همه‌چیز درباره SearchGPT؛ موتور جست‌وجوی هوش مصنوعی OpenAI

۴ جولای ۲۰۲۴ (۴ مرداد) شرکت OpenAI سرانجام موتور جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی خود را با نام SearchGPT معرفی کرد. هرچند این موتور جست‌وجو درحال‌حاضر به‌صورت نسخه‌ی آزمایشی با دسترسی محدود ارائه شده است، ولی به گفته‌ی اوپن‌ای‌آی درنهایت با چت‌ جی‌پی‌تی ادغام می‌شود.

سرچ جی‌پی‌تی با بهره‌گیری از پتانسیل‌های مدل‌ های زبانی بزرگ و کنار زدن الگوریتم‌های رایج، الگوی سرچ کاربران را از محتوای سئوشده براساس کلمات کلیدی، به جست‌وجوی محاوره‌ای تغییر می‌دهد. به‌عبارتی کاربران می‌توانند به زبان طبیعی سؤالات خود را بپرسند، برخلاف روال کار موتورهای جست‌وجوی سنتی که کاربران برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر باید از کلیدواژه‌های خاصی استفاده کنند.

مهرداد عیسی‌لو

و بالاخره SearchGPT؛ موتور جست‌وجوی OpenAI با محوریت هوش مصنوعی معرفی شد

مطالعه '3

آیا این موتور جست‌وجو می‌تواند جایگزین رقبای سنتی قدرتمندی مانند گوگل شود؟ تفاوت سرچ جی‌پی‌تی با دیگر موتورهای جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی مانند پرپلکسیتی و حتی چت‌بات ChatGPT چیست؟ برای آشنایی با جدیدترین پلتفرم هوش مصنوعی OpenAI که علاقه‌مندان فناوری را به هیجان آورده است، با زومیت همراه باشید.

سرچ جی‌پی‌تی در هسته‌ی مرکزی خود از تمام مدل‌های زبانی بزرگ هوش مصنوعی (LLMها) شرکت OpenAI پشتیبانی می‌کند. همان‌طور که می‌دانید این مدل‌ها قادرند متون و جملات انسانی را پردازش و درک کنند و به‌طور متقابل متن‌هایی را به زبان طبیعی انسان‌ها «تولید» کنند. حالا باتوجه‌به بهره‌گیری از اطلاعات به‌روزشده و زمان واقعی، کارایی موتور جست‌وجو فوق‌العاده بالاتر می‌رود و قادر خواهد بود پاسخ‌های بسیار دقیقی به پرسش‌ها و درخواست‌های کاربران بدهد.

در وهله‌ی اول باید بدانیم که سرچ جی‌پی‌تی صرفاً چت‌بات دیگری شبیه چت‌جی‌پی‌تی نیست، هرچند با عناصر مشابهی مانند قابلیت مکالمه‌ و مدل‌های زبانی بزرگ کار می‌کند. بیایید نگاهی به ویژگی‌های اصلی این موتور جست‌وجو داشته باشیم:

سرچ جی‌پی‌تی به‌جای اینکه در پاسخ به پرسش‌های کاربران، فهرستی از لینک‌ها را به نمایش درآورد، باتوجه‌به نوع درخواست کاربر به او مستقیماً پاسخ می‌دهد.

برای مثال اگر از SearchGPT بپرسید: «بهترین هدفون بی‌سیم با قابلیت حذف نویز در سال ۲۰۲۴ چیست؟» این موتور جست‌وجو مستقیماً رقبای برتر را معرفی و نقاط قوت و ضعف آن‌ها را براساس نظرات کارشناسان و بازخورد کاربران برجسته می‌کند.

این ویژگی مانع از این نمی‌شود که کاربران به صفحات وب منبع دسترسی نداشته باشند: ویژگی دوم سرچ جی‌پی‌تی به‌طور خاص افراد را به وبسایت‌های مربوط به پرسش‌ها یا عبارات جست‌وجوشده هدایت می‌کند.

سرچ جی‌پی‌تی در پاسخ به جست‌وجوی کاربران، صرفاً نتایج نهایی را نمایش نمی‌دهد، بلکه برای شفاف‌سازی، بررسی عمیق‌تر موضوعات و البته اعتبارسنجی و راستی‌آزمایی پاسخ‌ها، منابع مرتبط و مورد استفاده در پاسخ‌های مستقیم را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا به‌راحتی بتوانند با مراجعه به هر منبع، مطالب بیشتری را بخوانند و به جزئیات بیشتری دست پیدا کنند.

