D1-lg

کوسه‌ها از دایناسورها و درختان هم قدیمی‌ترند؛ راز موفقیت آن‌ها چیست؟

پنج‌شنبه ۶ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۰
مطالعه 4 دقیقه
کوسه‌ها از چهار انقراض دسته‌جمعی جان سالم به در برده‌اند و از دایناسورها و حتی درختان نیز کهنسال‌ترند. این حیوانات چگونه توانسته‌اند ۴۵۰ میلیون سال زندگی کنند؟
تبلیغات
D4-mci

کوسه‌ها گونه‌هایی تازه‌وارد در سیاره‌ی ما نیستند و حداقل ۴۵۰ میلیون سال از شکل‌گیری این حیوانات می‌گذرد. کوسه‌ها توانسته‌اند از چهار مورد از پنج انقراض دسته‌جمعی بزرگ کره‌ی زمین جان سالم به در ببرند، از جمله فاجعه‌ی عظیمی که ۶۶ میلیون سال پیش در پایان دوره‌ی کرتاسه دایناسورهای غیرپرنده را از بین برد.

دیرینه‌شناسان می‌گویند کوسه‌ها قدیمی‌تر از دایناسورها هستند که تقریباً ۲۴۰ میلیون سال پیش در زمین ظهور کردند. نکته‌ی جالب دیگر این است که گفته می‌شود قدمت کوسه‌ها به پیش از دوران ظهور درختان برمی‌گردد. درختان حدوداً ۳۹۰ میلیون سال پیش روی زمین تکامل پیدا کردند. کوسه‌ها به‌عنوان گروه بزرگی از حیوانات چگونه توانسته‌اند این همه سال زنده بمانند؟ راز موفقیت این حیوانات چیست؟

یکی از توضیحات این است که کوسه‌ها می‌توانند در واکنش به شرایط محیطی فیزیولوژی خود را اصلاح کنند (مثلاً کاهش ابعاد بدن به هنگام افزایش دما). این مشخصه باعث می‌شود گونه‌ها بتوانند به سرعت خودشان را با آشیان‌های بوم‌شناختی که همواره در حال تغییر هستند سازگار کنند.

کوسه‌ها جزو خویشاوندان نزدیک چارگوش‌ماهی‌ها، پرتوماهی‌ها و موش‌ماهی‌ها (کیمرا) محسوب می‌شوند که همگی عضو گروهی به نام غضروف‌ماهیان هستند. وجه تمایز غضروف‌ماهیان این است که بخش اعظم اسکلت آن‌ها به‌جای استخوان از غضروف ساخته شده است.

مطالعات انجام‌گرفته روی بیان ژن در چارگوش‌ماهی‌ها نشان می‌دهد که این دسته از ماهی‌های غضروفی می‌توانند خودشان را با تغییر چند درجه‌ایِ دمای آبی که در آن زندگی می‌کنند سازگار کنند. برای نمونه جمعیتی از چارگوش‌ماهی زمستانی (با نام علمی Leucoraja ocellata) که در خلیج جنوبی سنت لارنس در کانادا زندگی می‌کنند، توانسته‌اند در دوره‌ای ۷ هزار ساله خودشان را با افزایش ۱۰ درجه‌ای دمای آب تطبیق دهند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ که در مجله‌ی Royal Society Open Science منتشر شد، نشان داد این ماهی‌ها در بازه‌ی زمانی یادشده ابعاد بدن خود را ۴۵ درصد کاهش داده‌اند. به عقیده‌ی دانشمندان این میزان کاهش ابعاد بدن، بسیار چشمگیر است.

از نظر تکاملی، ۷ هزار سال دوره‌ی کوتاه‌مدتی محسوب می‌شود و همین موضوع باعث شد دانشمندان تصور کنند کاهش سریع ابعاد بدن چارگوش‌ماهی‌های زمستانی ناشی از نوعی پاسخ اپی‌ژنیک است. به بیانی بهتر، دانشمندان عقیده دارند به جای نقش انتخاب طبیعی در اولویت‌دهی به ماهی‌های کوچک‌تر، عوامل محیطی باعث تغییر بیان ژن‌ها در چارگوش‌ماهی‌های زمستانی شده است.

