استونی می‌خواهد از قاضی هوش مصنوعی در دادگاه‌های خود استفاده کند

دولت معمولا جای مناسبی برای به‌کارگیری نوآوری‌های حوزه‌ی فناوری اطلاعات یا فناوری‌های جدید دیگر، مانند هوش مصنوعی نیست. بااین‌حال، اوت ولزبرگ اینطور فکر نمی‌کند. ولزبرگ ۲۸ ساله، بالاترین مقام حوزه‌ی فناوری اطلاعات استونی می‌خواهد این کشور کوچک حوزه‌ی دریای بالتیک از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای خدمات‌رسانی به ۱.۳ میلیون شهروند خود استفاده کند.  

ولزبرگ پایان‌نامه‌ی دکترای خود را در دانشگاه اومئو سوئد درباره‌ی استفاده از اینترنت اشیاء (IoT) و داده‌های حسگری در خدمات دولتی نوشته است. وی می‌گوید:

می‌خواهیم دولت تاحدممکن به این فناوری‌های نوین تکیه داشته باشد.

دولت استونی تابستان سال گذشته ولزبرگ را استخدام کرد تا پروژه‌ی جدید هوش مصنوعی را در وزارتخانه‌های مختلف این کشور راه‌اندازی کند.

ولزبرگ از اهمیت به‌کارگیری هوش مصنوعی به‌خوبی آگاه است. او دراین‌باره می‌گوید:

برخی نگران‌ این موضوع هستند که کاهش شمار کارکنان موجب افت کیفیت خدمات شود؛ اما هوش مصنوعی به ما کمک خواهد کرد.

حدود ۲۲ درصد از مردم کشور استونی برای دولت کار می‌کنند. این میزان با میانگین کشورهای اروپایی برابر است؛ اما از ایالات متحده‌ی آمریکا بیشتر است. قبل از استخدام ولزبرگ، سیم سیکوت، مدیر ارشد فناوری اطلاعات استونی بود که از سال ۲۰۱۷، آزمایش چندین پروژه مبتنی بر هوش مصنوعی در سازمان‌های دولتی را شروع کرد. ولزبرگ می‌گوید استونی از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای ۱۳ سازمان مختلف استفاده کرده که در آن، الگوریتم‌ها جایگزین کارمندان دولت شدند.

اوت ولزبرگ، بالاترین مقام حوزه‌ی فناوری اطلاعات استونی، می‌خواهد این کشور از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای خدمات‌رسانی به ۱.۳ میلیون شهروند خود استفاده کند

به‌عنوان مثال، ازآنجاکه کشاورزان استونیایی از یارانه‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند، بازرسان دولتی وظیفه‌‌ی بازرسی از مزارع علوفه را انجام نمی‌دهند؛ بلکه تصاویر ماهواره‌ای آژانس فضایی اروپا که هر هفته از ماه‌های مِی (اردیبهشت) تا اکتبر (مهر) ثبت می‌شوند، به الگوریتم یادگیری عمیقی خورانده می‌شوند که در رصدخانه‌ی تارتو استونی توسعه پیدا کرده‌اند. درنهایت، تصاویر ماهواره‌ای با نقشه‌ی مزارع مقایسه می‌شود تا با تأیید برداشت علوفه، کشاورزان از یارانه‌های دولتی برخوردار شوند.

الگوریتم تمامی پیکسل‌های هر تصویر را بررسی می‌کند تا از برداشت محصولات مطمئن شود. چرای دام‌ها یا برداشت جزئی نیز به‌وسیله‌ی پردازش تصاویر مشخص می‌شود که در این مواقع، به حضور بازرس روی زمین‌های کشاورزی نیاز است. درهمین‌حال، دو هفته قبل از آخرین مهلت برداشت علوفه، سیستم خودکار ازطریق پیام یا ایمیل به کشاورزان اطلاع‌رسانی می‌کند که شامل لینکی به تصاویر ماهواره‌ای زمین‌هایشان است.

در کاربردی دیگری، رزومه‌ی کارگران معلق از کار و اخراجی به سیستم یادگیری ماشین داده می‌شوند تا مهارت‌های آن‌ها را با نیازهای کارفرمایان تطبیق دهد. حدود ۷۲ درصد از کارکنانی که ازطریق این سیستم شغل جدید پیدا کردند، اکنون پس از ۶ ماه هنوز بر سر شغل خود هستند. قبلا سیستم‌های کامپیوتری وظیفه‌ی تطبیق این اطلاعات را برعهده داشتند که بازدهی آن ۵۸ درصدی بود.

