گفتگویی با بیل نای؛ مرد کهنه‌کار برنامه‌های علمی تلویزیونی
بیل نای و نسل اول بینندگانش حالا دیگر کم‌کم پا به سن می‌گذارند. مجری علمی محبوب جوانان سال‌های آخر قرن بیستم، اکنون با فصل دوم برنامه‌ی بیل نای دنیا را نجات می‌دهد به نتفلیکس بازگشته است. اما دنیا نسبت به سال ۱۹۹۸، نسبت به زمانی که برنامه‌ی بیل نای، مرد علمی پخش می‌شد. تفاوت‌های زیادی کرده است. تغییرات آب‌وهوایی و گرمایش جهانی که در آن زمان چیزی بیشتر از یک فرضیه نبود، حالا تبدیل به یکی از موضوعات مورد بحث عصر ما شده و مردم با دسترسی آسان به کامپیوترهای پیشرفته و تلفن‌های هوشمند مواجه‌اند. بیل نای در گفتگویی با فیوچریزم درباره‌ی فصل جدید برنامه‌ی تلویزیونی خود صحبت کرد. در این گزارش به این گفتگو پرداخته می‌شود.
فیوچریزم: موضوعات برنامه را چطور انتخاب می‌کنید و چه مباحثی برایتان جذاب‌تر است؟
بیل نای: من و نویسندگان می‌نشینیم و به‌آرامی درباره‌ی اخبار مهم روز و موضوعات مهم مطرح‌شده در سال‌های اخیر بحث می‌کنیم. گمان می‌کنم که در این سری این شیوه را در پیش گرفته‌ایم.
فیوچریزم: آیا هیچ قسمتی از برنامه بوده است که فکر کنید نسبت به سایر قسمت‌ها برجسته‌تر باشد و مردم آن را بیشتر دوست داشته باشند؟
بیل نای: فکر می‌کنم قسمت مربوط به ماری‌جوانا به خاطر مناقشات گسترده‌ی این روزها بسیار دیده شد. ایالت‌های غربی مشخصا استعمال آن را قانونی کرده‌اند. سایر ایالت‌ها آن را هنوز در لیست مواد نوع ۱ قرار می‌دهند. این یعنی که ماری‌جوانا در این ایالات متحده ماده‌ای اعتیادآور و بدون ارزش پزشکی در نظر گرفته می‌شود. اما عده‌ی بسیار زیادی بر ارزش پزشکی و درمانی آن مصرند. دلیل این تضاد در آن است که ماری‌جوانا هنوز به‌درستی مورد بررسی قرار نگرفته است. بعد از این‌که این ماده به‌عنوان ماده‌ی نوع ۱ در نظر گرفته شد، شما دیگر نمی‌توانید در این باره تحقیق کنید. یک طنز ظریف در این مورد پیش می‌آید. پیشرفت برنامه‌ی ما هم در همین بود.
فیوچریزم: برنامه تلویزیونی قبلی‌تان در سال ۱۹۹۸ به اتمام رسید. خود من وقتی بچه بودم، آن را می‌دیدم. چه شد که تصمیم گرفتید شوی بیل نای دنیا را نجات می‌دهد را در سال ۲۰۱۷ بسازید؟ چه چیز خاصی در این برهه وجود دارد و دراین‌بین چه اتفاقاتی رخ داده است؟
بیل نای: دراین‌بین سرویس‌های استریم (جاری) به وجود آمده‌اند. همه به خاطر می‌آورند که مرد علم (Science Guy) بعد از ۱۰۰ برنامه به پایان رسید. در آن زمان من در تلویزیون کابلی کار می‌کردم که مخاطب بسیار کمتری نسبت به مخاطبان کنونی نتفلیکس داشت. نتفلیکس پیشنهاد اجرای یک برنامه را به من داد و من گفتم با کمال میل! نکته‌ی عالی در مورد نتفلیکس این است که ما منابع بسیار بیشتری در اختیار داریم، پرسنل بیشتری داریم و نورپردازی‌ها و بودجه‌های بیشتری برای مسافرت در اختیارمان است. این بسیار جذاب است.
ما می‌خواهیم هر کسی در هر جای جهان، فرآیند علم را بپذیرد. فرآیندی که به ما اجازه می‌دهد تا در وهله‌ی اول برنامه تلویزیونی در سرویس‌های استریم داشته باشیم. بدون فهم الکتریسیته و الکترومغناطیس، آیا می‌توانستیم هیچ کدام از این‌ها را داشته باشیم؟
فیوچریزم: می‌دانیم علم همان نیرویی است که به آینده ما را شکل می‌دهد. چطور می‌توانیم کودکان علاقه‌مند به علم و تکنولوژی را در مسیری درست هدایت کنیم؟
بیل نای: فکر می‌کنم هیچ مشکلی برای علاقه‌مند کردن کودکان به علم نداشته باشیم. مسئله‌ی اصلی متعهد نگه داشتن آن‌ها به این زمینه‌های علمی در طول زمان تحصیل و ورودشان به بازار کار است. بچه‌ها عاشق علم هستند.
