آیا تلفن هوشمند شما مکالمه‌هایتان را می‌شنود؟

شاید برایتان پیش آمده باشد که هنگام چت با یکی از دوستانتان به خرید کالایی اشاره کردید و بلافاصله پس از آن تبلیغات مرتبط روی صفحه‌نمایشتان ظاهر شده است. در این صورت، این پرسش پیش می‌آید: آیا گوشی هوشمند در حال گوش‌دادن به مکالمه‌هایتان است؟ قطعا نمایش تبلیغاتی کالایی که در چت به آن اشاره کردید، روی صفحه‌نمایش تصادفی نیست؛ اما این لزوما به‌معنی جاسوسی گوشی از مکالمه‌های شما نیست؛ زیرا ممکن است قبلا تمام اطلاعات موردنیاز را به گوشی‌تان داده باشید.

اغلب افراد به‌صورت منظم اطلاعاتشان را در مجموعه گسترده‌ای از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها افشا می‌کنند و با این کار، مجوزهای مشخصی به وب‌سایت‌ها می‌دهند یا برای مثال اجازه می‌دهند کوکی‌ها فعالیت‌های آنلاینشان را ردیابی کنند. کوکی‌های اول‌شخص به وب‌سایت‌ها اجازه می‌دهند جزئیات مشخصی را درباره تعامل مخاطبان با آن وب‌سایت به‌خاطر بسپارند. برای نمونه، کوکی‌های لاگین امکان ذخیره‌سازی جزئیات لاگین را می‌دهند؛ به‌طوری‌که نیازی نیست هر بار اطلاعاتتان را وارد کنید.

با‌این‌حال، کوکی‌های شخص ثالث را دامنه‌هایی ایجاد می‌کنند که خارج از وب‌سایت مدنظر مخاطب قرار دارند. شخص ثالث اغلب می‌تواند شرکتی بازاریابی باشد که با وب‌سایت یا اپلیکیشن شخص اول همکاری می‌کند. وب‌سایت میزبان تبلیغات بازاریاب‌ها است و اجازه دسترسی به داده‌های مخاطبان را به آنان می‌دهد. درواقع، این اجازه را خود کاربر با کلیک روی برخی پاپ‌آپ‌ها به این وب‌سایت‌ها می‌دهد.

بدین‌ترتیب، تبلیغ‌کننده می‌تواند تصویری از روتین‌ها و خواسته‌ها و نیازهای مخاطب را ترسیم کند. این شرکت‌ها به‌صورت پیوسته برای افزایش محبوبیت محصولاتشان تلاش می‌کنند و این تلاش‌ها براساس معیارهایی مثل سن مشتری، جنسیت، قد، وزن، شغل و سرگرمی‌ها متفاوت است. تبلیغ‌کنندگان با دسته‌بندی اطلاعات الگوریتم‌های توصیه‌ای خود را بهبود می‌دهند و از سیستم توصیه‌گر برای هدف‌گیری مشتری‌ها متناسب با تبلیغات استفاده می‌کنند.

در هوش مصنوعی (AI)، از روش‌های متعدد یادگیری ماشین مثل دسته‌‌بندی، طبقه‌بندی، رابطه داده‌ها و یادگیری تقویتی (RL) برای کمک به سیستم‌ها در فیلتر و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده می‌شود. عامل RL می‌تواند خود را براساس بازخورد دریافتی از تعامل کاربرها آموزش دهد؛ درست مشابه کودکی که با نزدیک‌شدن به پاداش عملی را تکرار می‌کند.

