شش کشف بی‌سابقه سال ۲۰۲۱

از سیاه‌چاله‌ای بی‌سابقه تا قدیمی‌ترین DNA جانوری، اکتشافات سال ۲۰۲۱ رکورد بی‌سابقه‌ای را از خود به‌جا گذاشتند. درادامه، به شش کشف بی‌سابقه در سال ۲۰۲۱ اشاره می‌کنیم.

بیش از ۱۳ میلیارد سال پیش، یعنی زمانی که جهان فقط ۶۷۰ میلیون سال داشت، سیاه‌چاله‌ای متولد شد. این سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم J0313-1806 نام دارد و جرمش برابر با ۱.۶ میلیارد برابر جرم خورشیدی است. این یعنی از سیاه‌چاله‌ی رکورددار قبلی دو برابر سنگین‌تر و ۲۰ میلیون سال کهن‌سال‌تر است. سیاه‌چاله‌ی J0313-1806 به‌قدری عظیم است که تعریف شکل‌گیری سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم را به چالش گرفته است.

گویی طلایی روی میله‌ی شیشه‌ای افقی به کشش گرانشی گوی مجاور خود واکنش نشان می‌دهد. اندازه‌گیری‌ها تأیید می‌کنند که گرانش برای اشیای کوچک هم طبق انتظار عمل می‌کند.

پتروسور ۱۶۰ میلیون ساله‌ای به نام مانکیداکیتل امروزه با عنوان جانداری با انگشت‌های شست منعطف شناخته می‌شود. این جاندار پرنده با نام علمی Kunpengopterus antipollicatus از انگشت‌ شست و مفاصل انعطاف‌پذیر خود برای بالا‌رفتن از درخت‌ها در شمال‌شرقی چین کنونی استفاده می‌کرد. این انگشت‌ها به او در شکار حشرات و طعمه‌های دیگر کمک می‌کردند.

پتروسوری که از دوره‌ی ژوراسیک کشف شده است، از انگشت‌های منعطفش برای بالا‌رفتن از شاخه‌های درخت و شکار جیرجیرک‌ها یا طعمه‌های دیگر استفاده می‌کرد.

دانشمندان برای اولین‌بار برخورد سیاه‌چاله‌ای با ستاره‌ای نوترونی را رصد کردند که بقایای ستاره‌ای غول‌آسا بود. آن‌ها این رویداد را با اندازه‌گیری امواج گرانشی حاصل برخورد رصد کردند. منابع قبلی این نوسان‌ها در بافت فضا‌زمان شامل برخورد دو شیء مشابه مثل دو ستاره‌ی نوترونی یا دو سیاه‌چاله بودند.

در شبیه‌سازی نوع جدید برخورد کیهانی، ستاره‌ای نوترونی (به رنگ نارنجی) و یک سیاه‌چاله (خاکستری تیره) با یکدیگر برخورد و امواج گرانشی (آبی) را تولید کردند. در‌نهایت، سیاه‌چاله ستاره‌ی نوترونی را بلعید.

دندان ماموت سیبریایی که بیش از یک‌میلیون سال پیش زندگی می‌کرد، حاوی قدیمی‌ترین DNA بازیابی‌شده‌ی جانوری است. رکورددار قبلی DNA هفتصد‌هزارساله‌ی اسبی فسیلی بود. به‌گفته‌ی دانشمندان، یافته‌ی جدید نشان‌دهنده‌ی دوام بیشتر DNA است.

DNA ماموت یک‌میلیون‌ساله تبار ناشناخته‌ای را نشان می‌دهد که با ماموت پشمالو ادغام شده و حاصل آن ماموت‌های کلمبیایی بودند که در آمریکای‌شمالی زندگی می‌کردند. تبار کهن‌سال ماموت‌های استپی (تصویر) به تبار ماموت‌های پشمالو ختم شدند که در شمالگان زندگی می‌کردند.

گروهی از انسان‌تبارهای اسرارآمیز موسوم به دنیسووان‌ها سال‌ها پیش منقرض شدند؛ اما ردپاهایی از خود به‌جا گذاشتند. براساس پژوهشی جدید، مردم بومی ایتا ماگبوکان در فیلیپین ۵ درصد DNA دنیسووانی دارند. این بیشترین مقدار DNA دنیسووانی است که در مردم سراسر دنیا کشف شده است.

اهالی آیتا در فیلیپین به گروهی نژادی متعلق هستند که بیشترین سطح DNA دنیسووان را در سراسر جهان به‌ارث برده‌اند.

پژوهشگران از این نتایج همراه با سرنخ‌های ژنتیکی دیگر گروه‌های حامل DNA دنیسووان برای ردیابی حرکت دنیسووان‌ها از جنوب‌شرق آسیا و گینه‌ی نوِ پاپوا و استرالیا استفاده می‌کنند.