اندورنس، یکی از مشهورترین کشتی‌های غرق‌شده تاریخ، در آب‌های جنوبگان کشف شد

۱۰۶ پیش، اندورنس از مشهورترین کشتی‌های تاریخ درجریان مأموریتی اکتشافی به رهبری ارنست شکلتون، کاوشگر سرشناس ایرلندی در برخورد با توده‌ی یخ درهم‌شکسته و غرق شد. اکنون به گزارش نیویورک تایمز، بعد از گذشت یک قرن، بقایای این کشتی تاریخی پیدا شده است.

گروهی از ماجراجویان، باستان‌شناسان دریایی و تکنیسین‌ها، لاشه کشتی را با استفاده از پهپادهای زیردریایی در کف دریای ودل در شرق شبه‌جزیره‌ی جنوبگان یافتند. کاوشگران به مدت بیش از دو هفته در مواجهه با یخ‌های دریا و دمای منجمدکننده، ناحیه‌ای به مساحت نزدیک به ۳۹۰ کیلومتر مربع را در اطراف مکانی جستجو کردند که کشتی در سال ۱۹۱۵ در آن غرق شد.

اندورنس، کشتی چوبی ۴۴ متری و سه دکله، پدید‌آورنده‌ی یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های بقا در تاریخچه‌ی اکتشافات است و از این‌رو جایگاهی والا در تاریخ قطب دارد. موقعیت اندورنس در عمق تقریباً سه هزار متری دریایی که جزو یخ‌زده‌ترین توده‌های آبی روی زمین محسوب می‌شود، آن را درمیان مشهورترین کشتی‌های شکسته‌ی یافت‌نشده قرار داده بود.

خبر کشف کشتی امروز چهارشنبه در بیانیه‌ی گروه اکتشافی اندورنس ۲۲ اعلام شد. جان شیرز، رهبر گروه اکتشافی به نقل از نیویورک تایمز گفت «ما با کشف اندورنس، دستاوردی مهم در تاریخ قطب رقم زده و جستجوی چالش‌برانگیزترین کشتی غرق‌شده‌ی جهان را با موفقیت به پایان برده‌ایم.»

نخستین تصاویر اندورنس پس از عکس‌های گرفته‌شده به‌دست فرانک هرلی، عکاس شکلتون، بخش‌هایی از کشتی را در جرئیات خیره‌کننده نشان می‌دهند. تصویر پاشنه‌ی کشتی، عنوان «ENDURANCE» را در بالای ستاره‌ای پنج‌پر نشان می‌دهد؛ نشانی که به پولاریس (به معنای ستاره قطبی)، نام اولیه‌ی کشتی پیش از خریداری به‌دست شکلتون اشاره دارد.

بنیاد میراث دریایی فالکلند، نهاد سازمان‌دهنده‌ی مأموریت اکتشافی ویدئویی منتشر کرده است که سینه‌ی کشتی و بخش‌هایی از عرشه و بدنه را نشان می‌دهد.

منسون بوند، مدیر سفر اکتشافی و باستان‌شناس دریایی که بسیاری از کشتی‌های غرق‌شده را پیدا کرده است، می‌گوید اندورنس از بین لاشه‌ی تمام کشتی‌هایی که تاکنون دیده بود، بهترین وضعیت را داشت. کشتی در فاصله‌ی تقریباً ۶٫۵ کیلومتری جنوب آخرین مکان ثبت‌شده به‌دست فرانک ورسلی، کاپیتان و ناوبر شکلتون پیدا شد. جستجو در سرتاسر ناحیه‌ای وسیح انجام شد تا خطاهای تجهیزات ناوبری ورسلی درنظر گرفته شود.

اعضای خدمه درحال بازیابی پهپاد زیردریایی پس از عملیات جستجو.

با توجه به آب سرد و فقدان موجودات دریایی چوب‌خواری که سایر کشتی‌های غرق‌شده را در نقاط دیگر تخریب کرده‌اند، ظاهر نسبتاً بکر اندورنس غیرمنتظره نبود.

بوند کشتی را «دست‌نخورده» توصیف می‌کند. هرچند تصاویر هرلی پیش از غرق‌شدن اندورنس، صدمات بزرگ به دکل و تخریب بادبان‌ها را نشان می‌دادند و بدنه نیز آسیب‌دیده بود، بوند انتظار داشت که اغلب بخش‌های کشتی صحیح و سالم باشند. ویدئوی کاوشگران ظاهراً دکل‌های شکسته و عرشه‌ی آسیب‌دیده را نیز نشان می‌دهد.

