اولین حیوان دورگه مهندسی‌شده توسط انسان در بین‌النهرین کشف شد
در بین‌النهرین باستان ۴۵۰۰ سال پیش، مدت‌ها پیش از آمدن اسب‌ها به این منطقه، یکی دیگر از اعضای فعال خانواده اسبیان یعنی «کونگا» نقش اصلی را در کشاندن بارکش‌های چهار چرخ به میدان جنگ بر عهده گرفت. باستان‌شناسان حدس زده بودند که این حیوانات (که در هنر به تصویر کشیده شده‌اند، فروش آن‌ها به خط میخی ثبت شده و اجساد آن‌ها گاهی در مکان‌های تدفین متمول قرار داده شده است)، نتیجه‌ی نوعی آمیخته‌گری بودند. اما مدرکی برای اثبات این موضوع وجود نداشت.
روز جمعه، گروهی از پژوهشگران نتایج بیش از یک دهه پژوهش خود را در مجله‌ی Science Advances گزارش کردند. مطالعه‌ی DNA باستانی نشان داده بود که کونگا حاصل تلاقی میان الاغ ماده (Equus Africanus asinus) و خر وحشی سوری نر (Equus hemionus hemippus) بوده است.
کونگا اولین نمونه‌ی شناخته‌شده از حیوان دورگه‌ای است که توسط انسان مهندسی شده و از دو گونه حاصل شده است. این محصول بسیار فراتر از فرایندهای سنتی اهلی‌سازی حیوانات است. اوا ماریا گایگل، متخصص ژنوم‌های باستانی در دانشگاه پاریس و یکی از دانشمندانی که مطالعه را انجام داد، گفت تولید کونگا واقعاً مهندسی زیستی اولیه‌ای بود که به‌نوعی از صنعت بیوتکنولوژی باستانی تبدیل شد.
مانند قاطر که هیبرید میان اسب و الاغ است و خیلی دیرتر ایجاد شد، کونگاها نیز عقیم بودند. هر کونگای جدید جانوری منحصر‌به‌فرد و حاصل تلاقی نریان وحشی و الاغ بود.
همان‌طور که سوابق مدرن نشان داده است، نریان‌ها با اینکه بسیار تهاجمی بودند، باید گرفته و در اسارت نگه‌داری می‌شدند. دکتر گایگل گفت مدیر باغ‌وحشی در اتریش، جایی که در آن آخرین خرهای وحشی سوری اسیر مردند، آن‌ها را بسیار تندخو توصیف می‌کرد.
استخوان‌های کونگاها حدود ده سال پیش توسط جیل وبر، باستان‌شناس دانشگاه پنسیلوانیا، در ام‌المره در شمال سوریه از خاک بیرون آورده شد
سوابق باستان‌شناسی نشان می‌دهد مرکز پرورشی در ناگار (تل براک کنونی در سوریه) کونگاهای جوان را به شهرهای دیگر می‌فرستاد. آن‌ها حیوانات گران‌قیمت و نماد موقعیت افراد بودند و در جنگ‌ها و مراسم نظامی استفاده می‌شدند.
دکتر گایگل گفت کونگاها حداقل به مدت ۵۰۰ سال جایگاه بالایی داشتند. اسب‌ها تا حدود ۴ هزار سال پیش ظاهر نشده بودند تا جای آن‌ها را در جنگ‌ها و مراسم بگیرند و در ایجاد هیبریدهای دیگر استفاده شوند.
قبل از پژوهش کنونی، قدیمی‌ترین هیبرید شناخته‌شده، قاطری از محوطه‌ای باستان شناسی در ترکیه بود که مربوط به ۳ هزار سال پیش بود و خبر کشف آن در سال ۲۰۲۰ اعلام شد.
پژوهشگران مجبور بودند روی فسیل‌هایی کار کنند که به علت اینکه در مناطق بیابانی مانده بودند، به خوبی حفظ نشده بودند، اما آن‌ها از تکنیک‌های مختلفی برای بررسی DNA باستانی استفاده کردند. لوران فرانتس، کارشناس پالئوژنومیک در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ که در مطالعه مشارکتی نداشت، گفت با وجود این مشکلات، نتایج بسیار قانع‌کننده بود و نشان داد مردم مدت‌ها پیش از آمدن اسب‌ها، روی هیبریدهای خانواده‌ی اسب کار می‌کردند.
