سریع ترین مورچه جهان ۸۵۵ میلی‌متر بر ثانیه حرکت می‌کند

وقتی درمورد سریع‌ترین حیوانات فکر می‌کنید، احتمالا چیزی مانند یوزپلنگ یا گرِی‌هوند (نژادی از سگ شکاری) به ذهنتان می‌آید. اما اگر سرعت را برمبنای میزان سرعت براساس طول بدن در ثانیه بسنجیم، جهان بندپایان بی‌نظیر است. به‌تازگی رکورد جدیدی به دست آمده که بیشترین سرعتی است که تاکنون در مورچه‌ها اندازه‌گیری شده است.

مورچه‌ی برنده، مورچه‌ی نقره‌ای صحرا (Cataglyphis bombycina) نام دارد که سرعتی برابر ۸۵۵ میلی‌متر بر ثانیه دارد. این سرعت ممکن است زیاد به‌نظر نرسد اما باید دانست که سرعت اندازه‌گیری شده، ۱۰۸ برابر طول بدن حشره بر ثانیه است. حتی یک یوزپلنگ نیز با سرعت ۱۶ برابر طول بدن بر ثانیه حرکت می‌کند. حداکثر سرعت سریع‌ترین دونده‌ی جهان یعنی یوسین بولت برابر ۶/۲ است. اگر او می‌توانست با سرعت مورچه‌های نقره‌ای صحرا بدود، حداکثر سرعت او حدود ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت بود. ازنظر سرعت دویدن (سرعت‌های حین پرواز بیشترند)، این مورچه‌ها در مقام سوم و پس از کنه‌ی ساحلی کالیفرنیا (Paratarsotomus macropalpis) با سرعت ۳۲۲ طول بدن بر ثانیه و سوسک ببری استرالیا (Cicindela eburneola) با ۱۷۰ طول بدن بر ثانیه قرار می‌گیرند.

زیست‌شناسانی از دانشگاه اولم آلمان، برای اندازه‌گیری سرعت مورچه‌های مذکور و اینکه آن‌ها چگونه به چنین سرعتی می‌رسند، تصمیم گرفتند که از سرعت آن‌ها فیلم‌برداری کنند. اول، آن‌ها باید آشیانه‌ای را پیدا می‌کردند. این کار، کار آسانی نبود زیرا مورچه‌ها زمان بسیار کمی را در خارج از آشیانه سپری می‌کنند. اما پس از پیدا کردن آشیانه، قسمت بعدی کار بسیار ساده‌تر بود. آن‌ها کانال آلومینیومی را در قسمت ورودی آشیانه قرار دادند که در یک انتهای آن یک ظرف غذای حاوی غذای مورد علاقه‌ی آن‌ها یعنی کرم وجود داشت. این امر موجب شد که آن‌ها از آشیانه خارج شوند. سارا ففر، زیست‌شناس می‌گوید:

پس از اینکه مورچه‌ها غذا را پیدا کردند، در کانال مشغول به رفت‌و‌آمد شدند و ما دوربینی را نصب کردیم تا از بالا از آن‌ها فیلم‌برداری کند.

علاوه‌بر‌این، پژوهشگران با دقت آشیانه را از خاک درآوردند و آن را به آلمان بردند تا ببیند که این مورچه‌ها چگونه در دماهای خنک‌تر حرکت می‌کنند. در گرمای شدید بیایان، مورچه‌های مذکور بیشترین بازده را دارند و حداکثر سرعت اندازه‌گیری شده در این محیط ۸۵۵ میلی‌متر بر ثانیه بود. در آزمایشگاه آلمان و در دمای ۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، آن‌ها بسیار آهسته‌تر و تنها با سرعت ۵۷ میلی‌متر بر ثانیه حرکت می‌کردند.

  پژوهشگران همچنین حداکثر سرعت در حال دویدن این مورچه‌ها را با حداکثر سرعت مورچه‌ی بزرگ‌تری به نام Cataglyphis fortis که او نیز در صحرای آفریقا زندگی می‌کند و دارای سبک زندگی مشابهی با C. bombycina است، مورد مقایسه قرار دادند. مورچه‌های C. fortis دارای حداکثر سرعت ۶۲۰ میلی‌متر بر ثانیه بودند که معادل ۵۰ برابر طول بدن می‌شود. موضوع جالب این‌که درمقایسه‌با C. fortis، طول پاهای C. bombycina نسبت‌به بدنش حدود ۲۰ درصد کوتاه‌تر است. پس این مورچه چگونه اینقدر سریع حرکت می‌کند؟ ویدئوی دارای سرعت بالا این مساله را نیز حل کرد: این توانایی به سرعت و کنترل قدم‌ها مربوط می‌شود. مورچه‌ی نقره‌ای صحرای آفریقا می‌تواند با سرعت ۱۳۰۰ میلی‌متر بر ثانیه پای خود را حرکت دهد و در حالت حداکثر سرعت، اندازه‌ی گام‌های خود را از ۴/۷ میلی‌متر به ۲۰/۸ میلی‌متر افزایش دهد. وقتی که او با سرعت بیش از ۳۰۰ میلی‌متر در ثانیه در حال دویدن است، در وضعیت چهارنعل کامل می‌دود؛ هر ۶ پای او با هم از زمین بلند می‌شود، عملکرد پاهای او کاملا با هم هماهنگ شده و هر پا تماسی در حد ۷ میلی‌ثانیه با زمین دارد. این امر موجب حداقل برخورد این جانور با شن‌های سوزان می‌شود. پژوهشگران در ادامه‌ی مطالعات خود به دنبال درک این موضوع هستند که‌ سیستم عضلانی این مورچه‌ها چگونه به آن‌ها اجازه می‌دهد که با چنین سرعت بهت‌آوری حرکت کنند.

نتایج این پژوهش در مجله‌ی Journal of Experimental Biology منتشر شده است.