تعامل انسان‌ و ربات‌؛ نیاز اساسی زندگی آینده

با افزایش روزافزون اتوماسیون، سؤال‌های بسیاری درباره‌ی آینده‌ی کاری نیروی انسانی به وجود آمده است؛ اما علاوه بر سؤالات مطرح‌شده، باید چگونگی تعامل انسان و ربات‌ را نیز مورد بررسی قرار داد.

با بهبود توانایی ربات‌ها در انجام وظایف مختلف، نحوه‌ی تعامل آن‌ها با انسان‌ها در فعالیت‌های مشترک و به‌عنوان همکار اهمیت بالایی پیدا می‌کند. در این مسیر استفاده از زبان طبیعی انسان‌ها برای تعامل با آن‌ها، نقش مهمی دارد؛ اما زبان تنها یکی از راه‌های برقراری ارتباط است.

هنگامی که انسان‌ها با یکدیگر صحبت می‌کنند، مطلب بیان‌شده تنها بخش کوچکی از اطلاعاتی است که توسط مخاطب دریافت می‌شود؛ از حالات چهره گرفته تا تن صدای گوینده، می‌تواند موجب تأثیرپذیری بیشتر مطلب شود.

دانشمندان و مهندسان سازنده‌ی ربات‌ در محصولات آینده‌ی خود باید به این نکته توجه ویژه‌ای داشته باشند که استفاده از کلمات تنها راه برقراری ارتباط با مخاطب نیست و راه‌های دیگری نیز برای انتقال پیام وجود دارد.

شرکت ری‌سینک روبوتیک، در پروژه‌ی بکستر با استفاده از قرار دادن یک جفت چشم روی یک نمایشگر، به مخاطبان نشان می‌دهد که اقدام بعدی ربات چیست. نمایشگر روی یک مفصل گردان قرار گرفته است که به ربات این امکان را می‌دهد تا پیش از انجام کاری با یکی از دستانش با حرکت نمایشگر به سمت آن، توجه خود را به آن معطوف کند؛ کاربر با این ویژگی از اقدام بعدی ربات آگاه می‌شود. این ویژگی دو جنبه‌ی مثبت به همراه دارد؛ علاوه‌ بر اینکه ربات اهداف خود را به مخاطبان منتقل می‌کند، جایگاه اجتماعی از دست‌رفته‌ی خود را به‌عنوان ابزاری مؤثر احیا می‌کند.

انسان‌ها در مکان‌های شلوغ به‌راحتی مسیر حرکت خود را مشخص می‌کنند و به‌ندرت دچار مشکل می‌شوند؛ اما در یک بیمارستان شلوغ حضور یک ربات می‌تواند موجب بروز اختلال در کار همه‌ی کارکنان شود. گروهی از بخش رباتیک تعاملی دانشگاه MIT، با استفاده از روش‌های یادگیری ماشین به ربات‌ها آموزش می‌دهند تا با مشاهده‌ی نشانه‌های حرکتی انسان، مسیر حرکتی آن را پیش‌بینی کنند.

امروزه ما ربات‌ها را به‌عنوان کارگران مناسبی برای انجام وظایفی همچون جابجایی بارهای سنگین و وظایفی که به توان بالای فیزیکی نیاز دارند، می‌شناسیم. پیشرفت‌های بیشتر در جهت تعامل بهتر ربات‌ها و انسان‌ها موجب می‌شود تا از آن‌ها در کاربری‌های بیشتری استفاده شود؛ خدمات مشتریان از جمله موقعیت‌هایی است که مسئولیت‌های محدودی دارد و جایگاه مناسبی برای آن دسته از ربات‌هایی به شمار می‌رود که قادر به گفت‌وگوی طبیعی و خلاقانه هستند.

ربات مستخدمی با نام ماریو در بلژیک به‌صورت آزمایشی به انجام وظیفه مشغول است؛ ماریو کلیدهای اتاق را تحویل می‌دهد و با باز کردن دستان خود، با مهمان‌ها تعامل می‌کند. در پروژه‌ی دیگری با نام RAVE ، رباتی در حال ساخت است که بدون وارد کردن اطلاعات اولیه از سوی انسان‌، به کودکان آموزش می‌دهد و در هر بار در حدود ۶ دقیقه توجه آن‌ها را به خود جلب می‌کند.

ربات‌ها در وظایف خاص به‌ خاطر ابعاد غیر انسانی خود توانایی‌های بهتری دارند؛ زیرا خستگی‌ناپذیر هستند و از انجام دادن کارهای نامناسب، ابراز ناراحتی نمی‌کنند. ربات‌ها با وجود اینکه مجموعه‌ی متنوعی از نقش‌ها را ایفا می‌کنند، به یادگیری برخی از مهارت‌های انسانی نیاز دارند؛ برقراری ارتباط با انسان‌ها نیاز اساسی تمام مشاغل است؛ خصوصیتی که در ربات‌ها به‌صورت طبیعی وجود ندارد و باید به آن‌ها آموزش داده شود.