آرامگاه ملکه نئیت و کتاب مردگان در میان یافته‌های باستان‌شناسان در مصر
باستان‌شناسان اخیرا موفق به کشف بزرگی در مصر شده‌اند. در حفاری‌های اخیر بیش از ۵۰ تابوت، آرامگاهی متعلق به ملکه‌ای از دوران پادشاهی کهن مصر و همچنین پاپیروس ۴ متری حاوی کتاب در گورستان باستانی سقاره در جنوب قاهره کشف شد. به گزارش نشریه الاهرام مصر، زاهی حواس، مصرشناس و باستان‌شناس شهیر مصری به همراه همکارانش موفق به کشف تابوت‌هایی از دوران پادشاهی نوین (۱۵۷۰ تا ۱۰۶۹ ق.م) در ۵۲ چاله تدفینی در اعماق ۱۰ تا ۱۲ متری زمین شدند. نقاشی‌هایی از خدایان باستانی مصر و بخش‌هایی از کتاب مردگان نیز روی تابوت‌های چوبی به چشم می‌خورد.
کتاب مردگان عنوانی است که کارل ریچارد لپسیوس، مصرشناس آلمانی قرن نوزدهم برای اولین از آن استفاده کرد. نام اصلی این متن کهن که برای خاکسپاری و تدفین به کار می‌رفت، «[گذر از ظلمت] به سوی دنیای نور یا روز» بود. این کتاب که توسط تعدادی از کاهنان مصر باستان نوشته شده بود، عمدتا روی پاپیروس نگاشته می‌شد و دست کم از ابتدای دوران پادشاهی نوین (۱۵۵۰ ق.م) تا حدود سال ۵۰ ق.م مورد استفاده قرار می‌گرفت. کتاب مشتمل بر شماری اوراد و ادعیه و کارکرد آن، سهولت بخشیدن به گذر متوفی در جهان مردگان یا دنیای زیرین و حفاظت از او دربرابر مصیبت‌ها و بلایای آن دنیا بود.
زاهی حواس در گفت‌وگو با CBS News اظهار داشت: «باستان‌شناسان ابتدا در سال ۲۰۱۰ حفاری محوطه‌ای در کنار هرم آرامگاه تِتی را آغاز کردند. تِتی، فرعون دودمان ششم از پادشاهی کهن مصر (۲۶۸۰ تا ۲۱۸۰ ق.م) است. بااین‌حال، در درون هرم نامی پیدا نکردیم که مشخص کند این هرم به چه کسی تعلق دارد.» حال به نقل از خبرگزاری فرانسه، کارشناسان سرانجام موفق به شناسایی آرامگاه شدند که تصور می‌شود به ملکه‌ای به نام «نئیت» تعلق داشته است. در مجموعه آرامگاه این ملکه یک معبد سنگی، ۳ خزانه خِشتی به همراه نذورات و پیشکش‌ها پیدا شد. باستان‌شناسان حدود یک ماه قبل حّکاکی‌های نام نئیت را روی هِرم سنگی در ورودی معبد یافته بودند.
حواس درادامه به CBS News گفت: «تا به حال نام این ملکه به گوشم نخورده بود. پس حالا بخش مهمی که درباره‌ی این ملکه باشد، به تاریخ مصر افزودیم.» براساس بیانیه وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر،این اولین باری است که باستان‌شناسان موفق به کشف یک تابوت ۳ هزار ساله در سقاره می‌شوند. به گزارش مجله اسمیتسونیان، سقاره به مدت بیش از دو هزار سال، نقش شهر مردگان یا گورستان شهر ممفیس، پایتخت مصر باستان را داشته و غنی‌ترین محوطه باستان‌شناسی مصر به شمار می‌رود. در ماه‌های اخیر طی کاوش‌های انجام‌گرفته در این گورستان، آثار و یافته‌های حیرت‌انگیز باستانی از جمله تابوت‌های مهروموم شده و مجسمه‌های طلاکاری‌شده به دست آمده است.
حواس روز دوشنبه به CBS News گفته بود: «حقیقتا، همین امروز صبح، چاله تدفینی دیگری نیز پیدا کردیم. درون این چاله یک تابوت سنگی بزرگ یافتیم. این اولین باری بود که تابوتی درون یک چاله تدفین کشف می‌کردیم. [تابوت] دیگری نیز پیدا کردیم که قرار است هفته آینده بازگشایی کنیم.»
تابوت‌های کشف‌شده در چاله‌های تدفینی، احتمالا متعلق به پیروان کیش پرستش تِتی باشند؛ کیشی که پس از مرگ اولین فرعون دودمان ششم مصر باستان تشکیل شد. تصور می‌شود این کیش به مدت بیش از ۱۰۰۰ سال دوام یافته باشد. اعضای این کیش، تدفین در نزدیکی فرعون را افتخاری بزرگ می‌دانستند؛ به همین دلیل احتمالا بسیاری از تابوت‌های اخیرا کشف‌شده متعلق به افراد همین کیش باشند.
- کتاب مردگان؛ راهنمای مصریان باستان در قلمروی مرگ
- نگاهی به مهم‌ترین رویدادهای باستان‌شناسی در سال ۲۰۲۰
از دیگر آثار باستانی مهمی که در این مجموعه آرامگاه کشف شد می‌توان به مجموعه‌ای از نقاب‌های چوبی، زیارتگاهی متعلق به آنوبیس (خدای مردگان که با سَر شغال تصویر می‌شود)، بازی تخته‌ای سنت، یک تبر برنزی، نقاشی‌ها و نوشته‌هایی به خط هیروگلیف و بخش‌هایی از پاپیروسی با ابعاد ۳٫۹ متر در ۹۰ سانتی‌‌متر که حاوی فصل هفدهم کتاب مردگان بود. کتاب مردگان برای دوره‌ای خاص تنها به فراعنه و خاندان سلطنتی تعلق داشت؛ ولی به‌تدریج و در دوران پادشاهی نوین بود که دسترسی به آن گسترش یافت. برخی نسخ آن مصور و گران‌بها بودند و برخی ارزان‌تر و روی هر نسخه‌ای جای خالی بود که نام صاحب آن را می‌نوشتند. لایو ساینس در گزارش خود نام صاحب پاپیروس کتاب مردگان را « Pwkhaef» ذکر کرده است.
به گزارش CNN، یافته‌های اخیر اساسا منجر به بازنویسی تاریخچه منطقه به‌خصوص در دوران دودمان‌های هجدهم و نوزدهم از دوران پادشاهی نوین خواهند شد؛ دوره‌ای که کیش پرستش تِتی تشکیل شد و بسیاری از مصریان آن روزگار در نزدیکی هرم او دفن شدند.
نظرات