تعیین توالی RNA گرگی ۱۴ هزار ساله
در شرایط مناسب، DNA میتواند برای هزاران سال باقی بماند. این خصوصیت به دانشمندان اجازهی مطالعهی ژنوم مصریان باستان و بریتانیاییهای اولیه و حتی اجداد اولیه انسان را داده است. افزونبراین، RNA سریعتر تخریب میشود و تصور میشد بازیابی آن از نمونههای قدیمی غیرممکن باشد. باوجوداین، اکنون پژوهشگران دقیقا این کار را انجام دادهاند و مولکول RNA را از گرگ ۱۴ هزار سالهای جداسازی و توالییابی کردند که در لایهی منجمد خاک سیبری کشف شده بود.
توالی DNA جایی است که اطلاعات ژنتیکی ارگانیسم در بلندمدت در آن ذخیره میشود و این ساختار چنان در انجام وظیفهی خود کارآمد است که دانشمندان در حال بررسی آن بهعنوان سیستم ذخیرهسازی اطلاعاتی هستند که بتواند بسیار بیشتر از دیسکهای معمول و درایوهای مغناطیسی عمر کند. ناگفته نماند RNA نسخهی عملکردی ژنها است که از شدت تغییر و تبدیل درخورتوجهی برخوردار است و در زمانی به کوتاهی دو دقیقه دچار تغییر میشود. بهعنوان پیامدی از این موضوع، دیرزمانی است این باور وجود دارد که بازیابی رونوشتهای RNA از سلولهای باستانی امکانپذیر نیست؛ اما چند استثنا وجود داشته است. قدیمیترین RNA که تاکنون توالییابی و تأیید شده است، مربوط به ذرتی ۷۰۰ ساله است؛ درحالیکه قدیمیترین RNA بازیابیشده که پژوهشگران درزمینهی توالییابی آن موفق نشدند، به نمونهای از انسانهای عصر مس بهنام Tyrolean Iceman مربوط است که پنجهزار سال قدمت دارد.
برای مطالعهی جدید، پژوهشگرانی از چندین مرکز پژوهشی جهان نمونهای بسیار قدیمیتر را بررسی کردند. این نمونه که Tumat Puppy نام دارد، بقایای مومیاییشدهی گرگ یا سگی از دوران پلیستوسن است که قدمت آن به حدود ۱۴ هزار و ۳۰۰ سال میرسد. پژوهشگران RNA گرفتهشده از بافت کبد حیوان را جداسازی و تجزیهوتحلیل کردند و آن را با بافت دو نمونه گرگ متعلق به قرون نوزدهم و بیستم مقایسه کردند. آنها بهطور موفقیتآمیزی توانستند RNA حیوان باستانی را توالییابی کنند و با مطابقتدادن آن با رونوشتهای خاص کبد حاصل از گرگهای جدیدتر، تأیید کردند این رونوشتها نشانگر کل RNA این موجود هستند. این قدیمیترین رونوشت RNA بود که تاکنون توالییابی شده است و حدقل ۱۳ هزار سال قدمت دارد. الیور اسمیت، نویسندهی مقاله میگوید:
پژوهشگرانِ DNA باستانی قبلا برای تلاش بهمنظور تعیین توالی RNA باستانی تمایلی نداشتهاند؛ زیرا این ملکول بهطور کلی در مقایسه با DNA بیثباتتر و دربرابر تخریب آنزیمی حساستر است. اگرچه بهدنبال موفقیت اخیر درزمینهی توالییابی RNA باستانی حاصل از گیاهان قدیمی حدس زدیم نمونهی حیوانی بهخوبی محافظتشده در لایهی منجمد خاک شاید این مواد را بهخوبی برای توالییابی حفظ کرده باشد. ما نهتنها RNA را در بافتهای مختلف پیدا کردیم؛ بلکه در برخی موارد سیگنال چنان قوی بود که میتوانستیم ازلحاظ بیولوژیکی بین بافتهای مختلف تمایز قائل شویم.
نتایج این پژوهش در مجلهی PLOS Biology منتشر شده است.