با نمایش یا لمس Like در پست‌های شبکه اجتماعی، سیگنال‌های پاداش را به عامل RL ارسال می‌کنید و نشان می‌دهید آن پست یا شخص پست‌گذارنده برایتان جذاب است. بدین‌صورت، پیغامی درباره علاقه‌های و اولویت‌های فردی‌تان به عامل RL منتقل می‌شود. برای مثال، اگر فعالانه پست‌هایی درباره «‌آگاهی» را در شبکه‌های اجتماعی لایک کنید، سیستم تبلیغات شرکت‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که خدمات و محتوای مدنظرتان را ارائه می‌کنند. توصیه‌های تبلیغات می‌توانند مبتنی‌بر داده‌های ذیل باشند و البته به آن‌ها محدود نیستند:

• تبلیغات دیگری که در پلتفرم روی آن‌ها کلیک کردید.
• جزئیات شخصی که به پلتفرم ارائه دادید (مثل سن، آدرس ایمیل، جنسیت، موقعیت مکانی و دستگاه استفاده‌شده)
• اطلاعات اشتراک‌گذاری‌شده با پلتفرم تبلیغات‌کنندگان دیگر یا شرکای تجاری که مشتری‌شان هستید.
• صفحات یا گروه‌های مشخصی که در آن‌ها عضو هستید یا لایک کرده‌اید.

درواقع، الگوریتم‌های هوش مصنوعی به بازاریابان در جمع‌آوری منابع عظیم داده‌‌ کمک می‌کنند. بازاریابان از این داده‌ها برای ساخت کل شبکه اجتماعی مخاطبان استفاده می‌کنند و افراد را براساس میزان توجه و تعاملشان رتبه‌بندی می‌کنند. سپس، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند مخاطب را با تبلیغات مبتنی‌بر داده‌های خود و داده‌های جمع‌آوری‌شده از دوستان و اعضای خانواده هدف قرار دهند. به‌عنوان نمونه، فیسبوک می‌تواند کالایی را به شما توصیه کند که دوستتان به‌تازگی خریده است. این الگوریتم برای این کار به شنیدن مکالمه بین شما و دوستتان نیازی ندارد.

با اینکه ارائه‌دهندگان اپلیکیشن شرایط شفاف جمع‌آوری و ذخیره و استفاده از داده‌ها را برای کاربرانشان توضیح می‌دهند، کاربران باید درباره مجوزهایی مراقب باشند که به اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها می‌دهند. درنتیجه می‌توانید تنها درصورت نیاز، به وب‌سایت‌ها مجوز بدهید. برای مثال، باید مجوز دسترسی به دوربین و میکروفون را به واتساپ بدهید؛ زیرا درغیر‌این‌صورت نمی‌تواند خدمت‌رسانی کند؛ اما تمام اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها به‌دنبال چنین مجوزهایی نیستند.

با رعایت برخی نکات ساده، مقدار داده‌های اشتراکی خود را می‌توانید به‌حداقل برسانید. در درجه اول، باید به‌صورت منظم مجوزهای اپلیکیشن گوشی هوشمندتان را بررسی کنید و دقت بیشتری در دادن دسترسی به اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها و مجازساختن کوکی‌ها به‌خرج دهید. درصورت امکان، سعی کنید از حساب‌های شبکه اجتماعی برای لاگین در وب‌سایت‌ها یا خدمات دیگر استفاده نکنید. در اغلب نمونه‌ها، می‌توانید ازطریق ایمیل هم به وب‌سایت‌ها وصل شوید. پس از ورود به وب‌سایت به‌یاد بسپارید که صرفا در حد ضرورت اطلاعات را به‌اشتراک بگذارید. اگر به حریم خصوصی‌تان حساس هستید، می‌توانید از شبکه خصوصی مجازی روی دستگاه خود استفاده کنید. بدین‌ترتیب، آدرس آی‌پی شما مخفی و فعالیت‌های آنلاینتان رمزنگاری می‌شود.

اگر هنوزهم فکر می‌کنید گوشی‌تان در حال گوش‌دادن به شما است، می‌توانید آزمایش ساده‌ای انجام دهید. به بخش Settings گوشی‌تان بروید و دسترسی به میکروفون را برای تمام اپلیکیشن‌ها محدود کنید. محصولی را انتخاب کنید که تاکنون روی هیچ دستگاهی جست‌وجو نکرده‌اید و با صدای بلند درباره آن با شخص دیگری سخن بگویید. این فرایند را چند مرتبه تکرار کنید. اگر درست چند روز بعد تبلیغات مرتبط را دریافت نکردید، گوشی هوشمندتان در حال گوش‌دادن به شما نیست.