نوبل فیزیک به کاشفان سیاره فراخورشیدی رسید
جایزه نوبل فیزیک امسال به‌طور مشترک به سه فیزیکدان به نام‌های جیمز پیبلز، میشل مایور و دیدیه کوئلوز اعطا شد. نیمی از جایزه ۱٫۱ میلیون دلاری به جیمز پیبلز، فیزیکدان آمریکایی-کانادایی برای اکتشافات نظری او در کیهان‌شناسی فیزیکی اهدا شد و نیمی دیگر از این جایزه نیز بین میشل مایور و دیدیه کوئلوز، فیزیکدانان سوئیسی تقسیم می‌شود. این دو دانشمند سوئیسی به دلیل کشف یک سیاره فراخورشیدی که به دوره ستاره‌ای شبیه خورشید می‌چرخید، شایسته دریافت نوبل اعلام شدند.
تحقیقات پیبلز طی بیش از ۲ دهه‌ی اخیر، شالوده‌ی درک ما از تاریخچه کیهان پس از «بیگ بنگ» یا «انفجار بزرگ» را تشکیل داده بودند. پیبلز پیش‌بینی‌های نظری از شکل جهان، ماده و انرژی حاوی آن انجام داده است. پیش‌بینی‌های او بعدا با «تابش زمینه‌ی کیهانی» به اثبات رسیدند.تحقیقات پیبلز همچنین به درک دانشمندان از نحوه‌ی انتشار نور در خلال بیگ بنگ کمک کرده که نقش مهمی در میزان مواد تشکیل‌دهنده خوشه‌های کهکشانی و کهکشان‌ها ایفا کرده است.
تحقیقات پیبلز همین‌طور اطلاعات جدیدی در مورد ماده و انرژی تاریک در اختیار دانشمندان قرار داده است. تخمین زده می‌شود، ماده تاریک حدود ۹۵ درصد از کل جهان را تشکیل می‌دهد. در واقع، ما اکنون تنها حدود ۵ درصد مواد جهان خود را می‌شناسیم که اجرام کیهانی مانند کره زمین و سایر سیارات و ستارگان را تشکیل می‌دهد و ماهیت سایر این مواد همچنان از معماهای دیرپای دنیای فیزیک محسوب می‌شود.
جیمز پیبلز در تماس تلفنی در خلال کنفرانس خبری آکادمی نوبل در سوئد، گفت:
اگرچه درک ما از ماهیت تکامل جهان به‌صورت چشمگیری متحول شده، اما همچنان بسیاری از سوالات بی‌جواب باقی مانده‌اند.
دیگر برندگان نوبل فیزیک امسال، میشل مایور و دیدیه کوئلوز در سال ۱۹۹۵ سیاره‌ی فراخورشیدی موسوم به «۵۱ پگاسوس» را کشف کردند که در منظومه‌ای با ستاره‌ای شبیه به خورشید ما در گردش است. دو فیزیکدان سوئیسی این سیاره فراخورشیدی هم‌اندازه‌ی مشتری را به وسیله‌ی روش «لرزش در موقعیت ستارگان» کشف کردند. هنگامی که یک سیاره به دور ستاره‌ی میزبان خود گردش می‌کند، تأثیر گرانشی آن بر ستاره از طریق تغییر فرکانس در طیف ستاره‌ای قابل مشاهده است.
اولف دانیلسون، فیزیکدان نظری از دانشگاه اوپسالا در سوئد و عضو کمیته فیزیک نوبل، در این خصوص گفت:
فکر می‌کردیم که سایر منظومه‌های ستاره‌ای با ستارگانی از نوع خورشید، شبیه به منظومه شمسی باشند؛ اما در اشتباه بودیم.
کشف این دو دانشمند سوئیسی انقلابی در دنیای نجوم به پا کرد و از آن زمان تاکنون، بیش از ۴۰۰۰ سیاره‌ی فراخورشیدی در کهکشان راه شیری کشف شدند؛ از جمله سیاراتی شبیه به زمین که در منطقه سکونت‌پذیر منظومه‌های خود قرار دارند. دانیلسون گفت:
از طریق بررسی این سیارات فراخورشیدی بود که ما درک بهتری از نحوه‌ی شکل‌گیری و تکامل سیارات پیدا کردیم و بینش جدیدی در مورد سیاره‌ی خود به دست آوردیم. برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال تصویری از جهان ما ترسیم کرده‌اند که از آنچه تصور می‌کردیم، غریب‌تر و شگفت‌انگیزتر است. از این جهت، نظرگاه ما در مورد جایگاهمان در جهان هیچ‌وقت مانند سابق نخواهد بود.
نظرات