلی دیر بود. بلومبرگ هشدار داد که اگر اپل به این نتیجه برسد که قادر به عرضه‌ی خودروی برقی با این قابلیت‌های محدود نیست، ممکن است مدیران ارشد اپل پروژه‌ی تایتان را تعطیل کنند.

باتمام این حرف‌ها، واضح است که مدیران اپل به‌دلیل هزینه‌های هنگفت و ریسک ایمنی سیستم خودران، هرگز کاملا مطمئن نبودند که پروژه‌ی Apple Car به سرانجام برسد و از سوی دیگر، هیچ‌کس در اپل نبود که بتواند چنین پروژه‌ی بلندپروازانه‌ای را به ثمر برساند. باور جاه‌طلبانه‌ی اپل به اینکه می‌تواند خودرویی بهتر از تسلا و سایر خودروسازندگان دیگر تولید کند، در نهایت به شکست پروژه منجر شد.

ورود اپل به بازار خودرو می‌توانست این شرکت را به درآمدی چند تریلیون‌دلاری برساند (اپل در نظر داشت هر خودرو را به قیمت ۱۰۰ هزار دلار بفروشد)، اما حالا باید دنبال بازار دیگری برای افزایش درآمد باشد؛ مثل عینک‌های واقعیت افزوده، ایرپادز مجهز به هوش مصنوعی و دوربین، آیپدهای تاشو، مک‌هایی با نمایشگر لمسی یا حتی دستگاه‌های رباتیک رومیزی. هرچند هیچ‌کدام از این‌ها به‌اندازه‌ی خودرو برای اپل درآمدزا نخواهند بود.