هزینه‌ی عملیات جستجوی لاشه‌ی اندورنس که بیش از ۱۰ میلیون دلار بود، از سوی خیری تأمین شد که نخواست نامش فاش شود. این مأموریت با سفر کشتی یخ‌شکنی از آفریقای جنوبی آغاز شد که در اوایل ماه فوریه شهر کیپ‌تاون را ترک کرد. صرف‌نظر از برخی مشکلات فنی که گریبانگیر دو زیردریاپیما شد و سپری‌شدن بخشی از روز در میان یخ‌ها در هنگام توقف عملیات، فرایند جستجو نسبتاً به خوبی پیش رفت.

زیردریاپیماهایی که با باتری کار می‌کردند، روزانه دو بار به مدت تقریباً ۶ ساعت در هر مرتبه به جستجوی کف دریا می‌پرداختند. آن‌ها با استفاده از سونار (دستگاه ردیاب زیردیایی) نواری از بستر هموار دریا را اسکن کردند و به‌دنبال هر جسمی گشتند که از آن بالا رفته باشد. وقتی موقعیت لاشه‌ی کشتی چندین روز پیش شناسایی شد، تجهیزات زیردریاپیماها با دوربین‌های باکیفیت و سایر ابزارها جایگزین شد تا تصاویر و اسکن‌های دقیق از اندورنس تهیه شود.

اندورنس در سال ۱۹۱۵؛ زمانی که در یخ‌های جنوبگان به دام افتاده اما هنوز درهم‌نشکسته بود.

براساس شرایط پیمان جنوبگان که معاهده‌ای ۶۰ ساله برای محافظت از این منطقه است، کشتی شکسته بنای تاریخی محسوب می‌شود. درنتیجه، زیردریاپیماها به اندورنس دست نزدند و تصاویر و اسکن‌های تهیه‌شده به‌عنوان پایه‌ای برای مواد آموزشی و نمایش در موزه استفاده خواهند شد. علاوه‌براین، مستندی نیز دردست تهیه است.

شکلتون در سال ۱۹۱۴ به همراه ۲۷ خدمه سوار بر اندورنس انگلستان را به مقصد خلیجی در دریای ودل ترک کرد. این ناحیه قرار بود نقطه‌ی شروع تلاش او و گروه کوچکش برای تبدیل‌شدن به نخستین افرادی باشد که از جنوبگان عبور می‌کنند. این مأموریت نزدیک به پایان دوره‌ای انجام شد که با عنوان «عصر قهرمانانه اکتشاف جنوبگان» شناخته می‌شود. در این دوران بود که روئال آمونسن نروژی در سال ۱۹۱۱ به نخستین انسان رسیده به قطب تبدیل شد. یک ماه بعد، رابرت فالکون اسکات، افسر بریتانیایی نیز به همان منطقه وارد شد اما در راه بازگشت جان سپرد.

شکلتون هرگز پای خود را به قطب یا فراتر از آن نرساند؛ اما رهبری او در نجات تمام خدمه‌اش که شامل سفری تقریباً ۱۳۰۰ کیلومتری با قایق از اقیانوس مخاطره‌آمیز منجمد جنوبی تا جزیره‌ی جورجیای جنوبی (در اقیانوس اطلس جنوبی) بود، او را به یک قهرمان در بریتانیا تبدیل کرد.

متخصصان یخ دریایی درحال انجام اندازه‌گیری‌ها.

یخ‌های بادوام و ضخیم دریای ودل، شکلتون را ناکام گذاشتند. اوایل ژانویه‌ی ۱۹۱۵، اندورنس در فاصله‌ی کمتر از ۱۶۰ کیلومتری مقصد خود به دام افتاد و همان‌طور که یخ‌ها کشتی را به آرامی درهم‌می‌شکستند، به مدت بیش از ده ماه در میان آن‌ها شناور ماند. با آسیب‌دیدن کشتی، خدمه روی یخ اردو زدند و به زندگی پرداختند تا آنکه پنج ماه پس از غرق‌شدن کشتی، یخ زیر پای آن‌ها درهم‌شکست.

دریای ودل هنوز هم از دیگر توده‌های آبی جنوبگان به مراتب یخ‌زده‌تر باقی مانده؛ هرچند در سال‌های اخیر شرایط یخ‌ها سبک‌تر از حد معمول بوده است. این وضعیت امسال نیز برقرار بود و به کاوشگران کمک کرد تا راحت‌تر به محوطه‌ی جستجو برسند و ایمن‌تر در آنجا بمانند. کشتی یخ‌شکن آگولاس ۲ روز سه‌شنبه ناحیه را ترک و سفر بازگشت ۱۱ روزه به کیپ‌تاون را آغاز کرد.