کشف شهر طلایی گم‌شده ۳۰۰۰ ساله در مصر
به‌گزارش وزارت گردشگری و باستان‌شناسی مصر، باستان‌شناسان موفق شدند شهر طلایی گم‌شده‌ای را کشف کنند که سه‌هزار سال در شهر اقصر، پایتخت باستانی مصر، مدفون شده بود. شهر طلایی را آمن‌هوتپ سوم (فرمانروایی از ۱۳۹۱ تا ۱۳۵۳ ق‌م)، پدربزرگ توت‌‌عنخ‌آمون یا توت ساخت. در طول فرمانروایی آمن‌هوتپ سوم و آمن‌هوتپ چهارم که بعدها نامش را به آخناتون تغییر داد و نیز فرمانروایی توت و فرعون آیی، مردم از واژه‌ی شهر طلایی استفاده می‌کردند.
مستندات نشان می‌دهد سه کاخ سلطنتی متعلق به آمن‌هوتپ سوم در شهر طلایی قرار داشته است که در آن زمان بزرگ‌ترین ساختمان‌های اقصر بودند. با وجود تاریخ غنی شهر طلایی، بقایای آن تاکنون از نظر باستان‌شناسان مخفی مانده بود. ضحی هواس، سرپرست گروه حفاری شهر طلایی می‌گوید بسیاری از مأموریت‌های خارجی برای جست‌وجوی این شهر ناکام ماندند.
تیم هواس جست‌وجو را از سال ۲۰۲۰ به امید یافتن محل دفن توت آغاز کردند. دلیل انتخاب منطقه وجود معابد متعلق به هورم‌هب و آیی بود. آنان هنگام حفاری و رونمایی آجرهای مدفون غافل‌گیر و در‌نهایت خیلی زود متوجه شدند در حال حفاری شهری بزرگ هستند. دیوار برخی خانه‌های شهر طلایی به سه متر می‌رسد. این خانه‌ها اتاق‌هایی دارند که با اشیاء و ابزارهای کوچک روزمره‌ی مصریان باستان پر شده‌اند.
دیوار بسیاری از خانه‌ها و ساختمان‌های باستانی دست‌نخورده باقی مانده بودند
بتسی بریان، استاد مصرشناسی در دانشگاه جانز هاپکینز، دراین‌باره می‌گوید:
کشف شهر گم‌شده دومین یافته‌ی مهم باستان‌شناسی پس از کشف مقبره‌ی توت عنخ‌آمون است. این کشف چشم‌اندازی کمیاب از زندگی مصریان باستان را در دورانی می‌دهد که امپراطوری مصر بیشترین ثروت را داشت و به ما کمک می‌کند به یکی از رازهای بزرگ تاریخ پی ببریم: چرا آخناتون و ملکه نفرتیتی به امارنه نقل‌مکان کردند؟
چند سال پس از آغاز فرمانروایی آخناتون در اوایل ۱۳۵۰ ق‌م، شهر طلایی متروک و پایتخت مصر به امارنه منتقل شد. پس از کشف شهر گم‌شده، پژوهشگران برای بررسی قدمت آن به‌دنبال اشیای باستانی رفتند که نشان آمن‌هوتپ سوم را داشتند. این نشان بیضی‌شکل با اسم سلطنتی آمن‌هوتپ سوم به خط هیروگلیف است. پژوهشگران این نشان را در کل شهر ازجمله جام‌های شراب، حلقه‌ها، ظروف رنگی و آجرهای گلی پیدا کردند که نشان می‌داد قدمت شهر گم‌شده به فرمانروایی آمن‌هوتپ سوم، نهمین پادشاه سلسله‌ی هجدهم بازمی‌گردد.
پس از حدود هفت ماه حفاری، باستان‌شناسان از چند همسایگی دیگر نیز پرده برداشتند. آنان در بخش جنوبی شهر بقایای یک نانوایی را کشف کردند که محل آماده‌سازی غذا و انباشته از اجاق‌ها و ظرف‌های ذخیره‌سازی سرامیکی بود. این آشپزخانه بسیار بزرگ است و گمان می‌رود محل آماده‌سازی غذا برای مجموعه‌ی بزرگی از مشتریان بوده است.