شایان ذکر است کودکانی که در استونی متولد می‌شوند، هنگام تولد به‌صورت خودکار در مدارس محلی ثبت‌نام می‌شوند. بدین‌ترتیب، دیگر نیازی نیست والدین برای قراردادن فرزندان خود در فهرست انتظار نام‌نویسی یا خود به مدیران مدارس مراجعه کنند. درواقع، اسناد بیمارستان‌ها به‌صورت خودکار با مدارس محلی به‌اشتراک گذاشته می‌شود. بااین‌حال، این سیستم نیاز چندان مبرمی به هوش مصنوعی ندارد؛ ولی به‌خوبی نمایانگر گسترش خدمات خودکار است.

در جاه‌طلبانه‌ترین پروژه تا‌به‌امروز، وزارت دادگستری استونی ژوئیه‌ی سال گذشته (تیر۱۳۹۷) از ولزبرگ و همکارانش درخواست کرد الگوریتم قضاوت مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کنند تا بتواند به پرونده‌ها و ادعاهای کوچک کمتر از ۷,۰۰۰ یورو رسیدگی و احکام لازم را صادر کند. مقام‌ها امیدوارند این سیستم بتواند با حل پرونده‌های عقب‌افتاده، از فشار کاری قاضیان و کارکنان دادگستری بکاهد.

این پروژه هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و احتمالا در ادامه‌ی سال جاری، به‌صورت آزمایشی با تمرکز روی اختلافات قراردادی شروع‌به‌کار می‌کند. روی کاغذ، دو طرف پرونده و اسناد و اطلاعات مرتبط را بارگذاری می‌کنند و هوش مصنوعی تصمیم‌‌های لازم را می‌گیرد که قضات دادگستری امکان تجدیدنظر در آن را خواهند داشت.

هنوز بسیاری از جزئیات این پروژه مشخص نشدند. ولزبرگ می‌گوید سیستم پس از بازخوردهای لازم وکلا و قضات اصلاح می‌شود. با تمام این‌ها، با وجود پروژه‌ی دولت استونی این اولین‌باری نیست که هوش مصنوعی و قانون باهم ترکیب می‌شود؛ هرچند ممکن است اولین‌باری باشد که الگوریتم قدرت تصمیم‌گیری دارد. در برخی از استان‌های آمریکا، الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای صدور احکام مجازات بزهکاران استفاده شده‌اند. همچنین، اپلیکیشن هوش مصنوعی DoNotPay که اساسا وکیل هوش مصنوعی است، در ۲۱ ماه اخیر، ۱۶۰,۰۰۰ قبض جریمه‌ی مربوط‌به پارکینگ در لندن و نیویورک را به ارزش ۴ میلیون دلار باطل کرده است.

شرکت حقوقی Eesti Oigusbüroo در شهر تالین، پایتخت کشور استونی، کمک‌های حقوقی رایگانی ازطریق چت‌بات فراهم می‌کند و اسناد قانونی ساده‌ای نیز به سازمان وصول مطالبات ارسال می‌کند. به‌گفته‌ی آرتور فئودوروف، مدیرعامل اجرایی این شرکت، برنامه‌ی شرکتش این است که تا پایان سال جاری، سرویس پشتیبانی حقوقی خود را برای تطبیق موکلان و وکلا در ورشو و لهستان و لس‌آنجلس گسترش دهد.

اپلیکیشن هوش مصنوعی DoNotPay در ۲۱ ماه اخیر، ۱۶۰,۰۰۰ قبض جریمه‌ی مربوط‌به پارکینگ در لندن و نیویورک را باطل کرده است

به‌کارگیری قاضی هوش مصنوعی ممکن است در استونی مؤثر باشد؛ زیرا ۱.۳ میلیون نفر شهروند این کشور قبلا از کارت شناسایی ملی برخوردار شدند و از سرویس‌های آنلاینی مانند رأی‌گیری الکترونیکی و ثبت مالیات دیجیتالی استفاده می‌کنند. پایگاه‌های داده‌ی دولتی نیز ازطریق سیستمی به‌نام X-road با یکدیگر متصل هستند. این سیستم زیرساختی دیجیتالی است که برقراری ارتباط را تسهیل می‌کند. افزون‌براین، شهروندان استونی می‌توانند با واردشدن به پورتال‌ دولت دیجیتالی بررسی کنند چه کسانی به اطلاعات آن‌ها دسترسی داشته‌اند.  

