سرعت چرخش زمین به دور خود، از نیم قرن گذشته بیشتر شده است
حتی زمان از آثار سال ۲۰۲۰ در امان نماند. به گزارش لایو ساینس، سریع‌ترین ۲۸ روز ثبت‌شده (از سال ۱۹۶۰) هم در سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد و زمین چند میلی‌ثانیه سریع‌تر از حالت معمول چرخش به دور محورش را کامل کرد. این مسئله به‌خودی‌خود نگران‌کننده نیست. گردش سیاره در تمامی زمان‌ها تحت تأثیر عواملی مانند فشار اتمسفر، باد، جریان‌های اقیانوسی و حرکت هسته اندکی تغییر می‌کند. البته تغییر سرعت چرخش زمین برای وقت‌نگهداران بین‌المللی دردسرساز است که از ساعت‌های اتمی بسیار دقیق برای تعیین ساعت هماهنگ جهانی (UTC) که همه ساعت‌ها با آن تنظیم می‌شوند، استفاده می‌کنند.
وقتی زمان نجومی که بر اساس مدت یک دور کامل چرخش زمین به دور خود تنظیم می‌شود، بیش از ۰٫۴ ثانیه از UTC انحراف پیدا کند، UTC باید دوباره تنظیم شود. تاکنون این تنظیمات از اضافه کردن «ثانیه‌ی کبیسه» به سال در پایان ژوئن یا دسامبر تشکیل می‌شد که زمان نجومی و زمان اتمی را هماهنگ می‌کند. علت اضافه شدن ثانیه‌ی کبیسه آن بود که سرعت کلی گردش زمین از آغاز اندازه‌گیری‌های دقیق ماهواره‌ای در اواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ و اوایل ۱۹۷۰، در حال کند شدن بوده است.
طبق اعلام مؤسسه ملی استاندارد و فناوری آمریکا (NIST) از سال ۱۹۷۲، دانشمندان ثانیه‌های کبیسه را به‌طور متوسط هر یک سال و نیم اضافه کرده‌اند. آخرین مورد اضافه‌شده مربوط به سال ۲۰۱۶ بود که در شب سال نو میلادی، به ۲۳ ساعت و ۵۹ دقیقه و ۵۹ ثانیه، یک ثانیه‌ی کبیسه اضافه شد.
بر اساس گزارش Time and Date، شتاب اخیر چرخش زمین موجب شده است که دانشمندان برای اولین بار در مورد ثانیه‌ی کبیسه‌ی منفی صحبت کنند؛ به جای اضافه کردن یک ثانیه، ممکن است لازم باشد یک ثانیه کم شود. علت آن است که میانگین طول یک روز ۸۶,۴۰۰ ثانیه است؛ اما یک روز نجومی در سال ۲۰۲۱ به‌طور متوسط حدود ۰٫۰۵ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر خواهد بود. در طول یک سال، این پدیده موجب تأخیری به اندازه‌ی ۱۹ میلی‌ثانیه در زمان اتمی خواهد شد. پیتر ویبرلی از آزمایشگاه ملی فیزیک بریتانیا، می‌گوید:
اگر سرعت گردش زمین افزایش بیشتری پیدا کند، کاملا محتمل است که یک ثانیه‌ی کبیسه‌ی منفی لازم باشد؛ اما هنوز خیلی زود است که بگوییم این مسئله احتمالا رخ خواهد داد. همچنین مباحث بین‌المللی درمورد آینده‌ی ثانیه‌های کبیسه در حال انجام است و این احتمال نیز وجود دارد که نیاز به یک ثانیه‌ی کبیسه‌ی منفی موجب شود ثانیه‌ی کبیسه برای همیشه کنار گذاشته شود.»
از نظر نجومی، سال ۲۰۲۰ سریع‌تر از حالت عادی بود. بر اساس اطلاعات Time and Date، زمین رکورد قبلی کوتاه‌ترین روز نجومی را که در سال ۲۰۰۵ ثبت شده بود، ۲۸ بار شکست. کوتاه‌ترین روز آن سال (۵ جولای)، گردش کامل زمین به دور خود، ۱٫۰۵۱۶ میلی‌ثانیه سریع‌تر از حالت عادی ( ۸۶۴۰۰ ثانیه) طول کشید. کوتاه‌ترین روز سال ۲۰۲۰، روز ۱۹ جولای بود که زمین یک دور گردش را ۱٫۴۶۰۲ میلی‌ثانیه سریع‌تر از ۸۶,۴۰۰ ثانیه کامل کرد.
ثانیه‌های کبیسه موافقان و مخالفان خود را دارد. آن‌ها برای اطمینان از این موضوع استفاده می‌شوند که مشاهدات نجومی با زمان ساعت هماهنگی دارند؛ اما برای برخی از برنامه‌های ثبت داده و زیرساخت‌های مخابرات می‌تواند دردساز باشد.
برخی از دانشمندان اتحادیه بین‌المللی مخابرات پیشنهاد کرده‌اند که اجازه داده شود فاصله‌ی زمان نجومی و زمان اتمی به‌حدی افزایش پیدا کند که وقتی «ساعت کبیسه» نیاز باشد، اختلال‌های مخابراتی به حداقل برسد.
سرویس بین‌المللی چرخش زمین و سامانه‌های مرجع (IERS) در پاریس مسئول تعیین این مسئله هستند که آیا به افزودن یا کم کردن یک ثانیه کبیسه نیاز است یا نه. طبق گزارش‌ها، در حال حاضر IERS برنامه‌ای برای افزودن ثانیه‌ی کبیسه‌ی جدید ندارد.
نظرات