سرچ جی‌پی‌تی به کاربران اجازه می‌دهد سؤالات خود را به‌صورت گفت‌وگو پیش ببرند. بنابراین کاربران مجبور نیستند برای دریافت بهترین اطلاعات در مورد هر سوژه، چند کلمه‌ی کلیدی را به‌دقت انتخاب کنند، بلکه سؤالی را که در ذهنشان است، به همان ترتیب محاوره‌ای تایپ خواهند کرد. این موتور جست‌وجو، با تجزیه‌وتحلیل عبارت یا جمله‌ی مخاطب، مفهوم آن را درک می‌کند و به دنبال پاسخ می‌گردد.

کاربران می‌توانند پس از طرح سؤال و بررسی جواب‌های مستقیم یا مرور منابع ارائه‌شده، سؤالات متوالی بعدی خود را بپرسند یا سؤال اول خود را اصلاح کنند. در این حالت هوش مصنوعی سرچ جی‌پی‌تی زمینه‌ی گفت‌وگو را بهتر می‌فهمد و پاسخ‌های دقیق‌تر و متناسب‌تری ارائه می‌کند.

به‌عبارتی ما با یک تجربه‌ی جست‌وجوی تعاملی‌تر و شخصی‌شده‌تر مواجهیم که مشابه گفت‌وگوی دوطرفه جلو می‌رود و روند جست‌وجو را جذاب‌تر و کارآمدتر می‌کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های سرچ جی‌پی‌تی که احتمالاً به‌زودی جزئیات بیشتری از آن منتشر خواهد شد، «پاسخ‌های تصویری» (Visual Answers) است. این موتور جست‌وجوی هوش مصنوعی پاسخ درخواست‌ها و پرسش‌های کاربران را با اطلاعات تصویری کامل می‌کند و درک داده‌های پیچیده را در یک نگاه آسان‌تر می‌کند.

سرچ جی‌پی‌تی پس از ارائه‌ی پاسخ اولیه به جست‌وجوی کاربران، لینک‌های مرتبط دیگری هم را در سایدبار نمایش می‌دهد. این ویژگی به کاربر اجازه می‌دهد موضوعات مرتبط را هم بررسی کند و به نمای جامعی از چشم‌انداز اطلاعاتی پیرامون سوژه‌ی مورد نظر خود دسترسی داشته باشد.

سرچ‌جی‌پی‌تی از اطلاعات وب در زمان حال استفاده می‌کند تا بهترین پاسخ‌های به‌روز را در نتایج خود لحاظ کند؛ بنابراین در این پلتفرم ما با محدودیت زمانی اطلاعات چت‌بات‌هایی که دسترسی آنی به دنیا وب ندارند، مواجه نخواهیم بود.

یکی از جنبه‌های مهم توسعه‌ی SearchGPT را می‌توانیم همکاری آن با ناشران محتوا بدانیم. OpenAI با سازمان‌های خبری مختلف از جمله وال‌استریت ژورنال، آسوشیتدپرس و وکس‌مدیا همکاری نزدیک دارد و اخیراً مشارکت خود را با اپل نیز اعلام کرده است.

این قراردادهای همکاری باعث می‌شود سرچ جی‌پی‌تی از طرفی معتبرترین نقل‌قول‌ها و منابع را در اختیار کاربران بگذارد و از طرف دیگر با تضمین تعامل روزافزون کاربر و منتشرکنندگان محتوا، اعتبار فعالیت آن‌ها را حفظ و به موفقیت و رشدشان کمک کند.

اوپن‌ای‌آی می‌گوید فعالانه به دنبال بازخورد کاربران است تا از این طریق به‌طور مستمر موتور جست‌وجوی هوش مصنوعی خود را بهبود دهد. دریافت بازخوردهای مداوم تضمین می‌کند که موتور جست‌وجو بر اساس تجربیات و نیازهای واقعی کاربران توسعه می‌یابد و در طول زمان کارآمدتر و کاربرپسندتر می‌شود.

