انسانها هزاران سال زودتر از تصور پیشین در قاره آمریکا بودند
غار کوکسکاتلان در دره تهواکان مکزیک کپسول زمان بینظیری محسوب میشود؛ زیرا بستر غبارآلود آن کتابی تاریخی است که صفحات آن داستان هزاران سال غذا و فناوری ساکنان این سرزمین را در خود جای داده است. بهگزارش ساینس الرت، اخیرا باستانشناسانی از آمریکا و مکزیک با استفاده از روشهای پیشرفته تعیین قدمت برای مشخصکردن سن استخوانهای حیوانات دفنشده در میان لایههای قدیمی پناهگاه سنگی، سرانجام توانستند به اولین فصل این کتاب دست پیدا کنند. نتایج حاصل از کاوشها حیرتانگیز بود و به حضور انسان در این منطقه از ۳۳ هزار سال پیش اشاره میکرد؛ یعنی هزاران سال پیش از اینکه صفحات یخی به اوج خود برسند و حدود بیستهزار سال زودتر از آنچه شواهد پذیرفتهشده کنونی نشان میدهد.
برای اینکه تجدیدنظر کاملی دراینباره شود، به چیزی بیش از چند اندازهگیری پراکنده رادیوکربن نیاز است. این مطالعه با هدایت اندرو سامرویل، باستانشناس دانشگاه ایالتی آیووا انجام شده است و نتایج آن بحث درباره زمانبندی مهاجرت انسان به قلب قاره آمریکا را تشدید خواهد کرد. سامرویل گفت: «از پیداکردن این تاریخهای بسیار قدیمی در قسمتهای پایین غار متعجب شدیم و این بدانمعنا است که باید آثار بهدستآمده از این لایهها را با دقت بیشتری بررسی کنیم.»
دره تهواکانکوئیکاتلان در جنوب مکزیک بهدلایل قانعکنندهای در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. این منطقه نهتنها مکانی با تنوع زیستی فراوان است؛ بلکه اقلیم خشک آن سوابق هزاران سال حضور انسانها را در خود حفظ و آن را به مکانی باارزش برای پژوهشگران علاقهمند به مطالعه پراکنش گونه ما در دنیای جدید تبدیل کرده است. پناهگاه سنگی غار کوکسکاتلان در جنوب دره جواهری در این گنجینه باستانشناسی است و لایههای عمیق رسوبات و شرایط خشک آن گاهشماری از فعالیت انسانی را ایجاد کرده که حداقل به حدود یازدههزار سال پیش برمیگردد.
از اواسط دهه ۱۹۹۰، پژوهشگران درباره نحوه خواندن کتاب تاریخ غار سؤالاتی داشتند و درباره قدمت برخی از نمونههای گیاهی کنجکاو بودند که درخارج از صفحات کتاب قرار میگرفت. این موضوع فقط به یکیدو لایه مربوط نبود. حدود سهچهارم از مواد گیاهی کاوششده از پناهگاه بهطور درخورتوجهی خارج از توالی زمانی مشخصشده قرار میگرفتند. اگرچه پژوهشها از آن زمان از ساختار کلی زمانبندی غار حمایت کرده، قابلیت اطمینان آن تاحدودی متزلزل شده است.
باتوجهبه اینکه پایینترین لایههای محوطه هنوز کاملا ارزیابی نشده است، سامرویل و تیمش فکر کردند که برای روشنشدن زمانبندی غار به بررسیهای بیشتری نیاز است. سامرویل گفت: «سعی نمیکردیم این موضوع را به بحث بکشانیم یا حتی نمونههای قدیمی پیدا کنیم؛ بلکه فقط تلاش میکردیم مطالعه کشاورزی خود را با جدول زمانی دقیقتری مشخص کنیم.»
پژوهشگران با انجام تاریخگذاری رادیوکربن به روش طیفسنجی جرمی شتابدهنده روی ۱۴ استخوان خرگوش و گوزن که قبلا در این محوطه کاوش شده بود، فهرستی از تاریخهایی تهیه کردند که زمان زندگی حیوانات را نشان میداد. آخرین مورد مربوط به حدود پنجهزار سال پیش بود و در دورهای قرار داشت که قبلا مشخص شده بود انسانها در منطقه ساکن بودند.
چندین استخوان خرگوش نیز پبدا شد که به حدود ۳۳ هزار سال پیش مربوط بود؛ یعنی دورانی که نهتنها از تمام سوابق کنونی این قاره پیشتر بود؛ بلکه بهزودی با تغییرات اقلیمی از بقیه جهان جدا میشد. سامرویل گفت:
عقببردن ورود انسانها به آمریکایشمالی تا بیش از سیهزار سال پیش، بدینمعنا است که انسانها پیش از دوره آخرین بیشینه یخچالی در آمریکایشمالی بودهاند؛ یعنی زمانیکه عصر یخبندان در بدترین زمان خود بود. قسمتهای بزرگی از آمریکایشمالی برای جوامع انسانی نامساعد بوده است. یخچالهای طبیعی باید مانع عبور از سرزمینهای آلاسکا و کانادا میشدند. این یعنی انسانها احتمالا مجبور بودند با قایق از سواحل اقیانوس آرام وارد قاره آمریکا شوند.
البته مطالعه جدید اولین مطالعهای نیست که مدلهای موجود مهاجرت قبل از عصر یخبندان به قاره آمریکا را به بوته آزمایش میگذارد؛ چراکه مطالعهای در سال ۲۰۲۰ منتشر شد و در آن آثار ۱۳۰ هزار سالهای را روی سنگهایس در کالیفرنیا پیدا کرد که انسان با استفاده از استخوانهای ماستودون روی آنها ایجاد کرده بود.
درست مانند آثار مربوط به استخوانهای ماستودون، استخوانهای خرگوشها جای زیادی برای بحث ایجاد میکند. برای مثال، هنوز این سؤال بزرگ وجود دارد که «آیا بشر مسئول ریختن این بقایا در غار بوده است؟» یافتن نشانههایی از قصابی و کبابکردن و نیز یافتن نشانههای آشکار ساخت ابزار در همان لایهها کمک زیادی به حمایت از این استدلال خواهد کرد. این پروژهای تحقیقاتی است که سامرویل قصد دارد در آینده انجام دهد. چنین یافتههایی میتواند به حل مسئله منشأ استخوانها کمک کند و شواهد بیشتری در توصیف سفر دشوار انسانها به جنوب مکزیک دَههاهزار سال پیش فراهم میکند.
این پژوهش در مجله Latin American Antiquity منتشر شد.
نظرات