با بلاب آشنا شوید: موجود عجیبی فاقد مغز با ۷۲۰ جنس

موجود حیرت‌انگیزی که «بلاب» نامیده می‌شود، نوعی جاندار زنده‌ی تک‌سلولی است که بسیار شبیه یک قارچ به‌نظر می‌رسد اما رفتار جانوران را دارد. این موجود داری ظاهری زردرنگ و خزه‌مانند است و می‌تواند به اندازه‌ی یک سانتی‌متر در ساعت حرکت کند. این ارگانیسم همچنین دارای این توانایی است که هر روز خود را دوبرابر کند. بلاب‌ها مغزی ندارند، اما می‌توانند یاد بگیرند و دانش خود را به دیگر بلاب‌ها منتقل کنند. برونو دیوید، مدیر موزه‌ی تاریخ طبیعی پاریس گفت:

بلاب یکی از اسرار طبیعت است. این موجود موجب شگفتی ما شده است زیرا مغزی ندارد ولی می‌تواند یاد بگیرد و اگر شما دو بلاب را با هم ادغام کنید، بلابی که یاد گرفته است، دانش خود را به دیگری منتقل می‌کند.

نام بلاب برگرفته از یک فیلم علمی‌تخیلی ترسناک به همین نام است (توده‌ی چسبنده یا حباب) که در آن شکلی از زندگی بیگانه به‌طور وحشیانه، هر چیزی را که در مسیر آن به شهر کوچکی در پنسیلوانیا قرار دارد، می‌بلعد.

کسی در آزمایشگاه نبود و من هم به‌علت یک مشکل شخصی نتوانستم به آنجا سر بزنم و آن‌ها را تغذیه کنم... بلاب‌ها وقتی فرار می‌کنند، همدیگر را پیدا کرده و با هم ادغام می‌شوند. بلاب‌ها همیشه وقتی که بلابی را که ازنظر ژنتیکی با آن‌ها مشابه است، پیدا می‌کنند، این کار را انجام می‌دهند. آن‌ها در هم ادغام شده و یک بلاب بزرگ را تشکیل می‌دهند. آن‌ها هیچ غذایی پیدا نکرده ولی سقف آزمایشگاه را پیدا کرده بودند.

اگر بلاب‌ها از وسط بریده شوند، می‌توانند در عرض دو و نیم دقیقه خود را ترمیم کنند. بلاب‌ها می‌توانند تا چندین کیلومتر مربع رشد کنند و دانشمندان امیدوار هستند، بتوانند از آن‌ها در بازیافت‌ طبیعی مانند پاک کردن کف جنگل‌ها یا زمین‌های آلوده استفاده کنند.

چندین توانایی حیرت‌انگیز که بلاب و خویشاوندان نزدیک او یعنی کپک‌های مخاطی از خود نشان می‌دهند، عبارت است از حل ماپیچ‌ها، تقلید از طرح شبکه‌های حمل‌و‌نقل ساخته‌شده به‌وسیله‌ی انسان و انتخاب سالم‌ترین غذاها از میان یک فهرست متنوع غذا. ظاهرا الگوریتم‌های هدایت‌کننده‌ی حرکات این موجودات زنده به‌طور محکمی در بیوشیمی هر سلول نهفته است. براین‌اساس، این رفتارهای قابل‌توجه، ایده‌ی ما را درمورد هوش بیولوژیکی به چالش می‌کشاند.

اما بلاب چیست؟ ما با اطمینان نمی‌دانیم. این موجود دارای ویژگی‌هایی از هر سه سلسله‌ی جانداران است: مانند یک حیوان غذا می‌خورد، مانند یک قارچ تکثیر پیدا می‌کند و رنگ آن مانند گیاهان است دیوید می‌گوید:

ما با اطمینان می‌دانیم که این جاندار یک گیاه نیست اما واقعا نمی‌دانیم که آیا جانور یا قارچ است.

داساساتور می‌گوید:

بلاب نه گیاه و نه حیوان است. این ارگانیسم یک موجود غیر قابل طبقه‌بندی است زیرا دارای خصوصیاتی از هر سه سلسله‌ی موجودات زنده است. این موجود مانند یک جانور غذا می‌خورد، اما مانند یک قارچ تولیدمثل می‌کند و دارای یک رنگ گیاهی است.

هنوز کسی به‌طور دقیق نمی‌داند این موجودات را چگونه طبقه‌بندی کند اما در حال حاضر، متخصصان طبقه‌بندی جانداران، بلاب را به‌عنوان Physarum polycephalum طبقه‌بندی کرده‌اند که به همراه حدود ۹۰۰ خویشاوند دیگر خود در سلسه‌ی تک‌سلولی‌ها (پروتئوزا) قرار می‌گیرد، زیرا خصوصیات مشترکی با این اشکال حیات دارد.

بلاب درواقع، یک پلاسمودیوم است که به‌طور غیررسمی کپک مخاطی نامیده می‌شود. کپک‌های مخاطی گروهی از موجودات میکروسکوپی هستند که ازنظر ظاهری شبیه باکتری‌ها ولی بزرگ‌تر از آن‌ها هستند. آن‌ها برخلاف باکتری‌ها، دارای هسته‌ و ساختارهای سلولی متمایزی هستند، بنابراین بیشتر شبیه سلول‌های گیاهی یا جانوری هستند تا باکتری. پلاسمودیوم‌ها غیرعادی هستند زیرا هر سلول انفرادی دارای تعداد زیادی هسته است (بیشتر سلول‌های جانوری تنها یک هسته دارند). ممکن است نام پلاسمودیوم ناآشنا به‌نظر برسد، اما قطعا درمورد آن چیزهایی می‌دانید چرا که مالاریا نیز عضوی از این گروه است.

برخلاف مالاریا و برخلاف نام ترسناک بلاب، کپک‌های مخاطی به انسان ضرری نمی‌رسانند. وقتی که شرایط مناسب و غذا فراوان باشد، کپک مخاطی به‌ شکل یک سلول جداگانه، زندگی انفرادی را در پیش می‌گیرد اما وقتی شرایط دشوار می‌شود، مانند زمانی‌که غذا کمیاب می‌شود، افراد گرد هم می‌آیند و یک کلنی زردرنگ را تشکیل می‌دهند که مانند لایه‌ی نازکی از تخم‌مرغ اسکرامبل به‌نظر می‌رسد. این کلنی سپس رو به طغیان گذاشته و باکتری‌ها، کپک‌ها، برگ‌های پوسیده و دیگر مواد را می‌بلعد.

گزارش شده که بلاب دارای ۷۲۰ جنس است؛ اگرچه توضیح بیشتری درمورد چگونگی تعیین این موضوع هنوز ارائه نشده است. اصولا، کپک‌های مخاطی ماده‌ی ژنتیکی خود را زمانی می‌توانند با دیگران مخلوط کنند که مجموعه‌ی سازگاری از ژن‌های میتوکندریایی به نام matA، matB و matC را داشته باشند. هرکدام از این ژن‌ها دارای ۱۶ واریانت هستند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که کپک‌های مخاطی زندگی اجتماعی بسیار پیچیده‌ای داشته باشند.