سرچ‌جی‌پی‌تی با درک زمینه و قصد کاربر از عبارتی که جست‌وجو می‌کند، فراتر از تطبیق کلمات کلیدی پیش می‌رود. این موتور جست‌وجو با پشتیبانی کامل از مدل‌های زبانی بزرگ خانواده‌ی GPT-4 فاکتورهایی مانند زبان مورد استفاده، رابطه‌ی بین کلمات و حتی سابقه جست‌وجوی کاربر را تجزیه‌وتحلیل می‌کند تا نتایج مرتبط‌تری ارائه دهد.

مشابه موتورهای جست‌وجوی سنتی، سرچ جی‌پی‌تی هم عملیات کراولینگ وب و ایندکس کردن اطلاعات را انجام می‌دهد، با این تفاوت که به‌جای الگوریتم‌های تخصصی سئو و نظیر آن، برای درک و پردازش عمیق‌تر این اطلاعات از هوش مصنوعی استفاده می‌کند. سپس به‌جای لیست‌کردن لینک‌ها، خلاصه‌ای از بهترین اطلاعات مرتبط را برای کاربر نمایش می‌دهد و نکات مهم‌تر را برجسته‌سازی می‌کند.

نکته‌ی قابل‌ توجه دیگر اینکه سرچ جی‌پی‌تی به شیوه‌ای طراحی شده است که در طول زمان «یاد می‌گیرد» و «بهتر عمل می‌کند». به گفته‌ی شرکت OpenAI، درحالی‌که کاربران با موتور جست‌وجو در تعامل‌اند، سرچ جی‌پی‌تی از جست‌وجوهای قبلی هر کاربر مسائل جدیدی را یاد می‌گیرد و الگوریتم‌های خود را برای ارائه‌ی نتایج بهتر، بهینه‌تر تنظیم می‌کند.

در مرحله‌ی بعد به‌جای لینک‌دهی مستقیم، نام انواع گونه‌ها را به همراه ویژگی آن‌ها لیست می‌کند و درعین‌حال لینک منابع اصلی را هم در اختیار کاربر می‌گذارد.

حالا بیایید این مراحل را به‌صورت مجزا ببینیم:

• در مرحله‌ی اول کاربر درخواست خود را در کادر بزرگی می‌نویسد که در آن نوشته شده است: «به دنبال چه چیزی هستید؟»
• در مرحله‌ی دوم مدل زبانی بزرگ درخواست کاربر، معانی ظریف و حتی آنچه را که مستقیماً گفته نشده است، تجزیه‌وتحلیل می‌کند. در این فرایند، موتور جست‌وجو به زمینه یا کانتکست موضوع مورد نظر کاربر پی می‌برد.
• در مرحله‌ی سوم وب کراولینگ و بازیابی اطلاعات یعنی جست‌وجوی بلادرنگ داده‌ها از منابع معتبر وب انجام می‌شود.
• در مرحله‌ی چهارم «تولید پاسخ» به‌صورت خلاصه‌ی مفید به زبان محاوره‌ای، هایلایت‌کردن نکات مهم و لینک دادن به منابع صورت می‌گیرد.
• مرحله‌ی پنجم مرحله‌ی پیگیری‌های تعاملی است. کاربر می‌تواند سؤالات بعدی خود را بپرسد، درست همان‌طور که با شخص دیگری مکالمه می‌کند. هوش مصنوعی از اطلاعاتی که طی تعامل با کاربر جمع‌آوری کرده، برای ارائه‌ی پاسخ‌های شخصی‌تر و خاص‌تر استفاده می‌کند.

SearchGPT و ChatGPT هر دو توسط شرکت OpenAI توسعه داده شده‌اند و بی‌تردید از فناوری‌های هوش مصنوعی «تقریباً» مشابهی استفاده می‌کنند، اما این دو پلتفرم اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند و طبعاً نحوه‌ی کار متفاوتی هم دارند.

یکی از دلایلی که باعث شده بسیاری از مردم سرچ جی‌پی‌تی و چت جی‌پی‌تی را با هم یکسان بدانند، زوایای مشترک آن‌ها است. برای مثال این دو پلتفرم هر دو بر مبنای مکالمه کار می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند تعامل و گفت‌وگو با زبان طبیعی را ادامه دهند.

