شرکت آمریکایی درصدد بازگرداندن ماموت پشمالو به زندگی است
یک شرکت جدید فعال در حوزه ژنتیک به‌نام کولوسال (Colossal)، برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای احیای ماموت پشمالو و بازگرداندن این گونه به تندراهای شمالگان دارد. هدف از زنده‌کردن دوباره این حیوان منقرض‌شده، صرفا ساخت مکانی گردشگری همچون پارک ژوراسیک نیست، بلکه کولوسال قصد دارد اکوسیستمی مدت‌ها ازدست‌رفته را بازیابی کند؛ اقدامی که می‌تواند در مقابله با تغییر اقلیم مؤثر باشد.
در سالهای اخیر، صحبت‌ها پیرامون «انقراض‌زدایی» یا استفاده از مهندسی ژنتیک برای بازگرداندن گونه‌های منقرض‌شده از مرگ، از حیطه علمی تخیلی به حوزه ایده‌های امکان‌پذیر ازنظر فنی منتقل شده است. برخلاف آنچه آثار سینمایی احتمالا می‌گویند، احیای دایناسورها به‌دلیل فقدان DNA باقی‌مانده شدنی نیست؛ اما دیدن دوباره حیوانات اخیرا منقرض‌شده که هنوز نمونه‌های بافتی‌شان وجود دارد، می‌تواند امکان‌پذیر باشد.
ماموت پشمالو، نامزد اصلی است. لاشه‌های به‌خوبی محافظت‌شده این حیوان به‌طور مرتب از لایه‌های منجمد زمین بیرون آورده می‌شود. ماموت همچنین هنوز خویشاوندان نزدیک زنده‌ای دارد که می‌توانند به‌عنوان جانشینان آن، رویان‌های شبیه‌سازی‌شده را تا زمان زایمان حمل کنند.
اکنون جهان ممکن است به انقراض‌زدایی یک گام نزدیک‌تر باشد. بن لام، کارآفرین فناوری و جورج چرچ، متخصص ژنتیک، با هدف مشخص ساخت روشی برای احیای ماموت با استفاده از فناوری ویرایش ژن کریسپر، شرکت جدیدی به‌نام کولوسال بنیان‌گذاری کرده‌اند. این شرکت با سرمایه اولیه ۱۵ میلیون دلار راه‌اندازی شده است و از این مبلغ برای حمایت از پژوهش‌ها در آزمایشگاه چرچ در دانشکده پزشکی هاروارد استفاده خواهد کرد.
بن لام و جورج چرچ، بنیان‌گذاران کولوسال
موجودی که کولوسال می‌سازد، ماموت خالص نخواهد بود.؛ بلکه درعوض، دانشمندان تلاش خواهند کرد تا گونه دورگه فیل و ماموت را مهندسی کنند. ازآنجا که فیل آسیایی و ماموت دارای ۹۹/۶ درصد ژن مشترک هستند، از این حیوان به‌عنوان ژنوم پایه استفاده خواهد شد. دانشمندان به‌منظور اعطای ویژگی‌های ماموت به حیوان شبیه‌سازی‌شده و کمک به او برای تحمل اقلیم سرد، ۰/۴ درصد از ژن باقی‌مانده را با به‌کارگیری کریسپر ویرایش خواهند کرد. این ویژگی‌ها شامل دو لایه خز ضخیم برای مقاومت دربرابر سرما، ذخایر چربی بیشتر، گوش‌های کوچک به‌منظور جلوگیری از اتلاف حرارت و البته عاج‌های منحنی بزرگ برای شکار است.
رویان دورگه سپس برای زایمان درون فیل آفریقایی کاشته و حمل خواهد شد؛ زیرا اندازه بزرگ‌تر آن‌ها به‌معنای زایمان راحت‌تر مادر است. علاوه‌براین، تیم پژوهشی نمی‌خواهد فشار اضافی بر جمعیت فیل آسیایی درخطر انقراض وارد کند.
