انسان‌ها و نئاندرتال‌ها زودتر از آنچه می‌پنداشتیم از یکدیگر جدا شدند

هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که انسان‌ها و نئاندرتال‌ها چه زمانی از آخرین جد مشترک خود جدا شدند؛ اما پنجره‌ی برآوردشده بسیار وسیع و بین ۳۰۰هزار تا ۸۰۰هزار سال پیش است. اکنون پژوهشی جدید شواهدی پیدا کرده است که نشان می‌دهد نقطه‌ی جدایی ممکن است خیلی پیش از این‌ها بوده باشد.

در این پژوهش که توسط آیدا گومز روبلس انسان‌شناس از دانشگاه کالج لندن انجام شد، دندان‌های انسان‌تباران کشف‌شده در غاری به‌نام «سیما دلوس هوسوس» در اسپانیا مورد مطالعه قرار گرفت. در این مکان، بقایای ۲۸ فرد کشف شده است که قدمت آن‌ها به حدود ۴۳۰هزار سال پیش باز می‌گردد. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که این استخوان‌ها متعلق به انسان هایدلبرگی یعنی یکی از گونه‌های اجدادی نئاندرتال‌ها است.

برخی از مطالعات پیشنهاد کرده‌اند که انسان هایدلبرگی آخرین جد مشترک انسان‌ها و نئاندرتال است که حدود ۴۰۰هزار تا ۶۰۰هزار سال پیش از هم جدا شده‌اند. اما دیگران می‌گویند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد منشاء انسان‌های امروزی به انسان هایدلبرگی می‌رسد و درعوض این گونه در شاخه‌ی نئاندرتال شجره‌نامه‌ی خانوادگی و پس از جدایی انسان‌ها قرار می‌گیرد.

انسان‌ها و نئاندرتال‌ها زودتر از زمانی‌که ما تصور می‌کنیم، از جد مشترک خود جدا شده‌اند

انسان‌تباران سیما دلوس هوسوس دارای دندان‌های خلفی (آسیای بزرگ و آسیای کوچک) کوچکی بوده‌اند که شباهت‌های متعددی با نئاندرتال‌های کلاسیک دارد. این امکان وجود دارد که دندان‌های ریز و شبه‌نئاندرتال این انسان‌تباران از دندان‌های بزرگ‌تر و ابتدایی‌تر آخرین جد مشترک نئاندرتال‌ها و انسان‌های مدرن تکامل پیدا کرده باشد.

اما این کشف دارای تلویحات بزرگ‌تری برای تکامل انسان و نئاندرتال‌ها است. به‌طور کلی برای اینکه این دندان‌ها این مسیر را به سمت نئاندرتال‌ها طی کرده باشند، تکامل باید یا بسیار سریع روی آن‌ها عمل کرده باشد یا اینکه زمان بیشتری نسبت‌به چیزی که در حال حاضر تصور می‌شود، در اختیار داشته باشد. این امر زمان جدایی انسان‌ها و نئاندرتال‌ها را از آخرین جد مشترکشان به عقب‌تر می‌کشد.

به‌نظر می‌رسد که تکامل اشکال دندانی در سرتاسر مسیر با سرعت نسبتا ثابتی اتفاق افتاد. گومز برای این مطالعه از داده‌های کمّی برای تخمین زمان مورد نیاز برای این تغییرات دندانی استفاده کرد و نتیجه گرفت که زمان حیات آخرین جد مشترک باید بیش از ۸۰۰هزار سال پیش بوده باشد. گومز می‌گوید:

دوره‌ی جدایی بین نئاندرتال‌ها و انسان‌های مدرن جوان‌تر از ۸۰۰هزار سال پیش، هرزمان که باشد، نیازمند سرعت تکامل غیرمنتظره‌ی دندان‌ها در نئاندرتال‌های اولیه سیما دلوس هوسوس است.

البته گومز تصدیق می‌کند که این اختلاف می‌تواند ناشی از عوامل دیگر باشد. این نئاندرتال‌ها از دیگر جمعیت‌ها در سرزمین اصلی اروپا جدا شدند و شرایط مناسب، تکامل می‌تواند اضافه‌کاری نیز انجام دهد. اما ساده‌ترین تفسیر این است که انسان‌ها و نئاندرتال‌ها زودتر از هم جدا شده‌اند.

البته مطالعه‌ی تکامل انسان مبهم است و این داستان به‌طور مداوم با انجام پژوهش‌های جدید دچار تغییر می‌شود. ما شاید هیچ‌گاه از تمام جزئیات آگاه نشویم؛ اما دانشمندان دست از کار نمی‌کشند.

نتایج این مطالعه در مجله‌ی Science Advances منتشر شده است.