هر دو پلتفرم هوش مصنوعی به حجم وسیعی از اطلاعات دسترسی دارند، اگرچه ممکن است تازگی و منابع این اطلاعات متفاوت باشد. در جدول زیر تمایز این دو ابزار هوش مصنوعی را به‌روشنی مشاهده می‌کنید:

البته از آنجایی که هر دو ابزار هنوز در دست توسعه هستند، احتمالاً قابلیت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها در طول زمان تکامل خواهد یافت.

درحال‌حاضر، SearchGPT در مرحله‌ی آزمایشی قرار دارد و به طور گسترده در دسترس عموم قرار نگرفته است. OpenAI می‌گوید فعلاً این نمونه‌ی اولیه را با گروه منتخبی از کاربران و ناشران برای جمع‌آوری بازخورد و اصلاح محصول تست می‌کند.

اگر می‌خواهید کار با سرچ جی‌پی‌تی را امتحان کنید، می‌توانید در فهرست انتظار صفحه‌ی وب SearchGPT ثبت‌نام کنید (البته برای این کار به ساخت اکانت چت جی‌پی‌تی نیاز دارید).

OpenAI هنوز جدول زمانی خاصی برای دسترسی عمومی به این موتور جست‌وجو اعلام نکرده و بعید است نسخه‌ی جهانی آن تا پایان سال ۲۰۲۴ منتشر شود. به‌احتمال زیاد ویژگی‌های SearchGPT در طول سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ به‌تدریج با ChatGPT ادغام می‌شوند و بسته به آزمایش و بازخورد کاربران، نسخه‌ی مستقل این موتور جست‌وجو پس از این مراحل معرفی خواهد شد.

در حال حاضر نسخه‌ی آزمایشی سرچ‌جی‌پی‌تی به‌رایگان در دسترس ۱۰ هزار کاربر منتخب قرار گرفته، اما باتوجه‌به هزینه‌های عملیاتی بالای مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی، احتمالاً OpenAI در آینده راه‌هایی را برای کسب درآمد از SearchGPT در نظر می‌گیرد.

سرچ‌جی‌پی‌تی امیدوارکننده و هیجان‌انگیز به‌نظر می‌رسد، اما شکی نیست که در این رقابت گوگل دست بالا را دارد.

گوگل طی چند دهه‌ی اخیر فهرست بی‌نظیری از صفحات وب ایجاد کرده که امکان دسترسی به مخزن عظیمی از اطلاعات را فراهم می‌کند. به‌علاوه این شرکت با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها نه‌تنها جایگاه اول بازار موتورهای جست‌وجو را به دست آورده، بلکه جایگاه خود را در عادات کاربران نیز مستحکم کرده است و بسیاری از ما آن را موتور جست‌وجوی پیش‌فرض خودمان می‌دانیم.

بااین‌حال ویژگی‌های اصلی سرچ جی‌پی‌تی مانند تمرکز بر هدف کاربر و ارائه‌ی پاسخ‌های مستقیم خلاصه‌شده، همان‌طور که فاصله‌ی بیشتری با روش‌های اعلام نتایج موتورهای جست‌وجوی سنتی دارد، می‌تواند فضای جست‌وجوی کاربران را به‌کلی متحول کند و ورق را به سود این موتور جست‌وجوی جدید هوش مصنوعی برگرداند.

سرچ جی‌پی‌تی با ارائه‌ی تجربه‌ی کاربری موفق، می‌تواند بخشی از سهم بازار گوگل را به خود اختصاص دهد، ولی بعید است گوگل هم هیچ واکنشی نشان ندهد و رویه‌ی سابق خود را ادامه دهد. این شرکت پیش‌ازاین هم برخی قابلیت‌های هوش مصنوعی را به موتور جست‌وجوی خود افزوده؛ ولی آیا شاهد ادغام کامل جمنای در موتور جست‌وجوی گوگل خواهیم بود؟

اگرچه سرچ‌جی‌پی‌تی مستقیماً با ناشران محتوا همکاری می‌کند، ویژگی پاسخ مستقیم به پرسش‌های کاربران نگرانی‌های جدیدی را در صنف فعالین وب‌سایت‌ها به وجود آورده است. آن‌ها با این ریسک مواجهند که در بسیاری از مواقع کاربران با پاسخ‌های خلاصه‌شده‌ی اولیه‌ی سرچ‌جی‌پی‌تی، به اطلاعات مورد نظرشان دست پیدا کنند و درنتیجه، ترافیک وب‌سایت‌های منبع تاحد زیادی کاهش پیدا کند. این نگرانی دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد و کارشناسان امیدوارند اوپن‌ای‌آی در همکاری با ناشران محتوا، راهی برای رفع مشکل پیشنهاد دهد.

