کشف کروکدیلی از عصر کرتاسه که آخرین وعده غذایی‌اش دایناسور بود

حدود ۹۵ میلیون سال پیش در منطقه‌ای که اکنون استرالیا است، کروکودیل بزرگی با آرواره‌های قدرتمند خود روی بدن کوچک یک دایناسور فشار آورد و تقریباً همه‌ی آن را به یک‌باره بلعید. کروکودیل اندکی پس از آن مرد و با فسیل شدن آن، دایناسور نیمه هضم‌شده و تقریباً کامل درون شکمش نیز فسیل شد.

این دایناسور کوچک یک اورنیتوپود (پرنده‌پا) بود. اورنیتوپودها گروهی از دایناسورهای گیاه‌خوار دوپا هستند که شامل دایناسورهای نوک اردکی می‌شوند. این‌ نمونه‌ها اولین استخوان‌های یک پرنده پا هستند که در این قسمت از قاره استرالیا کشف می‌شوند و جانور پیداشده ممکن است گونه‌ای باشد که قبلا شناسایی نشده است.

دانشمندان اخیراً بقایای این کروکودیل باستانی و آخرین وعده غذایی به‌خوبی حفظ‌شده آن را در محوطه‌ای در استرالیا که مربوط به دوران کرتاسه است (حدود ۱۴۵/۵ میلیون تا ۶۵/۵ میلیون سال پیش) کشف کردند.

پژوهشگران کروکودیل مذکور را Confractosuchus sauroktonos نامیدند. این نام از واژه‌هایی از لاتین و یونانی گرفته شده است که درمجموع به‌معنای «کروکودیل شکسته قاتل دایناسور» است. طبق بیانیه‌ موزه عصر دایناسورهای استرالیا، «قاتل دایناسور» از محتویات روده فسیل آمده است، درحالی‌که «شکسته» به ماتریکس سنگی اطراف فسیل اشاره دارد که در جریان کاوش‌های سال ۲۰۱۰ خرد شد و استخوان‌های کوچک‌تر درون شکم کروکودیل را نمایان کرد.

تمساح‌سانان اولین‌بار در دوران تریاسه (۲۵۱/۹ میلیون تا ۲۰۱/۳ میلیون سال پیش) هم‌زمان با دایناسورها زندگی می‌کردند و شواهد گذشته نشان می‌داد برخی دایناسورها برای آن‌ها خوشمزه بودند.

آثار دندان روی استخوان‌های فسیل‌شده دایناسور (و در یک مورد، دندانی که در استخوان دایناسور فرو رفته است) نشان می‌دهد برخی از تمساح‌سانان دایناسورها را می‌خوردند. آن‌ها یا دایناسورها را شکار می‌کردند یا پس از مردن دایناسور، لاشه‌ی آن را می‌خوردند.

اما دیرینه‌شناسان به‌ندرت محتویات حفظ‌شده روده را در تمساح‌سانان پیدا می‌کنند. شاید علت آن باشد که روده آن‌ها مانند برخی از کروکودیل‌های امروزی، حاوی اسیدهای قوی است.

دانشمندان در تاریخ ۱۰ فوریه در مجله‌ی Gondwana Research گزارش کردند که یافته جدید، اولین شاهد قطعی را دراین‌باره ارائه می‌دهد که تمساح‌سانان بزرگ دوره کرتاسه، دایناسورها را می‌خوردند.

مدل‌های دیجیتالی از استخوان‌های پرنده‌پایی که در شکم Confractosuchus sauroktonos پیدا شده است.

ازآنجا که استخوان‌های دایناسور کوچک آنقدر شکننده بودند که نمی‌شد آن‌ها را از بافت سنگی اطراف آن‌ها جدا کرد، پژوهشگران شکم کروکودیل را با استفاده از دستگاه‌های توموگرافی کامپیوتری اشعه ایکس اسکن کردند و سپس مدل‌های سه‌بعدی دیجیتال از استخوان‌های ظریف آن ایجاد کردند.

طبق محاسبات پژوهشگران، وزن این پرنده‌پا حدود ۱/۷ کیلوگرم بوده است. بیشتر اسکلت دایناسور پس از اینکه بلعیده شده بود، همچنان به هم متصل بود، اما زمانی که قاتل دایناسور غذای خود را می‌جوید، فشار زیادی به آن وارد کرده بود، به‌طوری‌که یکی از استخوان‌های ران پرنده‌پا نصف شده بود و یکی از دندان‌هایش در استخوان ران دیگر فرو رفته بود.

درحالی‌که محتویات شکم کروکودیل نشان می‌دهد آخرین وعده غذایی او دایناسوری کوچک بوده است، این شکارچی احتمالاً سایر جانوران عصر کرتاسه را نیز می‌خورده است. اگرچه به‌گفته‌ پژوهشگران، دایناسورها احتمالاً بخش معمولی از رژیم غذایی آن‌ها بودند. مت وایت، نویسنده اصلی مطالعه از مؤسسه عصر دایناسورهای استرالیا گفت:

احتمالاً دایناسورها منبع مهمی در زنجیره غذایی اکولوژیکی دوره کرتاسه بودند. با توجه به فقدان نمونه‌های جهانی مشابه، این کروکودیل ماقبل تاریخ و آخرین وعده غذایی آن سرنخ‌هایی درمورد روابط و رفتار حیواناتی که میلیون‌ها سال قبل در استرالیا زندگی می‌کردند، فراهم خواهد کرد.