مدت‌زمانی که بچه‌ها در مدرسه می‌گذرانند بسیار بیشتری از زمانی است که با والدینشان سپری می‌کنند. بنابراین مدرسه باید جایی ارزشمند باشد و از وقت بچه‌ها از کودکی تا دبیرستان به‌خوبی استفاده کند. به همین دلیل است که اصرار داریم آموزش‌های علمی در هر سطحی از پیش‌دبستانی تا کلاس دوازدهم در برنامه‌ی روزانه‌ی دانش‌آموزان گنجانده شود. این امر نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی ندارد اما تعهد زیادی از سوی قانون‌گذاران و مسئولین مدارس می‌طلبد.
فیوچریزم: در صحبت‌هایتان به تعهد نسبت به علم اشاره کردید. آیا نکته‌ی خاصی در این برهه از زمان و در زمینه‌ی مورد بحث ما در آمریکا وجود دارد؟
بیل نای: جنبش ضد علم موفقی در حال حاضر در کشور وجود دارد. افرادی که تأثیر واکسن را کتمان می‌کنند و درحالی‌که ششمین اقتصاد مهم دنیا یعنی کالیفرنیا شدیدا در معرض خطرات اقلیمی قرار دارد، تغییرات آب‌وهوایی را نفی می‌کنند. مردم حقیقت تغییرات اقلیمی را در حالی نادیده می‌گیرند که هیوستون، چهارمین شهر بزرگ امریکا زیر آب است. فکر می‌کنم این موارد برای رأی‌دهندگان بیشتر و بیشتری آشکار می‌شود. اما چیزی که می‌توانید اعلام کنید این است که مردم بیشتری به نشنال مال می‌روند درصورتی‌که این‌طور نیست. مردمی که فکر می‌کنند زمین صاف است همه‌جا هستند. این خیلی عجیب‌و‌غریب است و نباید ادامه پیدا کند.
فیوچریزم: فکر می‌کنید بزرگ‌ترین پیشرفت‌های علمی یا مهم‌ترین موضوعات موردبحث در سال ۲۰۱۸ چه خواهند بود؟
بیل نای: تغییرات اقلیمی. امنیت سایبری هم خیلی مهم است. تمام جامعه‌ی ما بر محور اینترنت می‌چرخد. اگر اینترنت با اختلالی مواجه شود، اقتصاد هم ضربه خواهد خورد. برای مثال، کشاورزی در اثر چرخه‌ای که اصطلاحا زنجیره‌ی عرضه می‌نامیم، با مشکل زیادی روبرو خواهد شد. پرورش غذا یک مسئله است و انتقال آن تا به دست مصرف‌کننده برسد مسئله‌ای دیگر. مدیریت غذایی و مدیریت منابع زراعی به وسایل الکترونیکی و اینترنت نیاز دارد. بسیاری از تراکتورهای کشاورزی وسایل خودکاری هستند که با سیستم موقعیت‌یاب جهانی (جی‌پی‌اس) کار می‌کنند و بذرها را با فاصله‌ی سانتی‌متری از یکدیگر در زمین می‌کارند. نقاطی که به‌صورت دقیق از لحاظ شیمی خاک و سایر عوامل بررسی شده‌اند. همه‌ی این‌ها به سیستم ماهواره‌ای و اینترنت وابسته‌اند. بنابراین اگر امنیت سایبری با اختلال مواجه شود مشکلات عدیده‌ای خواهیم داشت.
من فکر می‌کنم در آینده کسی حاضر نیست در مریخ زندگی کند
فیوچریزم: پیش‌بینی‌های خارق‌العاده‌ای در مورد آینده صورت گرفته است، در مورد آن‌ها چه فکر می‌کنید؟
بیل نای: آتش‌سوزی؟ سیل؟ بله، بله. جمعیت عظیم افراد بی‌خانمان در کشورهای درحال‌توسعه؟ بله. مردمی که خانه و زندگی‌شان را در پنساکولا، نورفولک، میامی، نیواورلئان، هیوستون و گالوستن رها می‌کنند؟ بله، بله، بله، بله. انتقال تولید غذایی به مناطق شمالی‌تر مثل مانیبوتا و آلبرتا؟ بله.