کولوسال صرفا امیدوار به بازیابی ماموت پشمالو نیست؛ بلکه قصد دارد محیط محل زندگی حیوان را نیز احیا کند. استپ ماموت، زیست‌بومی متعلق به عصر یخبندان با دشت‌های سرسبز و مملو از طیف متنوعی از حیوانات شامل خود ماموت، بوفالو، اسب، گوزن شمالی و گاو مُشک بود. ماموت‌ها اساسا رفتاری مانند بولدوزرهای زنده داشتند و زمین را برای رشد علف‌های با رشد سریع پاکسازی می‌کردند. زیست‌بوم ماموت چنان گسترده بود که بخش اعظم شمال سیاره، از فرانسه تا کانادا را دربرمی‌گرفت.
- قدیمی‌ترین DNA توالی‌یابی شده به ماموت اسرارآمیز یک میلیون سالهای تعلق دارد
- ذوب لایه منجمد خاک و آشکار شدن ماموت‌ها در روسیه
بااین‌حال، وقتی ماموت‌ها تقریبا ۴ هزار پیش منقرض شدند، استپ ماموت نیز به‌دنبال آن ازبین رفت. به‌نقل از تیم پژوهشی، بازیابی این اکوسیستم با مراتع پررونق و پوشش بهتر برف، با کاستن از سرعت ذوب لایه‌های منجمد، مقادیر زیادی از گازهای گلخانه‌ای را درون زمین محبوس و به مقابله با تغییر اقلیم کمک خواهد کرد.
پارک پلیستوسن، نهادی در سیبری است که هدفی مشترک دارد و می‌خواهد ماموت استپ را منهای خود این حیوان احیا کند. این پارک، زیستگاه بسیاری از گونه‌های مهم آن زمان و همچنین گونه‌های مشابه امروزی است. این حیوانات شامل بوفالو، اسب یاکوت، گوزن شمالی، گاو مشک، غژگاو، گوسفند، موس، خرس و گاومیش اروپایی هستند.
تصویر هنری از اکوسیستم عصر یخبندان؛ مشابه با آن چیزی که پارک پلیستوسن می‌خواهد بازیابی کند.
در یک مرحله، سرگئی و نیکیتا زیموف، مدیران پارک پلیستوسن توافق کردند از هر ماموتی که تیم چرچ یک‌روز به زندگی بازگرداند، میزبانی کنند. اما درحال‌حاضر در وب‌سایت کولوسال هیچ اشاره‌ای به این نهاد به‌چشم نمی‌خورد و معلوم نیست ماموت‌های احیاشده قرار است کجا زندگی کنند. تعیین‌نکردن زیستگاه می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
چند سال پیش، پژوهشگران در دانشگاه کالیفرنیا سانتا باربارا، با انتشار یک مقاله، مزایا، خطرها و مسئولیت‌های احیای حیوانات منقرض‌شده را تجزیه‌وتحلیل کردند. پژوهشگران در این مقاله علیه ایجاد «زامبی‌های اکوسیستم» یا گونه‌های فاقد عملکرد اکولوژیکی در دنیای امروز هشدار دادند. به‌هرحال، طبیعت پس از غیبت ۴ هزار ساله ماموت‌ها، با نبود آن‌ها سازگار شده است؛ درنتیجه برای دوام ماموت یا هر گونه منقرض‌شده، باید جمعیت مناسب از آن‌ها و گستره وسیعی از زمین دراختیار داشت.
بااین‌حال حتی اگر به این اهداف جاه‌طلبانه نرسیم، بازیابی ماموت پشمالو دستاوری بزرگ برای علم خواهد بود. علاوه‌بر جذابیت دیدن حیوانی منقرض‌شده، تلاش چرچ می‌تواند موجب پیشرفت علم ژنتیک شود و به‌طور بالقوه به‌منظور کمک به نجات گونه‌هایی به‌کار رود که هم‌اکنون نزدیک است به سرنوشت ماموت دچار شوند.