یکی دیگر از مسائلی که شاید نگرانی در مورد آن زودهنگام باشد، سوگیری‌های بالقوه در پاسخ‌های هوش مصنوعی، اشاعه‌ی اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده و پیامدهای ردیابی تجزیه‌وتحلیل رفتار کاربر در زمینه‌ی حریم خصوصی است.

سرچ جی‌پی‌تی اولین موتور جست‌وجویی که نیست که با هوش مصنوعی تقویت شده و تلاش می‌کند نحوه‌ی تعامل کاربران با اطلاعات آنلاین و رسیدن به پاسخ‌های مورد نظر آن‌ها را تغییر دهد. کاربرانی که پیش از این تجربه‌ی کار با Perplexity و AI Overviews را داشته‌اند، ممکن است فکر کنند سرچ جی‌پی‌تی عملکرد مشابهی با این ابزارهای هوش مصنوعی دارد. به همین دلیل در این بخش نگاهی داریم به مهم‌ترین وجوه تمایز این دو رقیب با سرچ جی‌پی‌تی.

هرچند پرپلکسیتی هم مانند سرچ جی‌پی‌تی پاسخ‌های مستقیمی به سؤالات کاربران می‌دهد و لینک‌های منبع را نیز در اختیار مخاطب می‌گذارد، ولی از سمت ناشران محتوا مورد انتقاد قرار گرفته و به کپی‌برداری خلاصه‌های محتوا متهم شده است.

در مقابل سرچ جی‌پی‌تی از ابتدا با کانال‌های انتشار محتوا همکاری کرده و بدین‌طریق تلاش می‌کند پاسخ‌های معتبرتری به سؤالات کاربران بدهد. به‌علاوه برای افرادی که در تحقیقات خود به آخرین اطلاعات نیاز دارند، به‌روز بودن پاسخ‌های این موتور جست‌وجو، مزیت قابل‌ توجهی نسبت به Perplexity محسوب می‌شود.

پلتفرم AI Overviews درست شبیه سرچ جی‌پی‌تی، با استفاده از هوش مصنوعی در پاسخ به درخواست کاربران نکات مهم منابع مختلف را خلاصه می‌کند. با این حال SearchGPT برای کاربرانی که به دنبال تحقیقات عمیق و منبع‌یابی شفاف هستند، مناسب‌تر به نظر می‌رسد، درحالی‌که AI Overviews برای مرور سریع محتوا و اطلاعات مقدماتی مفیدتر واقع می‌شود.

در پایان، ورود SearchGPT به بازار موتورهای جست‌وجو احتمالاً رقابت بازیگران اصلی این حوزه تشدید می‌کند و آن‌ها را به نوآوری‌های بیشتر و بهبود روش‌های پاسخ‌دهی به درخواست‌های کاربران وا می‌دارد.

همان‌طور که ظهور ChatGPT به سر برکشیدن جمنای، کلاد (آنتروپیک)، متا AI، گراک و نظیر آن‌ها منجر شد، شاید SearchGPT گوگل و دیگر موتورهای جست‌وجوی سنتی را وادار کند با پلتفرم‌های جست‌وجوی کاملاً جدید، هوش مصنوعی را در سطوحی عمیق‌تر با محصولات فعلی خود ادغام کنند. در هر حال مهم این است که رقابت بیشتر موتورهای جست‌وجو، محصولات بهینه‌تری را در اختیار کاربران می‌گذارد.

شاید در آینده سرچ جی‌پی‌تی را گامی بسیار مهم در مسیر تکامل موتورهای جست‌وجو ببینیم. رابط محاوره‌ای، تمرکز بر پاسخ‌های مستقیم و تعهد به شفافیت منابع، می‌تواند پارادایم نحوه‌ی دسترسی و تعامل ما با اطلاعات آنلاین را تغییر دهد. شما آینده‌ی موتورهای جست‌وجو را چگونه می‌بینید؟