من فکر می‌کنم در آینده کسی حاضر نیست در مریخ زندگی کند. مریخ برای ما کاملا غیرقابل‌سکونت است. وقتی به عکس‌ها نگاه می‌کنید شبیه کویر مژوا، پالم اسپرینگز یا چیزی شبیه این‌ها به نظر می‌رسد. مطلقا هیچ آبی وجود ندارد. به‌طرز فوق‌العاده‌ای سرد است و هوایی برای تنفس وجود ندارد. اگر لحظه‌ای کلاه ایمنی را از سر بردارید، اخطار دریافت می‌کنید که ظرف چند ثانیه خفه و منجمد خواهید شد. بااین‌حال ما یک مرکز علمی در قطب شمال داریم و ممکن است شاید روزی مرکزی این‌چنینی را در مریخ هم داشته باشیم. اما تا آن زمان فاصله زیادی باقی است.
ری کرزویل پیش‌بینی کرده که تکینگی در سال‌های آینده به وقوع خواهد پیوست و کامپیوترها تا حدی پیشرفته خواهند شد که از مغز انسان پیشی بگیرند و دنیا را تصاحب کنند. او معتقد است این اتفاق تا سال ۲۰۱۹ رخ خواهد داد. سالی که به نظرم او در آن ۸۰ ساله خواهد شد. موافقید؟ تصمیم با شماست.
به خاطر داشته باشید که یک میلیارد نفر در سراسر دنیا هنوز تماس تلفنی را تجربه نکرده‌اند. منظورم تماس از تلفن همراه نیست. مطلقا هیچ‌گونه تماس تلفنی. با این حساب وقتی شما می‌گویید کامپیوترها دنیا را تصاحب خواهند کرد آن‌ها خواهند پرسید اصلا کامپیوتر چیست و متصل کردنش به برق یعنی چه؟
فیوچریزم: به نظر می‌رسد تضاد میان مردمی که از پیشروترین فناوری‌ها استفاده می‌کنند و آن‌هایی که هنوز وارد این دنیای تکنولوژیک نشده‌اند روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
بیل نای: نکته‌ی دیگری که برای همه‌ی ما مهم است این است که ما جامعه‌ی پیچیده‌ای داریم که کاملا بر اساس علم و فهم جهان طبیعی بنا شده و در مقابل جمعیت بسیار بسیار بزرگ‌تری داریم که نمی‌دانند این سیستم‌ها چطور کار می‌کنند یا هنوز فرآیند علمی که منجر به دستیابی به این فناوری‌های خارق‌العاده را نپذیرفته‌اند. این فرمول و قاعده‌ی یک فاجعه است.
در حال رفتن به محل دستگاه خودپرداز هستم... خودپرداز کار نمی‌کند...خودپرداز چه هست و چطور کار می‌کند؟ خودپرداز با سیستم صفر و یکی که توسط ترانزیستوری که روی مدارهای مجتمع قرار دارد و با استفاده از سیلیکون آلایش شده است با ژرمانیوم و آرسنیک ترجمه می‌شود. اگر مردم از این چیزها اطلاع نداشته باشند، به مشکل خواهیم خورد.
فیوچریزم: آیا تعهدی که قبلا از آن در مورد قانون‌گذاران گفتید، برای حل این تضاد کافی است؟
بیل نای: حتما لازم است اما کافی نیست. شما هیچ‌وقت با دانش‌آموزانی که بدون فهم علم دوره‌های سنی را پشت سر می‌گذارند به آن مرحله نخواهید رسید. کسانی که تغییرات اقلیمی را کتمان می‌کنند پا به سن می‌گذارند؛ اما آیا ما جوانانی را تربیت می‌کنیم که جدی بودن تغییرات اقلیمی را درک کنند و سیستم‌های جدیدی برای تولید الکتریسیته، تهیه‌ی آب سالم و فراهم کردن دسترسی به اینترنت تعبیه کنند؟ آیا آن‌ها قادر خواهند بود با تغییرات اقلیمی و آتش‌سوزی‌های فاجعه‌آفرین و سیل‌های مصیبت‌بار در شهرهای ساحلی مقابله کنند؟ خواهیم دید!
فیوچریزم: اگر بخواهید فقط یک فکت مهم علمی در اختیار مردم بگذارید چه خواهید گفت؟
بیل نای: کربن دی‌اکسید جزء بسیار کوچکی از اتمسفر زمین است. اما بدون آن ما گیاهان سبز نخواهیم داشت و اقیانوس‌ها منجمد خواهند شد.
