جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۷ به کاشفان امواج گرانشی رسید

بری سی. باریش (Barry C. Barish)، رینر ویس (Rainer Weiss) و کیپ اس. تورن (Kip S. Thorne) برنده‌ی جایزه‌ی نوبل فیزیک در سال ۲۰۱۷ شدند. این سه فرد از اعضای گروه همکاری موسوم به آشکارساز LIGO-Virgo بودند که موفق به کشف امواج گرانشی شد.

 نماینده‌ی کمیته اعطای جایزه‌ی نوبل در یک کنفرانس خبری در استکهلم روز سه‌شنبه هفته‌ جاری گفت:

 جایزه‌ی امسال به پاس کشفیاتی است که جهان را تکان داد.

 نیمی از مبلغ این جایزه به ویس اعطا شد. وی متولد برلین بوده و در حال حاضر شهروند آمریکایی محسوب می‌شود و به‌عنوان استاد فیزیک در مرکز MIT فعالیت می‌کند.

 بخش دیگر جایزه نیز میان باریش از نبراسکا و تورن متولد یوتا است تقسیم شد. هر دوی این  دانشمندان در موسسه‌ی فناوری کالیفرنیا (کلتک) کار می‌کنند. ویس در گفتگوی تلفنی با کنفرانس استکهلم چنین گفت:

 بسیاری از ما هنگامی که برای اولین بار آنها [امواج گرانشی] را در سپتامبر سال ۲۰۱۵ کشف کردیم، هنوز آن را باور نداشتیم.

 وی گفت ماه‌ها طول کشیده است تا دانشمندان خودشان را متقاعد کنند که آنها واقعا امواج گرانشی را آشکار ساخته‌اند. کمیته‌ی نوبل از سال ۱۹۰۱ تا به امروز، ۱۱۱ جایزه‌ی نوبل فیزیک را به خود اختصاص داده است. سال گذشته، سه محقق به‌پاس کارهایشان در در زمینه‌ی توپولوژی برنده‌ی این جایزه شدند. به‌گزارش واشنگتن پست، توپولوژی علم مطالعه‌ی تغییرات حالت پیچیده‌تر از محور مایع به جامد است.

 برندگان سال ۲۰۱۶، تحولات عجیبی را کشف کرده بودند؛ تحولاتی که ماده را به ابررسانا یا مایع بدون اصطکاک تبدیل می‌کنند تا قادر به ایجاد گرداب‌های چرخشی شوند که هرگز توقف نمی‌کنند.

 برندگان جایز‌ه‌ی نوبل فیزیک، به جرگه‌‌ی فرهیختگانی همچون آلبرت انیشتین، ماری کوری و نیلز بور می‌پیوندند. از برندگان جدیدتر نیز می‌توان به آندره ژیم و کنستانتین نوسلوف، دانشمندان دانشگاه منچستر اشاره کرد که جایزه‌ی نوبل سال ۲۰۱۰ را کسب کرده بودند. آنها آزمایش‌های پیشگامانه‌ای را با گرافن انجام دادند. گرافن یک شبکه‌ی کربنی با ضخامت تک‌اتمی است.

 در سال ۲۰۱۳، فرانسوا انگلرت و پیتر هیگز، برای پیش‌بینی‌شان پیرامون ذرات زیراتمی به نام بوزون هیگز برنده‌ی این جایزه شدند. این همان ذره‌ای بود که وجود آن در سال ۲۰۱۲ توسط برخورددهنده‌ی هادرونی بزرگ در سرن اثبات شد.

 پیش‌بینی اینکه چه کسی هر سال برنده‌ی جایزه فیزیک نوبل خواهد شد، اغلب برپایه‌ی حدس و گمانه‌زنی‌ها صورت می‌گیرد و فرآیند انتخاب، عمیقا محرمانه است. اما این موارد به هیچ روی، گمانه‌زنی‌ها را محدود نمی‌کنند. تشخیص امواج گرانشی سیاه‌چاله‌ها به عنوان یک رقیب جدی در سال جاری و سال گذشته مطرح بوده است. با این حال امسال از سال‌هایی بود که تا حدودی پیش‌بینی‌ها درست از آب در آمدند.

 گروهی مشتکل از بیش از هزار دانشمند، محقق و تکنسین در تشکیل تیم همکاری علمی LIGO نقش دارند و این تلاش‌ها منجر به کشف موج‌های گرانشی فضازمان در سپتامبر ۲۰۱۵، برای اولین بار شد.

 آشکارسازها از آن زمان تا به امروز، سه کشف دیگر از امواج گرانشی را هم تجربه کرده‌اند که همگی آنها از ادغام سیاهچاله‌ها با همدیگر به وجود آمده بودند. گروه LIGO، و همچنین آشکارساز ایتالیایی ویرگو، اخیرا خبر کشف جدیدترین اعوجاج کیهانی در ماه سپتامبر سال جاری داده بودند.

برندگان جایزه‌ی نوبل شیمی در روز چهارشنبه اعلام شدند.

 جایزه‌ی نوبل اقتصاد که از جوایز اصلی محسوب نمی‌شود، اما هم‌اکنون به یاد آلفرد نوبل هر ساله اهدا می‌شود و برنده آن نیز روز دوشنبه هفته آینده‌ از سوی کمیته نوبل اعلام خواهد شد.