کریستوفر لو، استاد زیست‌شناسی دریا و مدیر آزمایشگاه Shark Lab در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا لانگ بیچ، در گفت‌و‌گو با لایوساینس اعلام کرد وجه تمایز برخی از کوسه‌ها این است که ژنوم بسیار بزرگی دارند. این ژنوم ممکن است حاوی ژن‌هایی باشد که اکنون به کار نیایند اما به آن‌ها برای سازگاری با شرایط آب‌و‌هوایی گذشته کمک کرده باشد.

به‌علاوه، چندین گونه از نرم‌آبشش‌داران (زیررده‌ای از غضروف‌ماهیان که شامل کوسه‌ها می‌شود) می‌توانند در بین آب‌های شور و شیرین جابه‌جا شوند. حرکت در بین آب‌های شور و شیرین چالش بیولوژیکی بزرگی است. گاوکوسه (با نام علمی Carcharhinus leucas) یکی از شناخته‌شده‌ترین کوسه‌هایی است که می‌تواند در آب شور و شیرین زندگی کند. این توانایی احتمالاً در دورانی که دمای جهان در حال تغییر بود و حجم عظیمی از آب شیرین به دلیل ذوب شدن یخ‌ها وارد اقیانوس‌ها می‌شدند، به گونه‌های قدیمی کوسه کمک کرده است.

گوین نیلور، مدیر پروژه‌ی تحقیقاتی فلوریدا روی کوسه‌ها، می‌گوید تطبیق‌پذیری با آب شور و شیرین احتمالاً زیربنای طول عمر کوسه‌ها به‌عنوان یک گروه است. به‌نقل از موزه‌ی تاریخ طبیعی لندن، کوسه‌ها در عمق‌های مختلف آب یافت می‌شوند؛ گروهی از آن‌ها در اقیانوس‌های عمیق زندگی می‌کنند، گروهی در دریاهای کم‌عمق هستند و حتی برخی از آن‌ها در رودخانه‌ها دیده می‌شوند. کوسه‌ها می‌توانند ازطریق مجموعه‌ی متنوعی از غذاها نظیر پلانکتون‌ها، ماهی‌ها، خرچنگ‌ها، فوک‌ها و حتی نهنگ‌ها تغذیه کنند. به عبارتی دیگر اگر یک زیستگاه یا نوعی منبع غذا درمعرض خطر باشد، تنوع کوسه‌ها باعث می‌شود حتی در صورت انقراض گروهی از آن‌ها، گروهی دیگر همچنان زنده بماند.

با اینکه کوسه‌ها به‌لطف تطبیق‌پذیری خود توانسته‌اند از انقراض دسته‌جمعی جان سالم به در ببرند، در حال حاضر با چالشی بی‌سابقه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند: فعالیت انسانی.

نیلور می‌گوید کوسه‌ها در گذشته توانسته‌اند به‌خوبی با تغییرات اقلیمی مقابله کنند، اما امروز بزرگ‌ترین چالش برای کوسه‌ها و پرتوماهی‌ها، صید بی‌رویه توسط انسان است. به گفته‌ی نیلور، این حیوانات هیچ ترفند هوشمندانه‌ای بلد نیستند تا با اتکا به آن از صید شدن خود جلوگیری کنند. کریستوفر لو می‌گوید: «احتمالاً آثار ناشی از آلودگی، مواد آلاینده و نابودی زیستگاه باعث نابودی کوسه‌ها در برخی مناطق می‌شود.»

