ایرباس طراحی سه هواپیمای مفهومی غیر آلاینده را به‌نمایش گذاشت

خودروهای غیر آلاینده (Zero-emission Cars) اکنون به‌وفور در بازار یافت می‌شوند و از دورانی که ساخت آن‌ها بیشتر شبیه رؤیاپردازی بود فاصله‌ی زیادی گرفته‌ایم. بااین‌حال مبحث مهم دیگری که امروزه به بحث گذاشته می‌شود، هواپیماهای غیر آلاینده هستند.

هواپیماهای غیر آلاینده نیز وجود دارند؛ در سال جاری میلادی بود که شرکت آمریکایی Matrix Aviation بزرگ‌ترین هواپیمای الکتریکی را بر فراز ایالت واشینگتن به‌پرواز درآورد. ازطرفی چند روز پیش شاهد پرواز اولین هواپیمای تجاری مجهز به سوخت هیدروژنی بودیم. هواپیمای موردبحث که متعلق‌به ZeroAvia بود، هواپیمایی ۶ سرنشین به‌حساب می‌آمد.

گرچه هواپیماهای غیر آلاینده در دنیای امروز موجود هستند، اما هنوز زمان بسیار زیادی تا ورود آن‌ها به خطوط هوایی و جابه‌جایی مسافر باقی مانده است. وقتی که زمان ورود رسمی هواپیماهای غیر آلاینده به خطوط هوایی فرا رسد، ایرباس (Airbus) می‌خواهد نقشی کلیدی در این اتفاق ایفا کند. این شرکت حوزه‌ی هوافضا هفته‌ی گذشته سه مدل مفهومی هواپیمای مبتنی‌بر سوخت هیدروژنی را رونمایی کرد. مدل‌های مفهومی به‌نمایش‌درآمده‌ توسط ایرباس طراحی‌های متنوعی دارند؛ از طراحی سنتی گرفته تا طراحی کاملا رادیکالی. 

بااین‌حال نباید فراموش کنید که فناوری پیشرفت بسیار زیادی به‌خود دیده. هواپیماهای هیدروژنیِ متکی‌بر فناوری‌های جدید و امن‌تر نظیر پیل‌های سوختی هیدروژنی عملکردی شبیه به خودروهایی دارند که از همین پیل‌های سوختی استفاده می‌کنند. همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، استارتاپ ZeroAvia توانست هواپیمایی هیدروژنی در کلاس تجاری به‌پرواز دربیاورد. آنچه درباره‌ی پیل‌های سوختی گفتیم، برای این هواپیما صدق می‌کند. 

ایرباس طبق برنامه‌ریزی خود قصد دارد به‌شکلی متفاوت از انرژی ناشی از سوخت هیدروژنی استفاده کند. هواپیماهای هیدروژن-هیبرید ایرباس مجهز به موتورهای گازی اصلاح‌شده هستند که از هیدورژن مایع به‌عنوان سوخت استفاده می‌کنند. به‌علاوه در این هواپیماهای مفهومی از پیل‌های سوختی هیدروژنی به‌منظور ایجاد نیروی الکتریکی به‌عنوان مکمل فعالیت موتورهای گازی استفاده می‌شود.

گلن لولین، قائم‌مقام پروژه‌ی هواپیمای غیر آلاینده در ایرباس، در بیانیه‌ای اعلام کرد که او و اعضای دیگر ایرباس تا پنج سال پیش به تولید هواپیمایی با پیشرانه‌ی هیدروژنی به‌عنوان راهی برای کاهش میزان انتشار گازهای مضر در هوا حتی فکر هم نمی‌کردند. لولین می‌گوید مدت زیادی نگذشته بود که داده‌های به‌دست‌رسیده از دیگر صنایع حوزه‌ی حمل‌و‌نقل باعث شدند دیدگاه ایرباس تغییر پیدا کند و این شرکت به‌شکلی جدی سراغ تولید پیشرانه‌ی هیدروژنی برود. لولین در ادامه‌ی بیانیه گفت: «امروز ما در ایرباس از پتانسیل شگفت‌انگیزی که هیدروژن به‌منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنعت هواپیمایی ارائه می‌دهد هیجان‌زده هستیم». 

اولین مدل مفهومی ایرباس، بزرگ‌ترین مدل به‌حساب می‌آید که تا حد زیادی ما را یاد هواپیمای Airbus A321 می‌اندازد. در این هواپیما از دو موتور هیدروژن-هیبرید توربوفن با مخزن هیدروژن مایع استفاده شده است (توربوفن نوعی موتور جت به‌حساب می‌آید که مخصوص سرعت‌های متوسط است و اکثر هواپیماهای مسافربری از آن بهره‌مند هستند). در نخستین مدل مفهومی، سیستم توزیع در پشت بالک‌هد (Bulkhead) عقبی جای گرفته. 

دومین مدل مفهومی که بیشتر به‌درد مسیرهای پررفت‌‌آمد می‌خورد، تا حدی همچون De Havilland Dash 8 به‌نظر می‌رسد و به دو موتور توربوپراپ هیدروژن-هیبرید مجهز است؛ هر یک از این موتورهای توربوپراب انرژی حرکت یک پروانه‌ی هشت پره‌ای را فراهم می‌کنند (توربوپراپ نوعی موتور گازی جت است که در سرعت‌های متوسط کارایی دارد و در سرعت زیاد کارایی خود را از دست می‌دهد). در دومین مدل مفهومی هواپیمای غیر آلاینده‌ی ایرباس نیز محفظه‌ی سوخت هیدروژن و سیستم توزیع در پشت بالک‌هد عقبی جای می‌گیرند. 

سومین و آخرین مدل مفهومی ایرباس، رادیکالی‌ترین مدل به‌حساب می‌آید؛ اما پیش‌تر طراحی مشابه‌با آن را دیده‌ بودیم. این مدل مفهومی در تلاش است MAVERIC را که ایرباس در ماه فوریه‌ی ۲۰۲۰ (بهمن و اسفند ۱۳۹۹) به‌عنوان هواپیمایی آزمایشی و بدون خلبان به‌پرواز درآورد حقیقی کند. در مدل مفهومی سوم شاهد استفاده از دو موتور توربوفن هیدروژن-هیبرید هستیم که نیروی پیشرانه را با استفاده از سوخت هیدروژن مایع تأمین می‌کنند. در این هواپیما، مخزن‌های سوخت در زیر بال‌ها جای گرفته‌اند. 

اگر همه‌چیز طبق برنامه‌‌ی تعیین‌شده توسط ایرباس پیش برود، احتمالا نمونه‌های اولیه (پروتوتایپ) هواپیماهای یادشده تا پیش از پایان دهه‌ی جاری میلادی آماده خواهند شد. ایرباس انتظار دارد این هواپیماها تا سال ۲۰۳۵ وارد خطوط هوایی شوند و فعالیت رسمی‌شان را آغاز کنند.