کوسه سفید بزرگ احتمالاً عامل انقراض مگالودون، هیولای باستانی دریاها بود
بیست میلیون سال پیش، یک شکارچی با دهانی مانند در مترو و دندانی به اندازه‌ی کف دست انسان در دریاها پرسه می‌زد. مگالودون، بزرگ‌ترین کوسه‌ای که تاکنون روی زمین زندگی کرده است، می‌توانست بیش از ۱۵ متر طول داشته باشد و برای میلیون‌ها سال در اقیانوس‌ها حکمرانی می‌کرد. سپس این هیولای دریاها برای همیشه ناپدید شد.
اینکه دقیقاً چه عاملی این کوسه‌ی غول‌پیکر را به سمت انقراض سوق داد، از مدت‌ها پیش موضوعی بحث‌برانگیز نزد دانشمندان بوده است. اکنون مقاله‌ای که ماه گذشته در ژورنال نیچر کامیونیکیشنز منتشر شد، نشان می‌دهد که کوسه‌های سفید بزرگ که با مگالودون همزیستی داشتند، همان گونه حیواناتی را شکار می‌کردند که کوسه‌ی بسیار بزرگ‌تر می‌خورد.
یافته‌ی تازه به حمایت از این نظریه کمک می‌کند که رقابت با کوسه سفید بزرگ، شکارچی قدرتمندی که هنوز هم در دریاها زندگی می‌کند، احتمالاً یکی از عواملی بود که مگالودون را از صحنه‌ی روزگار حذف کرد. مطالعه‌ی جدید همچنین این ایده را برجسته می‌کند که یک شکارچی برای آنکه درنهایت بر اکوسیستم تسلط یابد، نباید بزرگ‌ترین جثه را داشته باشد.
یک کوسه سفید بزرگ در آب‌های سواحل آفریقای جنوبی.
جرمی مک‌کورمک، زمین‌شناس در مؤسسه‌ی انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک در آلمان و نویسنده‌ی مقاله‌ی جدید، به نیویورک تایمز گفت بازسازی زنجیره‌های غذایی اقیانوس‌ها در گذشته‌های دور کار دشواری است. شما نمی‌توانید حیوانات منقرض‌شده را در حال تغذیه تماشا کنید یا دوربینی را برای جاسوسی از نحوه‌ی زندگی آن‌ها کار بگذارید.
بااین‌حال روش‌های دیگری نیز وجود دارد. یک گزینه برای استنباط اینکه یک حیوان چه چیز می‌خورده، بررسی مولکول‌های تشکیل‌دهنده‌ی بدن آن است. سطح ایزوتوپ روی در دندان‌های پستانداران امروزی با محل قرارگیری آن‌ها در زنجیره‌ی غذایی همبستگی دارد. بسیاری از مطالعات دیگر نشان داده‌اند که هرچه جایگاه حیوان در زنجیره‌ی غذایی بالاتر باشد، مقادیر پایین‌تر ایزوتوپ روی را نشان می‌دهند. ازآنجاکه دندان‌ها به خوبی فسیل می‌شوند، تیم پژوهشی به این فکر افتاد که اگر دندان‌های متعلق به میلیون‌ها سال پیش را بررسی کند، همین امر صادق خواهد بود یا خیر.
پژوهشگران با استفاده از دندان‌های بیش از صد کوسه که از گونه‌های زنده‌ی امروزی و آن‌هایی که مدت‌ها پیش از بین رفته‌اند، کشیده شدند، آزمایش‌هایی انجام دادند تا دریابند آیا سطح روی با فرسودگی دندان تغییر می‌کند یا خیر. آن‌ها همچنین تأیید کردند که در کوسه‌های امروزی، مقادیر ایزوتوپ روی نشان‌دهنده‌ی جایگاه آن‌ها در اکوسیستم است. به‌عنوان مثال، کوسه‌هایی که ماهی‌های کوچک‌تر را می‌خورند در مقایسه با کوسه‌هایی که نهنگ‌ها را می‌خورند، در زنجیره‌ی غذایی بالاتر هستند.
ماکت آرواره‌های مگالودون سال گذشته در موزه تاریخ طبیعی آمریکا در منهتن به نمایش گذاشته شد.
پژوهشگران سپس شبکه‌ی غذایی را که مطابق با دندان‌های باستانی ترسیم شده بود، درنظر گرفتند. نتایچ الگوهای جالبی را نشان داد. دکتر مک‌کورمک گفت «در همان محلی که مگالودون وجود داشت، مقادیر مشابه ایزوتوپ روی را در کوسه‌های سفید بزرگ داریم. این یافته فوق‌العاده جالب است. به‌وضوح دو حیوان از نظر اندازه بسیار متفاوت بودند؛ اما نتایج، همپوشانی را در گونه‌های طعمه‌ی آن‌ها نشان می‌دهد.»
یافته‌ی جدید تصویری از کوسه‌ای عظیم را ترسیم می‌کند که به‌آرامی در امتداد دریا شنا می‌کند و در تعقیب ماهی نگون‌بخت، سایه‌ای مانند اتوبوس می‌افکند و در پس‌زمینه، کوسه سفید بزرگ که اندازه‌ای نسبتاً کوچک‌تر دارد، همان طعمه را برای خود می‌قاپد.
اگر کوسه سفید بزرگ همان نوع طعمه را می‌خورد، آنگاه شاید کوسه‌های کوچک‌تر بر سر غذا با مگالودون رقابت می‌کردند. اگر چنین باشد، این رقابت ممکن است در کنار تغییرات بالقوه در دیگر جنبه‌های اکوسیستم مانند اقلیم، در نابودی نهایی مگالودون نقش داشته باشد. دکتر مک‌کورمک می‌گوید این ایده‌ای است که دانشمندان در گذشته مطرح کرده بودند؛ اما قبلاً مدرک ژئوشیمیایی در تأیید این فرضیه وجود نداشت.
همان‌طور که پژوهشگران به‌دنبال بازسازی اکوسیستم‌ها در میلیون‌ها سال پیش هستند (اینکه چه کسی در کجا چه کسی را می‌خورد)، اندازه‌گیری‌هایی مانند مقادیر ایزوتوپ روی می‌توانند به پر کردن جاهای خالی کمک کنند. این ایده روشی جدید برای استفاده به‌منظور بازسازی زمان‌های بسیار دور است؛ اما در ترکیب با داده‌های بیشتر از موجودات دیگر، ممکن است در نهایت به ما کمک کند تا آنچه را که مدت‌ها پیش اتفاق می‌افتاده است، بهتر درک کنیم.
نظرات