فیونا مارشال، باستان‌شناس دانشگاه واشنگتن در سن‌لوئیس که در مورد سابقه‌ی تاریخی الاغ‌ها و اهلی‌سازی آن‌ها پژوهش کرده است، گفت مطالعه بسیار قابل‌توجه بود، زیرا نشان داد تولیدکنندگان این حیوانات اهداف روشنی داشتند. فرایند اولیه‌ی اهلی‌سازی همیشه مبهم بود (احتمالاً بخشی تصادفی و بخشی حاصل مداخله‌ی انسان) اما این پژوهش نشان داد که مردمان سوریه‌ی باستان به دنبال چه چیزی بودند.
مارشال گفت: «مردم کیفیت یک حیوان وحشی را می‌خواستند.»
الاغ‌ها ممکن است رام‌تر از اجداد خود (خر وحشی آفریقایی) بوده باشند، اما پرورش‌دهندگان در بین‌النهرین می‌خواستند با تلاقی با خرهای وحشی دیگر به خصوصیات مطلوبی مانند قدرت، سرعت و احتمالاً اندازه برسند.
اگرچه آخرین نمونه‌های زنده‌ی شناخته‌شده از خر وحشی سوری بسیار کوچک بودند و ارتفاع آن‌ها تا جدوگاه (سر کتف) کمی بیش از سه فوت (۹۱ سانتی‌متر) بود، حیوانات مسن‌تر این گونه بزرگ‌تر بودند.
کونگاها، ردیف پایین، نشان داده شده در «پرچم اور»، جعبه چوبی تزئین‌شده از سومر باستان، در حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد
پژوهشگران DNA را از منابع مختلف از جمله از الاغ‌های مدرن، اسب‌ها و چند گونه خر وحشی و نمونه‌های موزه توالی‌یابی کردند.
استخوان‌های ۴۴ کونگا که در محل دفنی در سوریه به نام ام‌المره دفن شده بودند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند. این اسکلت‌ها قبلاً پژوهشگران را به طرح این فرضیه سوق داده بودند که کونگاها دورگه و همان حیواناتی بودند که در کتیبه‌ها توصیف شده و در هنر نشان داده شده بودند.
آثار روی دندان‌های کونگاها نشان می‌داد با رژیم غذایی خاصی تغذیه می‌شدند. پژوهش جدید از DNA این کونگاها استفاده کرد تا آن‌ها را با گونه‌های دیگر مقایسه کند و مشخص کرد که این حیوانات، همان‌طور که حدس زده می‌شد، حاصل تلاقی میان الاغ ماده و خر وحشی سوری بودند.
پژوهشگران همچنین DNA یک خر وحشی سوری را که در گوبکلی‌تپه در ترکیه پیدا شده بود، توالی‌یابی کردند. گوبکلی‌تپه محوطه‌ای ۱۱ هزار ساله است که انسان‌ها در آن برای اهدافی که هنوز مورد مطالعه قرار دارد، جمع می‌شدند. آن‌ها دو نمونه از آخرین حیوانات این گونه را که در باغ وحشی در وین نگداری می‌شدند نیز توالی‌یایی کردند.
کونگا گونه‌ای است که دیگر وجود ندارد. دکتر اندرو بنت، یکی دیگر از نویسندگان مقاله گفت کونگا را نمی‌توان دوباره خلق کرد. البته، الاغ‌ها فراوان هستند، اما آخرین خرهای وحشی سوری در اواخر دهه‌ی ۱۹۲۰ مردند. یکی از آن‌ها در حیات وحش هدف گلوله قرار گرفت و دیگری در باغ وحشی در وین مرد. دکتر بنت گفت دستور تولید کونگا هزاران سال ناشناخته مانده بود «و ما ۱۰۰ سال پس از اینکه یکی از اجزای آن منقرض شده است، در نهایت آن را رمزگشایی کردیم.»
نظرات