باستان‌شناسان در بخش دیگری از حفاری منطقه‌ای مسکونی یافتند که واحدهای منظمی داشت. حصاری زیگزاگی، طراحی معماری رایج تا پایان سلسله‌ی هجدهم، دورتا‌دور محوطه قرار و تنها یک نقطه‌ی دسترسی به مناطق مسکونی و راهروهای داخلی وجود داشت. این ورودی واحد احتمالا از اهمیت امنیتی فراوانی برخوردار بوده و امکان کنترل ورود افراد برای مصریان باستان را فراهم می‌کرده است.
باستان‌شناسان در بخشی دیگر، منطقه‌ی تولید و ساخت آجرهای گلی را پیدا کردند که برای ساخت معابد به‌کار می‌رفتند. این آجرها هم نشان آمن‌هوتپ سوم را داشتند. همچنین، چندین قالب ریخته‌گری یافتند که برای ساخت اشیای تزیینی و طلسم استفاده می‌شدند. براساس شواهد، شهر طلایی خط‌تولید اشیای زینتی برای معابد و مقبره‌ها داشته است.
باستان‌شناسان در کل شهر ابزار مرتبط با کارهای صنعتی، ازجمله ریسندگی و نساجی را کشف کردند. علاوهبراین، بقایای تولید فلز و شیشه را پیدا کردند؛ ولی کارگاه تولید این مواد را نیافتند. آنان چند محل دفن نیز پیدا کردند: دو مدفن عجیب گاو و یک محل دفن از شخصی که بازوهایش به کنار کشیده شده و طنابی به دور پاهایش پیچیده بود. پژوهشگران هنوز در حال بررسی این نقاط هستند و امید دارند شرایط و دلیل آن را پیدا کنند.
افزون‌براین، پژوهشگران ظرفی با گنجایش دَه کیلوگرم گوشت جوشانده یا خشک‌شده پیدا کردند. این ظرف با سنگ‌نبشته‌ای با این مضمون همراه بود: «سال ۳۷، گوشت آماده‌شده برای سومین جشن هب سد از کشتارگاه انبار مواد‌اولیه‌ی خا که ایوی قصاب آماده کرده است.» باستان‌شناسان معتقدند:
این اطلاعات ارزشمند نه‌تنها اسامی دو نفر را به ما می‌دهد که در آن زمان زندگی و کار می‌کردند؛ بلکه نشان می‌دهد شهر در زمان پادشاه آمن‌هوتپ سوم و فرزندش، آخناتون، فعال بوده است.
علاوهبراین، پژوهشگران لوحی گلی پیدا کردند که می‌گوید: gm pa Aton. این عبارت به «قلمرو اتون درخشان» ترجمه شده است که نام معبد کارناک و ساخت آخناتون است. طبق مستندات تاریخی، یک سال پس از ساخت این لوح، پایتخت به امارنه منتقل شد. آخناتون که به یکتاپرستی شناخته شده است (آتون خدای خورشید) دستور به این انتقال داده است؛ اما مصرشناسان هنوز دلیل انتقال پایتخت و صحت متروک‌شدن شهر طلایی را نمی‌دانند. همچنین، هنوز مشخص نیست شهر گم‌شده هنگام بازگشت پادشاه توت به تبس دوباره پرجمعیت یا به‌صورت مرکزی مذهبی بازگشایی شده است. حفاری‌های بعدی ممکن است از تاریخچه‌ی پرهمهمه‌ی شهر گم‌شده پرده بردارد؛ البته هنوز بخش‌های زیادی برای حفاری باقی مانده‌اند. هواس می‌گوید:
می‌توانیم نشان دهیم شهر گم‌شده به‌سمت غرب و دهکده‌ی معروف دیر‌المدینه گسترش یافته و دراختیار صنعتگرانی بوده است که وظیفه‌ی ساخت مقبره‌های سلطنتی دره‌ی پادشاهان و دره‌ی ملکه‌ها را برعهده داشتند.
باستان‌شناسان در شمال شهر نیز آرامگاه بزرگی پیدا کردند که به استخراج کامل نیاز دارد. تاکنون، پژوهشگران گروهی از مقبره‌های سنگی را پیدا کرده‌اند که دسترسی به آن‌ها تنها ازطریق پله‌های داخل سنگ ممکن بوده است. این معماری یکی از شاخصه‌های دره‌ی پادشاهان و اشراف است. در ماه‌های آینده، باستان‌شناسان به‌دنبال حفاری این مقبره‌ها هستند تا اطلاعات بیشتری درباره‌ی مردم و گنجینه‌های دفن‌شده در آن به‌دست بیاورند. گفتنی است نسخه‌ی اصلی مقاله در Live Science منتشر شد.
نظرات