بااین‌حال، خدمات دولت دیجیتالی به‌خوبی مستندشده‌ی استونی بدون اشکال نبوده است. کارشناسان قبلا در سال ۲۰۱۷، آسیب‌پذیری در سیستم کارت‌ شناسایی استونی را فاش کردند که باعث شرمساری مقام‌های دولتی شد. بعدها، این اشکال رفع شد و کارت‌های شناسایی نیز جایگزین شدند؛ اما مسئولان می‌گویند این کشور از زمان دیجیتال‌سازی خدمات خود از اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ تاکنون، هیچ گزارشی از رخنه‌ی عمده یا سرقت اطلاعاتی دریافت نکرده‌اند. در سال ۲۰۱۶، بیش از دوسوم بزرگ‌سالان کشور استونی فرم‌های دولتی را ازطریق اینترنت پر کردند که تقریبا دوبرابر میانگین کشورهای اروپایی است.

تانل تامت، استاد علوم کامپیوتر از دانشگاه فناوری تالین می‌گوید:

 اطلاعات واقعا خصوصی و محرمانه به‌غیر از بانک‌ها و مخابرات، در دست دولت نیستند.

تامت یکی از اعضای هئیت‌ هوش مصنوعی زیرنظر دولت استونی است که قرار است نتایج یافته‌های خود را در مِی (تیر) گزارش دهند که نتیجه‌ی آن، پیشنهاد ۳۵ پروژه‌ی جدید هوش مصنوعی برای سال ۲۰۲۰ خواهد بود.

به‌گفته‌ی دیوید اینگستورم، متخصص دولت دیجیتالی از دانشگاه استنفورد، شهروندان استونی ممکن است امروز به دولت اعتماد کنند تا از اطلاعات دیجیتالی آن‌ها استفاده کند؛ اما اگر یکی از این سیستم‌های قضاوت جدید مبتنی بر هوش مصنوعی دچار نقص شود، این روند ممکن است تغییر کند.

در ایالات متحده‌ی آمریکا، سازمان‌هایی مانند سازمان تأمین اجتماعی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای مرتب‌سازی و پردازش سریع استفاده می‌کنند. این درحالی‌ است که سازمان حفاظت از محیط‌زیست از هوش مصنوعی برای تشخیص شرکت‌های ناقض قوانین آلودگی‌های زیست‌محیطی بهره می‌برد. اینگستورم می‌گوید روند بهره‌گیری از این فناوری‌های نوین در دولت فدرال به‌آرامی انجام می‌شود؛ زیرا پایگاه داده‌های هر سازمان متفاوت است و این اطلاعات را به‌سادگی نمی‌توان با سایر سازمان‌ها به‌اشتراک‌ بگذارند. به‌ادعای اینگستورم، آمریکا هنوز به آنجایی که باید، نرسیده است.

او تصور نمی‌کند قاضی هوش مصنوعی به این زودی‌ها وارد دادگاه‌های ایالات متحده‌ی آمریکا شود. در این کشور، هنوز سیستم کارت شناسایی ملی به‌کار گرفته نشده و بسیاری از آمریکایی‌ها اعتماد کافی به دولت ندارند. بااین‌حال، اینگستورم زمانی را پیش‌بینی می‌کند که دستیارهای قانونی مبتنی بر هوش مصنوعی ضابطه‌ها و ماده‌ها و پیشینه‌های لازم برای صدور احکام را دراختیار قضات قرار دهند.

او می‌گوید:

رویکرد مبتنی بر هوش مصنوعی انسجامی بیش از آنچه حالا داریم، فراهم می‌کند و شاید از تصمیمات انسانی هم دقیق‌تر عمل کند.  

بااین‌حال، نیازی به گفتن نیست که هوش مصنوعی به‌اندازه‌ی برنامه‌ای که برایش نوشته می‌شود، کارآمد است. به‌عنوان مثال، الگوریتم‌های صدور احکام که در برخی استان‌های آمریکا به‌کار گرفته می‌شوند، به‌دلیل اجحاف در حق سیاه‌پوستان به‌شدت با انتقاد روبه‌رو شده‌اند. بااین‌حال، مقام‌های کشور استونی ایده‌ی ربات هوش مصنوعی را می‌پسندند که اختلافات ساده را حل‌و‌فصل کند. روی کاغذ با حل پرونده‌های عقب‌افتاده، زمان بیشتری دراختیار وکلا و قضات قرار می‌دهد تا به مشکلات بزرگ‌تر رسیدگی کنند. همچنین، کرستی کالیولاید، رئیس‌جمهور استونی، در سخنرانی اخیرش در کنفرانس North Star AI از اهمیت هوش مصنوعی برای دولت صحبت کرده بود.

او در بخشی از این سخنرانی گفت:

به‌کارگیری بیشتر هوش مصنوعی در دولت می‌تواند به ما کمک کند خود را وقف کاری کنیم که ماشین‌ها هرگز نمی‌توانند انجام دهند.