حاصل اشتباه در انتخاب جفت در نوعی ماهی، ایجاد یک گونه جدید است

اشتباه سیکلیدها (گروه بسیار متنوعی از ماهی‌ها) در انتخاب جفت می‌تواند موجب ایجاد گونه‌های جدید شود؛ چراکه این ماهی رنگی کوچک تنوع بسیار زیادی دارد و در رنگ‌ها، اندازه‌ها و اشکال مختلفی دیده می‌شود.

نتایج مطالعه‌ای به طول یک دهه در کنگو نشان می‌دهد که وقتی آب‌ شفاف نباشد و جزئیات مبهم باشند، ماده‌ها می‌توانند به‌طور تصادفی ژن‌های جدیدی را به جمعیت خود وارد کنند. جوآنا مایر زیست‌شناس تکاملی دانشگاه کمبریج می‌گوید:

علت شاید آن باشد که وقتی دریاچه شکل گرفت، آب بسیار تیره بود و آن‌ها نمی‌توانستند رنگ‌ها را به‌خوبی ببینند، بنابراین ماده‌ها در محیط جدید خود نمی‌توانستند شریک خود را به‌خوبی انتخاب کنند. جفت‌گیری بین سیکلیدهایی که به سیستم‌های آبی متفاوتی تعلق داشتند، فرزندان بسیار متنوعی تولید کرد که صفات ژنتیکی هر دو گونه‌ی والدی را به صورت ترکیب با هم داشتند.

ما انواع خیره‌کننده‌ای از گونه‌های جدید را پیدا کردیم که قبلا شناخته نشده بودند. گونه‌های جدید سیکلیدها به استفاده از منابع غذایی موجود در دریاچه سازگار شده‌اند. برخی از لارو حشرات تغذیه می‌کنند و برخی دیگر از زئوپلانکتون‌ها یا جلبک‌ها. برخی از ماهی‌های جدیدا کشف‌شده شکارچیانی هستند که دندان‌های بزرگی دارند.

بسیاری از سیکلیدهایی که امروزه زندگی می‌کنند، طی یک میلیون سال گذشته تکامل یافته‌اند. برای مثال در دریاچه‌ی مالاوی بیش از ۸۰۰ گونه شناسایی شده است که از سیکلیدهای اولیه منشا گرفته‌اند که حدود ۲ میلیون سال پیش زندگی می‌کردند. در دریاچه‌ی ویکتوریا، بیش از ۷۰۰ گونه‌ی متنوع از سیکلیدها وجود دارد که همه طی ۱۵۰ سال گذشته تکامل پیدا کرده‌اند. حاصل این تکامل سریع، ایجاد گونه‌های بسیار متمایزی بوده است که ازنظر ژنتیکی با هم سازگار هستند و می‌توانند فرزندان آمیخته‌ی بارور و زیست‌پذیری تولید کنند. براین‌اساس، برخی از پژوهشگران چنین استدلال می‌کنند که علت تنوع وسیع سیکلیدها همین آمیختگی است.

پژوهشگران با بررسی سیکلیدها در آزمایشگاه دریافتند که وقتی آن‌ها جفت‌گیری می‌کنند، ماده‌ها مسئول انتخاب جفت هستند؛ اما گاهی وقتی نور کم است یا نرها دارای طرح رنگ مشابهی هستند، ماده‌های بی‌تجربه ممکن است انتخاب اشتباهی انجام دهند. پژوهشگران گمان می‌کنند که این احتمالا همان چیزی است که در گذشته وقتی اجداد اولیه‌ی سیکلیدها در دریاچه‌ی تازه ایجاد شده با هم رو‌به‌رو شده‌اند، رخ داده است. مایر می‌گوید به دلیل اینکه افراد آمیخته حاوی ژن‌هایی از هر دو گونه‌ی مختلف هستند، قوه‌ی انتخاب می‌تواند روی تنوع وسیع‌تری عمل کرده و گونه‌هایی را که برای زیستگاه‌های خاص مناسب‌تر هستند، انتخاب کند و رقابت را نسبتا پایدار نگه دارد. مایر می‌گوید:

پژوهش ما نشان می‌دهد که آمیخته شدن می‌تواند موجب شود گونه‌های جدیدی به وجود آیند و این یافته‌ی بسیار جدیدی است. جامعه‌ی ناهمگون دریاچه‌ی مورو فرصتی نادر برای مطالعه‌ی تعامل بین گونه‌های جدید درحال تکامل فراهم می‌کند و نشان می‌دهد که در یک محیط جدید با فرصت‌های اکولوژیکی فراوان، آمیخته شدن می‌تواند پدیده‌ی خوبی باشد و موجب افزایش تنوع زیستی شود.