کشف قدیمی‌ترین غارنگاره‌های جهان در اندونزی
وقتی که صحبت از نقاش‌های غار یا غارنگاره‌ها به میان می‌آید، ناخودآگاه نام «لاسکو» به ذهن بسیاری خطور می‌کند. لاسکو مجموعه غاری در جنوب فرانسه است که به دلیل وجود نقوش شگفت‌انگیزش، نامش تقریبا مترادف غارنگاره است. ولی باید بدانید که قدمت نقاشی‌های غار لاسکو تنها حدود ۱۷ هزار سال است و قدیمی‌ترین نمونه‌های شناخته شده از آثار «هنر فیگوراتیو» در جنوب شرقی آسیا یافت شدند. هنر فیگوراتیو به آثاری گفته می‌شود که اشکالی از دنیای واقعی را به تصویر می‌کشند. حال، غارنگاره‌ای در غار لئانگ تدونگنگه در جزیره سولاوسی اندونزی با قدمت ۴۵ هزار و پانصد سال، رکورد جدیدی برای اولین نمونه‌های هنر فیگوراتیو ثبت کرده است.
به گزارش ساینتیفیک اَمریکن، باستان‌شناسان نتایج مطالعه جدید خود در مورد این غارنگاره را روز چهارشنبه در ژورنال «ساینس اَدونسیز» گزارش دادند. این غارنگاره که با خاک اُخرایی سرخ نقاشی شده، یک خوک زگیل‌دار (خوک وحشی بومی سولاوسی) را نشان می‌دهد. این خوک‌های وحشی با وجود کاهش شدید جمعیت، همچنان در منطقه یافته می‌شوند. یافته‌های مطالعه جدید در راستای شواهد عدیده‌ای است که پیش‌تر نیز نشان داده بودند، اندونزی در دوران پارینه سنگی دارای سنت هنر سنگی بوده و احتمالا آنطور که قبلا تصور می‌شد، اولین سنت‌های هنر سنگی در اروپای عصر یخبندان اروپا به وجود نیامدند.
ماکسیم آبرت، باستان‌شناسی از دانشگاه گریفیت استرالیا، یکی از محققان این تیم در خصوص قدمت این غارنگاره اظهار داشت: «[آنچه تخمین زده شد] تنها قدمت حداقلی این نقوش است. آثار هنر سنگی در این ناحیه گاها بین ۶۰ هزار تا ۶۵ هزار سال قدمت دارند. [برای قدمت‌گذاری دقیق‌تر] به نمونه‌های بیشتری داریم.»
سولاوِسی، جزیره‌ای در کشور اندونزی و در شرق بورنئو است که غارنگاره اخیر در آن کشف شده است. در این جزیره غارهای بسیاری با گنجینه‌ی بسیار غنی از غارنگاره‌ها و آثار هنر سنگی یافت می‌شود که آن را بدل به یکی از محوطه‌های باستان‌شناسی مهم از دوران پارینه‌سنگی کرده است. محققان از حدود ۷۰ سال قبل تاکنون تحقیقات گسترده‌ای را در این جزیره انجام داده‌اند که حاصل آن تاکنون تأیید وجود نقاشی‌های غار در دستکم ۳۰۰ غار بوده است. آبرت و همکارانش قبلا در سال ۲۰۱۹، قدمت غارنگاره‌ای در سولاوسی که صحنه‌ی شکاری را به تصور کشیده بود، دستکم ۴۳ هزار و ۹۰۰ سال برآورد کردند که آن را به قدیمی‌ترین غارنگاره یافت شده در منطقه تبدیل کرد.
نمای دیجیتالی از نقوش خوک‌های زگیل‌دار غار لئانگ تدونگنگه در سولاوسی، اندونزی
معمولا برآورد قدمت آثار به‌جای مانده از هنرهای باستانی دشوار است. ولی جنس دیواره‌ی غارهای سولاوسی که از سنگ آهک است، سالیابی این نقوش را راحت می‌سازد. سنگ‌های آهک موجب تشکیل اسپلئوتم‌ها یا همان رسوبات معدنی حاصل از رسوب آب در سنگ‌ها می‌شوند. استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها نمونه‌هایی از اسکلئوتیم‌ها هستند، ولی رسوبات ریزتری نیز می‌تواند روی دیواره‌های غارها تشکیل شود. سالیابی نقاشی‌های دوره زمین‌شناسی پلیستوسن هم معمولا با اندازه‌گیری نسبت اورانیوم و توریم در مواد معدنی گردآمده در بخش‌های آثار هنر باستان انجام می‌گیرد. [دانشمندان چگونه قدمت اشیاء را تعیین می‌کنند؟]
به هر روی، نقاشی‌های غاری جدید مجموعه‌ای از سه تا چهار خوک زگیل‌دار و نقش دست انسان را نشان می‌دهند که بصران برهان، محقق اندونزیایی و یکی از همکارانش طی بررسی‌های خود در غار لئانگ تدونگنگه واقع در درّه‌ای صعب‌العبور کشف کرده بود. به نقل از لایو ساینس، درحالی‌که یافته‌های مطالعه اخیر قدمت نقوش غار در جزیره سولاوسی را بالاتر می‌برد، ولی هنوز مشخص نیست که انسان‌های کنونی چه زمانی وارد جزیره شدند.
با وجودی که تصور می‌شود این غارنگاره‌ها توسط انسان‌های مدرن نقاشی شده‌اند، ولی با توجه به نبود شواهد فسیلی از انسان‌های کنونی در منطقه، امکان اینکه این نقوش کار سایر گونه‌های انسانی باشد نیز وجود دارد. به هر حال، باستان‌شناسان به این نتیجه رسیدند که غارنگاره‌های غار لئانگ تدونگنگه، دستکم فعلا قدیمی‌ترین نقاشی‌های هنر سنگی در دنیا هستند. بااین‌حال، ممکن است که نقش‌هایی قدیمی‌تری در محوطه‌های باستانی سولاوسی و سایر نقاط دنیا وجود داشته باشد که حتی این بازه‌ی زمانی را نیز عقب‌تر ببرد.
نظرات