دانشمندان دلیل انفجار کامبرین را کشف کرده‌اند

همان‌طورکه اتمسفر زمین با گذشت زمان دچار تغییر می‌شود، مسیر تکامل موجودات زنده نیز ممکن است دچار تغییر شود. گروهی از پژوهشگران بین‌المللی اکنون فکر می‌کنند نوسان در سطوح اکسیژن موجب انفجار حیات روی زمین شده است. برای اولین‌بار آن‌ها نشان داده‌اند پیدایش سریع حیات جانوری در جریان انفجار کامبرین، با افزایش در سطح اکسیژن موجود در اتمسفر ارتباط داشته و رویدادهای انقراض جمعی با افت میزان اکسیژن موجود در اتمسفر مقارن بوده است. تیان چن‌هی، از دانشگاه لیدز دراین‌باره توضیح می‌دهد:

موجودات پیچیده‌ای که در جریان دوره‌ی کامبرین ظاهر شدند، اجداد اولیه‌ی بسیاری از حیوانات امروزی بوده‌اند؛ اما به‌‌دلیل اینکه مدرک مستقیمی از اکسیژن اتمسفری این دوره‌ی زمانی وجود نداشته است، تعیین عوامل آغازکننده‌ی این نقطه حیاتی دشوار بوده است.

به‌نظر می‌رسید پاسخ در سیبری نهفته باشد؛ منطقه‌ای که سکوی سیبری خوانده می‌شود. این منطقه که زمانی دریایی کم‌عمق بوده است، منزلگاه تمام فسیل‌های کشف‌شده‌ی گونه‌هایی است که در دوره‌ی کامبرین زندگی می‌کرده‌اند. پژوهشگران با تجزیه‌و‌تحلیل نمونه‌‌ی سنگ‌های آهکی دو رودخانه‌ی این منطقه توانستند مدلی برای مقایسه‌ی چرخه‌های کربن و گوگرد و سطوح اکسیژن و تنوع جانوری حاضر در بیش از یک‌میلیارد سال پیش ایجاد کنند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد در جریان دوره‌های اکسیژن فراوان، این اقیانوس کم‌عمق دوره‌هایی از افزایش تنوع جانوران را تجربه کرده که ای، توضیحی درباره‌ی طبیعت مرحله‌ی انفجار کامبرین محسوب می‌شود. نویسندگان دراین‌باره نوشتند:

در اقیانوس‌های امروزی و باستانی، آب‌های دارای اکسیژن کافی با اندازه‌ی بزرگ‌تر بدن، تنوع بیشتر، کانی‌سازی زیستی، افزایش در قابلیت حرکت و گوشت‌خواری مرتبط هستند. این شرایط موجب افزایش زیستگاه‌ها شده و فرصت‌های جدیدی برای پیدایش و انفجار جانوران مهیا کرده است.

افزون‌براین، پژوهشگران در دوران‌های کم‌اکسیژنی (مثلا در اوایل دوره‌ی کامبرین)، متوجه توقفی طولانی در تنوع‌زایی شدند که بیش از ۲۰ میلیون سال طول کشیده و موجب چندین موج انقراض شده بود. منشأ انفجار کامبرین سال‌ها است دانشمندان را سردرگم کرده و البته دراین‌میان، نقش اکسیژن بسیار بحث شده است.

یافته‌های حاضر به‌شدت از مشهورترین روایت علمی حمایت می‌کنند. یکی از روایت‌ها می‌گوید ساختارهای بدن جانوران جدید و سبک‌های زندگی با تقاضای بیشتر برای اکسیژن ارتباط داشته و این می‌توانسته نقش مهمی در ایجاد الگوی زندگی داشته باشد که در‌حال‌حاضر شاهدش هستیم. گراهام شیلدز، از دانشگاه کالج لندن می‌گوید:

این نخستین مطالعه‌ای است که به‌وضوح نشان می‌دهد اولین اجداد جانوری ما دراثر تغییرات شدید در سطوح اکسیژن موجود در اتمسفر، شکوفایی‌ها و تنگناهای تکاملی تجربه کرده‌اند. در آن زمان، زمین از وضعیتی که مملو از موجودات ساده و تک‌سلولی و غیرمتحرک بود، به میزبان انواع مختلفی از موجودات پیچیده و پرانرژی تبدیل شد.