نقش کوسه‌ها در اکوسیستم اقیانوس‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت، چون اکثر این حیوانات شکارچی رأس هرم غذایی هستند و نقش مهمی در تنظیم ثبات بخش‌‌های پایینی زنجیره‌ی غذایی ایفا می‌کنند. تعداد شکارچیان بسیار کمتر از پلانکتون‌ها است، اما اثر بزرگ‌تری از خود بر جای می‌گذارند؛ چون شکارچیان رأس هرم از ماهی‌های شکارچی، ماهی‌های شکارچی از ماهی‌های گیاه‌خوار و ماهی‌های گیاه‌خوار از پلانکتون‌ها تغذیه می‌کنند.

مقاله رو دوست داشتی؟
نظرت چیه؟
داغ‌ترین مطالب روز
پوشش زنده زومیت از رویداد معرفی گلکسی S25
پخش زنده مراسم معرفی گلکسی S25 به‌همراه جوایز نفیس [به پایان رسید]

چهارشنبه ساعت ۲۰:۱۵ پوشش زنده‌ی رویداد آنپکد ۲۰۲۵ را از زومیت دنبال کرده و شانس‌تان برای برنده‌شدن یکی از ۱۰ شمش طلای زرپاد را امتحان کنید.

575
18 ساعت پیش
بهترین گوشی های ۲۰۲۴
بهترین گوشی های موبایل بازار ایران [بهمن ۱۴۰۳]

در مقاله‌ی پیش‌ رو با در نظر گرفتن پارامترهای تأثیرگذار بر تجربه‌ی کاربر، بهترین گوشی‌های بازار ایران را در بازه‌های قیمتی مختلف معرفی می‌کنیم.

3559
2 روز پیش
پیام متنی تلگرام با قابلیت اسپویلر فعال
قابلیت اسپویلر تلگرام چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟

ارسال پیام‌های دارای اسپویلر تلگرام به‌خصوص در کانال‌های عمومی برای مخفی‌کردن بخشی از متن یا حتی تصاویر، کاربرد دارد.

18
2 روز پیش
ویلای لبه صخره
تازه‌ترین ابرپروژه عربستان با اقامتگاه‌های کوهستانی در لبه صخره‌ها افتتاح شد

اقامتگاه‌های لوکس حفاری شده در کوه‌های حجاز عربستان قدم دیگری برای تبدیل این کشور به قطب گردشگری جهانی و کاهش وابستگی به نفت است.

36
2 روز پیش
گلکسی S25 اولترا / اس ۲۵ اولترا از نمای پشت نزدیک دوربین
گلکسی S25 اولترا رونمایی شد؛ پرقدرت، غول‌پیکر و مستحکم برای زهر چشم‌ گرفتن از آیفون

گلکسی S25 اولترا رسماً رونمایی شد؛ مهاجم پرقدرت و غول‌پیکری که توجه ویژه‌ای به هوش مصنوعی دارد و از حالا برای آیفون ۲۰۲۵ رجزخوانی می‌کند.

143
17 ساعت پیش
طراحی پشت شیائومی ۱۴ اولترا ۲
شیائومی ۱۵ اولترا در بازارهای جهانی عرضه می‌شود

طبق گزارش‌ها، مدل جهانی پرچمدار بعدی شیائومی یعنی شیائومی ۱۵ اولترا مثل نسل قبل مدت کوتاهی پس‌از معرفی نسخه‌ی چینی از راه می‌رسد.

37
یک روز پیش
صفحه نمایش همیشه روشن در گلکسی اس ۲۴ اولترا
گلکسی S25 اولترا؛ پرچمدار قدرتمندی که امشب «در کنار هم» ملاقاتش خواهیم کرد

فاصله‌ی زیادی تا آنپکد ۲۰۲۵ نداریم؛ مراسمی هیجان‌انگیز با محوریت گلکسی S25 اولترا که زومیت آن را به‌شکلی متفاوت پوشش خواهد داد.

103
یک روز پیش
تبلیغات
DN-Snap

نظرات

با چشم باز خرید کنید
زومیت شما را برای انتخاب بهتر و خرید ارزان‌تر راهنمایی می‌کند
ورود به بخش محصولات